Με αφορμή το “Στην λειτουργία δυο σημείων του εγκεφάλου ευθύνεται ο φόβος”
Ο φόβος δεν είναι απαραίτητα κακός. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς το πόσο συνδέεται με το ένστικτο της επιβίωσης. Όταν κανείς φοβάται είναι γιατί συνειδητά ή ασυνείδητα δέχεται μια απειλή και αυτό αυτόματα ανεβάζει την ανδρεναλίνη και ενεργοποιεί μηχανισμούς άμεσης αντίδρασης και άμυνας. Αν το ανθρώπινο είδος υπάρχει σήμερα, το χρωστάμε κατά πολύ και στον φόβο. Ο προΐστορικός άνθρωπος αντιμετώπιζε τα πάντα ως εχθρούς βασιζόμενος σε ενστικτώδεις υποθέσεις. Κι αυτό αποτελεί μια έμφυτη τάση του ανθρώπου να αντιμετωπίζει τα πάντα ως έχοντα προθέσεις προς αυτόν. Ο φόβος ξυπνούσε την εγρήγορση. Κι έτσι αν ακούγοντας έναν ήχο τον απέδιδε από ένστικτο σε κάποιο θηρίο, αυτό του εξασφάλιζε την ζωή, γιατί αν η υπόθεση ήταν λανθασμένη, δεν έχανε τίποτε, αν όμως ήταν σωστή η άμυνα τον βοηθούσε να επιβιώσει.
Από την άλλη είναι γεγονός πως όποιος ελέγχει τον ανθρώπινο φόβο μπορεί και να ελέγχει και να επεμβαίνει σε όλες τις κοινωνικές δομές, με λίγα λόγια να εξουσιάζει και να εκμεταλλεύεται απόλυτα τους ανθρώπους. Γιατί ενώ ο φόβος δραστηριοποιεί τις άμυνες του σώματος αντίθετα επιδρά ανορθόδοξα στην κρίση, αφου ξεκινούν οι αυτόματες σκέψεις, οι γενικευμένες απλοποιήσεις περί των πραγμάτων και οι επιπόλεες και εσπευμένες αποφάσεις που συνήθως βασίζονται σε στερεότυπα που μας έχουν περάσει ή στην έμμονη ιδέα ότι κάποιος θέλει το κακό μας.
Δεν είναι τυχαίο που οι πολιτικές εξουσίες όλων των εποχών και όλων των λαών μέσω της προπαγάνδας καλλιεργούν ή συντηρούν τον φόβο. Και πραγματικά αυτού του είδους τις έρευνες περί φόβου δεν τις βλέπω με καθόλου αθώο μάτι, σκεπτόμενη τις σκοπιμότητες που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει μια τέτοια ανακάλυψη. Και πριν προλάβετε να μου επισυνάψετε την κατηγορία του σκοταδισμού, σταθείται ένα λεπτό και σκεφτείτε ποιός τις χρηματοδοτεί και γιατί, σε ποιά πανεπιστήμια γίνονται και με πρωτοβουλία ποιών καθηγητών αλλά και πως βρέθηκαν αυτοί στις έδρες που κατέχουν; Το ίδιο ισχύει και για τα ερευνητικά κέντρα.
Ο φόβος είναι ένα από τα ανθρώπινα συναισθήματα όμως όσο οδυνηρός και να είναι, αποτελεί κομμάτι της φύσης μας. Ποιός δεν φοβάται; “Κι ο χειρότερός σου φόβος φοβάται μην τον φοβηθείς…” (Αγγελακας)
Υ.Γ. Να ευχαριστήσω την Λιβία για τις πολύ χρήσιμες πληροφορίες της επί του θέματος.
4 Comments
Abraxas
Μου άρεσε το άρθρο σου και νομίζω καλά θα κάνουμε να αρχίσουμε να φοβόμαστε και το φόβο γιατί όντως οδηγεί σε υπεραπλουστεύσεις και λάθος κρίσεις. Βασικά μου έφερε στο μυαλό κάτι σχετικά με το γεγονός ότι τα παιδιά πιστεύουν τα πάντα που τους λέει ένας μεγαλύτερος και πέφτουν δυστυχώς συχνά θύματα προπαγάνδας. Φυσικά για ένα παιδί είναι, επίσης, θέμα επιβίωσης να υπακούει στις συμβουλές (ή εντολές) των μεγαλυτέρων του. Αν επέλεγε π.χ. την επιστημονική μέθοδο για να τεστάρει την ορθότητα των συμβουλών αυτών, όπως του “Μη παίζεις παιδί μου κοντά στο δρόμο…” θα είχε μάλλον τραγικά αποτελέσματα :-).
Και είναι γνωστό πως έχουν γίνει πολλές έρευνες για να μπούνε κάποιοι στο μυαλό των παιδιών ούτως ώστε να πουλήσουν ένα αναψυκτικό λόγου χάριν, και γιατί όχι και μια ιδεολογία. Οι γονείς μας το κάνουν πολύ καλά από μόνοι τους έτσι κι’αλλιώς:-).
Δεκτό ότι χρειαζόμαστε και το φόβο αλλά μη γινόμαστε και θύματα του.
Barbie
Ομορφα τα λες φίλε μου, μαζί σου.
krap
Βασικά είναι θέμα ανάπτυξης της κρίσης. Γιατί αν λόγου χάρην κάποιος δε φοβηθεί τη πρέζα και την αρχίσει… Επομένως σε μερικά ζητήματα καλή είναι η πρόληψη και η καλλιέργεια φόβου από συγγενείς κλπ.
Juan
Ωραίο το αρθράκι! Συγχαρητήρια!
Στον από πάνω φίλο, να απαντήσω ότι το παράδειγμα που φέρνει αναιρεί την προηγούμενη πρότασή του… Αντί να μην αρχίσει την πρέζα απλώς επειδή φοβάται καλύτερα να ζυγίσει λογικά το αν θα το κάνει ή όχι… Διότι έτσι όπως το αναφέρεις ένα εύκολο αντι-παράδειγμα θα ήταν ότι μπορεί κανείς να πιστέψει, για παράδειγμα, τη μητέρα του και να μην αθληθεί (“Πρόσεχε, αγόρι μου, θα σπάσεις κανένα πόδι”), φοβούμενος ενδεχόμενο τραυματισμό και έτσι μακροπρόθεσμα να κάνει κακό στην υγεία του (αφού δεν θα αθλείται)…