Μιας και πλησιάζουν οι άγιες μέρες του Πάσχα, θα ήταν τόσο ενδιαφέρον όσο και επίκαιρο, να επικεντρωθούμε λίγο στα θαύματα. Τι λοιπόν είναι τα θαύματα; Υπάρχουν άραγε στ’ αλήθεια; Αν ναι πότε πραγματοποιούνται; Τελούν υπό προϋποθέσεις; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα, τα οποία θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σήμερα.
Ξεκινώντας καλό θα είναι να δούμε την ετυμολογία της λέξεως θαύμα καθώς και το πέρασμα του θαύματος στους αιώνες. Ως θαύμα χαρακτηρίζεται κάθε συμβάν, που στη βάση μιας ειδικής αντίληψης (κοινωνικής, θρησκευτικής, φιλοσοφικής, κ.λπ.) για τη φύση και τους φυσικούς νόμους, είναι δυνατόν να θεωρηθεί “ανεξήγητο”, με τα καθιερωμένα, επιστημονικά αποδεκτά, κριτήρια. Το θαύμα κατατάσσεται σε ορισμένη κατηγορία γεγονότων που θεωρούνται ασυνήθιστα ή “απίστευτα” και οι θρησκευόμενοι ισχυρίζονται πως γίνονται αντιληπτά από τις αισθήσεις τους, ως εκδηλώσεις υπερφυσικής ή θείας προέλευσης.
Με τη λέξη “θαύμα” μπορούμε επίσης να αναφερθούμε σε ένα στατιστικά απίθανο, αλλά θετικό γεγονός, (όπως είναι η επιβίωση κάποιας φυσικής καταστροφής), ή σε ένα “ωραίο” συμβάν, ανεξάρτητα από τις πιθανότητες, όπως είναι μία γέννα. Πολλές συμπτώσεις – συγκυρίες μπορούν να χαρακτηριστούν ως θαύματα. Σύμφωνα με την ετυμολογία, η λέξη “θαύμα”, προέρχεται από το ελληνικό “θαυμάσιον” και είναι αυτό το οποίο προκαλεί θαυμασμό και κατάπληξη, ένα γεγονός έκτακτο και με κανόνες που δεν μπορεί να έχουν γενική εφαρμογή.
Όλες σχεδόν οι θρησκείες, έχουν ως κοινό γνώρισμα την πίστη σε υπερφυσικά γεγονότα (θαύματα), των οποίων οι ερμηνείες ποικίλλουν ανάλογα με το πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο εμφανίζονται. Εκτός από τα μεγάλα θαύματα, που έχουμε μάθει από τα βιβλία και τις γραφές με αποκορύφωμα την ανάσταση του Χριστού, υπάρχουν και τα καθημερινά μικρά θαύματα που βιώνουμε όλοι καθημερινά. Επίσης θαύματα θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν κάποια χτίσματα των οποίων η αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται αδύνατη να επιτευχθεί την εποχή που χτίστηκαν.
Ας δούμε τι γνώμη της εκκλησίας καθώς και της Αγίας Γραφής: Πολλοί από τους άγιους πατέρες και αυτούς που έχουν αποδεχτεί τη Χριστιανοσύνη έχουν διιστάμενες απόψεις. Μερικοί αποδέχονται ως πραγματικότητα τις Βιβλικές αναφορές σχετικά με τα θαύματα που εκτέλεσε ο Ιησούς Χριστός ή κάποιοι υπηρέτες του Θεού στους προχριστιανικούς χρόνους. Ωστόσο, πολλοί συμφωνούν με τον Προτεστάντη Μεταρρυθμιστή Μαρτίνο Λούθηρο. Η Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας λέει για αυτόν: «Τόσο ο Λούθηρος όσο και ο Καλβίνος έγραψαν ότι η εποχή των θαυμάτων τελείωσε και ότι δεν πρέπει να αναμένεται η πραγματοποίηση άλλων». Η Καθολική Εκκλησία εξακολούθησε να πιστεύει στα θαύματα «χωρίς να προσπαθεί να τα εξηγήσει με τη λογική», λέει αυτή η εγκυκλοπαίδεια. Εντούτοις, «η ακαδημαϊκή Προτεσταντική κοινότητα έφτασε στο σημείο να πιστεύει ότι η άσκηση της Χριστιανοσύνης ήταν κυρίως ζήτημα ηθικής και ότι ούτε ο Θεός ούτε ο πνευματικός κόσμος έρχονταν σε επαφή με αυτή καθαυτή την ανθρώπινη ζωή ή την επηρέαζαν ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό». Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί το γεγονός ότι η Αγία Γραφή αναφέρει πως στο παρελθόν ο Θεός μεσολάβησε μερικές φορές για να εκτελέσει ανθρωπίνως αδύνατες πράξεις. Αιώνες αργότερα, οι τέσσερις Ευαγγελιστές περιέγραψαν περίπου 35 θαύματα που εκτέλεσε ο Ιησούς. Μάλιστα, τα λόγια τους υποδηλώνουν ότι εκείνος εκτέλεσε ακόμη περισσότερες υπερφυσικές πράξεις από όσες αναφέρουν. Είναι αυτές οι αναφορές πραγματικότητα ή μύθος; Αν η Αγία Γραφή είναι αυτό που η ίδια ισχυρίζεται ο Λόγος της αλήθειας του Θεού τότε έχετε βάσιμους λόγους να πιστεύετε στα θαύματα για τα οποία μιλάει. Η Αγία Γραφή αναφέρει σαφώς ότι στο παρελθόν συνέβαιναν θαύματα θαυματουργικές θεραπείες.
Τέλος θα ήταν άδικο αν δε βλέπαμε και τη γνώμη της επιστήμης σχετικά με το θέμα: Το πρόβλημα που θέλω να διερευνηθεί είναι η σχέση μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, με ιδιαίτερη έμφαση στην έκκληση της θρησκείας σε θαύματα. Ας ορίσει ένα «θαύμα» απλά ως ένα γεγονός που παραβιάζει τουλάχιστον ένας νόμος της φύσης. Αντιλαμβάνομαι ότι ο όρος χρησιμοποιείται με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, μερικές φορές απαιτείται επιπλέον ότι τα θαύματα να προκληθεί από ένα υπερφυσικό ον. Για τους σκοπούς μας και προς το συμφέρον της οικονομίας, ότι η περαιτέρω απαίτηση μπορεί να καταργηθεί.
Εναλλακτικά, ένα θαύμα είναι μερικές φορές θεωρείται ότι είναι οποιοδήποτε έκτακτο γεγονός, ιδιαίτερα ένα που παρέχει κάποιος με ένα μεγάλο όφελος. Αυτό είναι σίγουρα μια άλλη χρήση του όρου στα αγγλικά, αλλά δεν έχουν σχέση με το θέμα μας, οπότε ας το αγνοήσει. Αν χρησιμοποιήσει τον ορισμό που δόθηκε αρχικά, που θα μας επιτρέψει να επικεντρωθεί σε ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό παζλ στη φιλοσοφία της επιστήμης. Αν τα θαύματα παραβιάζουν τους νόμους της φύσης, τότε δεν θα μπορούσαν ποτέ να εξηγηθούν από την προσφυγή στο φυσικό νόμο. Σημειώστε ότι θα πρέπει να είναι ένας γνήσιος νόμος της φύσης που αυτή παραβιάζεται από ένα θαύμα, δεν είναι ανθρωπογενείς γενίκευση λανθασμένα λαμβάνονται ως νόμος της φύσης. Αυτό χρειάζεται κάποια διευκρίνιση. Με νόμο της φύσης εννοώ μια πρόταση που περιγράφει μια πραγματική ομοιομορφία που αποκτά το σύμπαν μας. Ένα παράδειγμα θα ήταν του Αρχιμήδη ο νόμος ότι ένα πλωτό σώμα εκτοπίζει πάντοτε μία ποσότητα υγρού, το βάρος των οποίων είναι ίσο με το βάρος του. Και ένα παράδειγμα από ένα θαύμα που παραβιάζει το δίκαιο αυτό θα είναι ένας άνθρωπος περπατά πάνω στο νερό (εκτοπίζοντας έτσι μια ποσότητα υγρού, το βάρος της οποίας θα είναι σημαντικά μικρότερη από τη δική του σωματικού βάρους). Στην επιστήμη, τα γεγονότα εξηγούνται νατουραλιστικά (δηλαδή, με έκκληση προς τους νόμους της φύσης), έτσι ώστε ένα θαύμα θα μπορούσε να είναι ένα γεγονός που δεν θα μπορούσε ποτέ να εξηγηθεί με αυτόν τον τρόπο. Αλλά αν τα γεγονότα που δεν μπορούν επί του παρόντος να εξηγηθεί με αυτόν τον τρόπο ήταν να έρθει να εξηγηθεί φυσιοκρατικά στο μέλλον, τότε, εκ των υστέρων, θα πρέπει να ειπωθεί γι ‘αυτούς που δεν ήταν ποτέ θαύματα, αν και μπορούν σε ένα χρόνο έχουν (λανθασμένα) πιστεύεται ότι είναι αυτό. Τουλάχιστον, τους νόμους που παραβιάζουν θαύματα πρέπει να είναι τουλάχιστον γνήσια.
Αν μη τι άλλο, στις δύσκολες μέρες που διανύουμε η πίστη σε αυτό το «κάτι», που μπορεί να μεταβάλει μια κατάσταση σε άλλη είναι τουλάχιστον βοηθητική. Είναι όμορφο να πιστεύουμε στο αδύνατο που μπορεί να γίνει δυνατό. Το αν θα το πούμε θαύμα ή όχι εξαρτάται από τον καθένα ξεχωριστά. Καθένας βιώνει τα πράματα διαφορετικά, ας αφήσουμε το μακάρι να γίνει μέρος της ζωής μας.
Καλές γιορτές!!!
