Ένα πράγμα μπορεί να πει κανείς με σιγουριά και αυτό είναι πως το ευρώ πεθαίνει, αν δεν έχει ήδη πεθάνει. Ελλειμματικές και υφεσιακές οικονομίες, όπου σε αυτές προφανώς ανήκει και η ελληνική, οδήγησαν την Ευρωζώνη και το ευρώ σε ένα ίσως μη αναστρέψιμο τέλμα, ενώ αβέβαιες είναι από βδομάδα σε βδομάδα οι υποθέσεις για ένα πιθανό Grexit, με πληθώρα οικονομικών αναλύσεων να φάσκουν και να αντιφάσκουν από μέρα σε μέρα. Εύλογα λοιπόν προκύπτει το δίλημμα: Ευρώ ή Δραχμή?
Η παραμονή στο ευρώ αυτομάτως συνεπάγεται υπογραφή νέου μνημονίου και επίτευξη συμφωνίας στις διαπραγματεύσεις του Eurogroup που όμως η Ελλάδα δεν έχει τον πρώτο λόγο σε αυτές. Έτσι λόγω της έλλειψης ρευστότητας η ελληνική πλευρά θα αναγκαστεί να κάνει τους συμβιβασμούς που ακούμε όλοι πως θα κάνει, ξεπερνώντας και πατώντας έτσι τις κόκκινες γραμμές που έχουν θέσει ανά τα χρόνια οι εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις. Κατά συνέπεια η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να κάνει αέναους κύκλους ελλειμμάτων, χωρίς ουσιαστικά να μπορέσει να ορθοποδήσει με αποτέλεσμα να βυθίζει και την ίδια αλλά και το ευρώ γενικότερα σε ύφεση. Παράλληλα η ανθρωπιστική κρίση θα διογκώνεται και το μόνο που θα επιφέρει η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ θα είναι η συντήρηση του ενιαίου νομίσματος στην Ευρώπη και η ”ταμπέλα” του ότι ως νόμισμα θα έχουμε το ευρώ.
Για να απαντήσουμε όμως πλήρως στο αρχικό δίλημμα θα πρέπει να εξετάσουμε τρεις παράγοντες.
Πρώτον αν έχει έρθει όντως η ώρα της επιστροφής μας στο εθνικό μας νόμισμα, δεύτερον, τί προβλέπουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες για μια τέτοια ενέργεια και τρίτον πώς θα είναι η οικονομία μετά.
Αρχικά, προσωπική μου εκτίμηση, είναι πως δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα να επιστρέψουμε στη δραχμή. Το τονίζω όμως, πως ακόμα δεν έχει έρθει η ώρα, διότι όταν βρεθούμε μπροστά στη διάλυση του ευρώ τότε το σοφότερο που έχουμε να κάνουμε είναι η επιστροφή στο πάλαι ποτέ εθνικό μας νόμισμα. Πρωταρχικός στόχος όμως της Ευρωζώνης είναι να μείνει ζωντανό το ευρώ , ανεξάρτητα με τις απόψεις πολλών οικονομολόγων πως δημιουργήθηκε με πολύ ευμετάβλητες βάσεις, διότι αν καταρρεύσει τότε αυτό θα επιφέρει καταστροφικές συνέπειες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μέγιστο πλήγμα θα είναι η διάλυση του οικονομικού άξονα μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας. Η Γερμανία ούσα η ισχυρότερη οικονομικά χώρα τη στιγμή που μιλάμε στην Ε.Ε, δεν θα δεχθεί νομισματική ένωση ξανά με ελλειμματικές χώρες όπως η Γαλλία και έτσι θα στραφεί προς τις πλεονασματικές χώρες, δηλαδή Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία. Όμως το κοινό νόμισμα αυτών των χωρών, που λογικά θα είναι το μάρκο, θα μπει σε έναν βαθύ υφεσιακό κύκλο, καθώς θα υπάρξει ανατίμηση του νομίσματος αυτού με αποτέλεσμα την απώλεια ενός τεράστιου ποσοστού των Γερμανικών εξαγωγών. Ενώ παράλληλα στο σκέλος που μας ενδιαφέρει άμεσα για την Ελλάδα, θα υπάρχει συνεχής υποτίμηση του εθνικού νομίσματος το οποίο ναι μεν θα ισορροπεί την αγοραστική ανταγωνιστικότητα ως προς τη Γερμανία, όμως στα του οίκου μας θα έρθουμε αντιμέτωποι με μεγάλο πληθωρισμό σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα ανεργίας τα οποία δεν θα μπορούν να μειωθούν εύκολα. Ενώ σαφώς όλη αυτή η κατάσταση θα έχει σφοδρό αντίκτυπο και στην παγκόσμια οικονομία με αποτέλεσμα να βρεθούμε μάρτυρες μπροστά στην ιστορία και εκείνη να μας καταδικάσει πως δεν μάθαμε τίποτα ως ανθρωπότητα από το κραχ της δεκαετίας του 30′.
Μετέπειτα αν εξετάσουμε τις Ευρωπαϊκές συνθήκες για μια πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ θα παρατηρήσουμε πως είναι αδύνατη μια μονομερής αποχώρηση από το ενιαίο νόμισμα χωρίς να υπάρξει και ταυτόχρονη απόσχιση από την Ε.Ε. Επομένως μια τέτοια ενέργεια θα αποτελέσει παραβίαση των υποχρεώσεων της Ελλάδας όπου θα έχει αντίκτυπο στην προσπάθειά της για οικονομική ανόρθωση μέσω της δραχμής καθώς δεν θα έχει πάλι την εμπιστοσύνη των αγορών για να επενδύσουν στην εγχώρια οικονομία και στα ελληνικά ομόλογα. Για να υπάρξει όμως αποχώρηση της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα χωρίς να βγει και από την Ε.Ε ταυτόχρονα, υπάρχει το άρθρο 50 της συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προβλέπει πως κάθε κράτος-μέλος έχει το δικαίωμα απόσχισης από την Ένωση σύμφωνα με τους εσωτερικούς του συνταγματικούς κανόνες. Εν συνεχεία ένα κράτος μπορεί να καταθέσει καινούρια αίτηση για ένταξη μόνο στην Ε.Ε κρατώντας το δικό της νόμισμα, αρκεί βέβαια αυτό να εγκριθεί και από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ένωσης.
Κάπου εδώ έφτασε η δύσκολη ώρα όμως. Η ώρα της κρίσης. Και με αυτό εννοώ το πώς θα είναι το μετά, αφού βγούμε από το ευρώ και γυρίσουμε στη δραχμή. Αρχικά η επιστροφή αυτή δεν μπορεί να γίνει εν μία νυκτί. Θα υπάρξει 1,5 χρόνος περίοδος μετάβασης περίπου. Έτσι λοιπόν εν είδη της αποχώρησης από το ευρώ θα υπάρξει προσωρινή στάση πληρωμών κατά την έκδοση της δραχμής, θα πάψουν οι χρηματοδοτήσεις προς την Ελλάδα ενώ τα τραπεζικά διαθέσιμα σε ευρώ θα ”παγώσουν” προκειμένου να δημιουργηθούν ρυθμίσεις για έλεγχο στην κίνηση κεφαλαίων ώστε να αποφευχθεί η μαζική εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες, γεγονός που με το καλημέρα θα μας έφερνε στο πρώτο επίσημο κραχ εν μέσω δραχμής.
Επιπρόσθετα με την πρώτη κυκλοφορία δραχμής στην Ελληνική αγορά θα υπάρξει υποτίμηση έναντι του ευρώ, ενώ προβλέπεται για κάποιο χρονικό διάστημα να υπάρχουν ανταλλακτήρια τα οποία θα δέχονται ευρώ για μετατροπή σε δραχμή, ενώ μετά το πέρας του χρονικού αυτού διαστήματος η ισοτιμία θα ορίζεται αποκλειστικά και μόνο από τις διεθνείς οικονομικές συγκυρίες.
Ενώ όπως προείπα ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί με αποτέλεσμα εκτός από την ανεργία και οι τιμές των προϊόντων να φθάσουν στα ύψη. Όμως σε τέτοια ακραία σενάρια δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις κοινωνικές επιπτώσεις, την απώλεια σχεδόν πλήρως των εισαγωγών , τη ραγδαία μείωση της αγοραστικής δύναμης της χώρας μας καθώς επίσης ακόμα μεγαλύτερη πτώση του βιοτικού επιπέδου που θα αυξήσει καθολικά το επίπεδο της φτώχειας.
Έτσι λοιπόν το δίλημμα αυτό μεταξύ ευρώ ή δραχμής μοιάζει γόρδιος δεσμός καθώς η Ελλάδα για να πράξει το οτιδήποτε από τα δύο πρέπει να σταθμίσει τα συν και τα πλην της κάθε επιλογής. Το ευρώ όπως έγραψα στην αρχή νοσεί σε σημείο θανάτου, οπότε μοιάζει πολύ δύσκολο να μπορέσει να βοηθήσει μια χώρα όπως την Ελλάδα, μέσα από τις ίδιες του τις στάχτες, ειδικά αν τελικά δεν κοπεί χρήμα. Αυτό το γεγονός όμως δεν συμφέρει τη Γερμανία λόγω του ότι θα αυξηθεί ο πληθωρισμός της και θα χάσει πολλή από τη δύναμή της. Άρα αν δεν συμβεί κάποιο οικονομικό θαύμα ή αν δεν μας χαρίσουν μέρος των χρεών μας τότε η Ελλάδα δεν έχει μέλλον στην ενιαία νομισματική ένωση της Ευρώπης. Από την άλλη πλευρά όμως η επιστροφή στη δραχμή, για κάποιο χρονικό διάστημα σε βάθος τριετίας θα επιφέρει σφοδρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες οι οποίες παρ΄όλα αυτά μέσω της ναυτιλίας, της γεωργίας και του τουρισμού , μπορούν να θέσουν την ελληνική οικονομία τουλάχιστον ανταγωνιστική μακροπρόθεσμα στις αγορές. Γιατί σκεφτείτε, δέν είναι καλύτερα να πραγματεύεσαι κάτι δικό σου από το εξαρτάσαι από άλλους? Η ανασύνταξη της Ελλάδας δεν θα έρθει από την ΕΚΤ, αλλά από την ίδια την Ελλάδα. Γιατί όλα στη ζωή είναι θέμα χρονικής ορθότητας και αυτή τη στιγμή μπορεί να μην είναι ακόμα έτοιμη η Ελλάδα για μία έξοδο από το ευρώ, όμως όσο αυτό θα αργοπεθαίνει και όταν φτάσει σε ένα οριστικό τέλμα τότε είναι που θα πρέπει να κάνουμε ως χώρα το βήμα μπροστά και να στηριχθούμε στις δυνάμεις μας. Γιατί ας μην ξεχνάμε πως οι κρίσεις δεν εμφανίζονται σε φτωχές χώρες, αλλά σε πλούσιες. Και η Ελλάδα είναι μια πολύ πλούσια χώρα και γι΄αυτό μας θέλουν δέσμιους. Όμως κινδυνεύουν να πιαστούν οι ίδιοι δέσμιοι στα δεσμά που έχουν ετοιμάσει για εμάς.