Η τέχνη του παρελθόντος, τα σκαλοπάτια της σημερινής δημιουργίας

Όλοι μιλάμε για αυτό, σωστά; Βγαίνει ένα βιβλίο και αμέσως πεταγόμαστε και λέμε «το ίδιο είχε γράψει και η Έμιλη Μπροντέ έναν αιώνα πριν. Είναι αντιγραφή».

Ναι, εντάξει, δυστυχώς ζούμε στο κόσμο όπου όλα έχουν γίνει. Ότι καινούργιο βγαίνει, πέρα ακόμα και από την τέχνη, αποτελεί μια καλή αντιγραφή κάποιου παλιού. Όλα έχουν γραφτεί, όλα έχουν ζωγραφιστεί και όλα έχουν ακουστεί. Θα έλεγε κανείς ότι δεν υπάρχει δρόμος για τους νέους καλλιτέχνες, εφόσον όλα έχουν υπάρξει σε κάθε μορφή τους στα χρόνια που πέρασαν. Και ήταν πολλά. Κοντά τρεις χιλιετίες. Ακόμα και μόνο ένα άτομο μέσα σε τόσο χρόνο θα μπορούσε να σκεφτεί και να δημιουργήσει τα πάντα.

Και αυτό πρέπει να σημαίνει μόνο ένα πράγμα, ότι δηλαδή, όλοι εμείς, που θέλουμε να κάνουμε κάτι στα χρόνια που έπονται είμαστε καταδικασμένοι να αντιγράψουμε.

Αν σας ενδιαφέρει, προσπαθώ και εγώ να γράψω. Πράγμα, που σημαίνει ότι ανήκω και εγώ σε αυτή τη φάρα των ανθρώπων που παλεύουν να πετύχουν σε αυτόν τον κόσμο μέσω της τέχνης. Και φυσικά έχω βρεθεί αντιμέτωπη με την αιματηρή αλήθεια της αντιγραφής. Μόλις που είχα πει σε κάποιον μια σκέψη μου και μου είπε ότι το είχε διαβάσει ξανά. Είναι αποκαρδιωτικό. Το χειρότερο είναι ότι κάποιος δεν σκόπευε να αντιγράψει, απλά σκέφτηκε κάτι το οποίο είχε ξαναγραφτεί κάποτε.

Συχνά κάνουν πολλοί καλλιτέχνες λόγο για αυτό, για την αντιγραφή. Πολλοί υποστηρίζουν μάλιστα ότι πάντα ξεκινάς κάτι αντιγράφοντας μέχρι να αποκτήσεις το δικό σου στυλ, το οποίο δεν έρχεται από την αρχή όχι απαραίτητα επειδή αργείς να το βρεις, αλλά ίσως και επειδή ακόμα και αν το έχεις βρει δεν έχεις αμέσως την δυνατότητα να το εκφράσεις, επειδή φοβάσαι ότι δεν θα γίνει αποδεχτό.

Αρχικά για εμένα αυτό αποτελούσε την μεγαλύτερη αποτυχία, σκεφτόμουνα ότι αυτό που θα γράψω θα αποτύχει γιατί δεν πρόκειται να κερδίσει κανέναν αναγνώστη. Όλοι άλλωστε φοβούνται το διαφορετικό και δυσκολεύονται να το αποδεχτούν. Είναι δύσκολο να τους παρουσιάσεις δηλαδή κάτι διαφορετικό από αυτό που ζητάνε και από αυτό με το οποίο έχουν πλέον συμβιβαστεί.

Πίσω στο θέμα όμως. Η αντιγραφή της τέχνης πλέον έχει γίνει τόσο διάσημη που πολλοί δεν διστάζουν να βγουν και να παραδεχτούν ότι αντέγραψαν σκόπιμα τα δημιουργήματα κάποιου άλλου. Ο ίδιος ο Τζο Νέσμπο συντάσσοντας τον δικό του δεκάλογο του καλού συγγραφέα, πρότεινε στους επίδοξους μυθιστοριογράφους να αντιγράφουν και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι παίρνει στοιχεία από άλλα βιβλία που έχει διαβάσει. Ουσιαστικά πλέον η αντιγραφή είναι μια κοινότυπη μόδα και όχι μια τρομερή αμαρτία.

Έτσι και εγώ θέλω να τελειώσω με μια εμπειρία μου. Όταν μίλησα σε κάποιον για το μεγάλο πρόβλημα της αντιγραφής που αντιμετωπίζω μου είπε αμέσως την παρακάτω φράση. «Το γεγονός ότι όλα έχουν γίνει, κάνει ότι καινούργιο βγαίνει να είναι μοναδικό».

Οπότε λοιπόν δημιουργήστε τα πάντα ξανά και κάντε τα μοναδικά.

Καλή αντιγραφή…

Με κάθε αγάπη

Η λευκή στρουμφίτα

(Το κείμενο στην εικόνα είναι του Πάμπλο Πικάσο και γράφει: “Οι καλοί καλλιτέχνες αντιγράφουν, οι τέλειοι κλέβουν”)