Πόσο τυχαία μπορεί να είναι κάποια πράγματα που συμβαίνουν στην ζωή μας; Μικρά κι ασήμαντα έως σημαντικά και μεγάλα γεγονότα. Κάποιοι πιστεύουν πως δεν υπάρχει αυτό που λέμε τύχη, κι ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, αλλά όλα έχουν κάποιο λόγο που συμβαίνουν. Όταν όλοι βλέπουν τύχη, κάποιοι βλέπουν πεπρωμένο.
Μπήκα σε αυτήν την σκέψη, όταν ένα καλοκαιρινό απογευματάκι, κατά την διάρκεια ενός μπάνιου στην θάλασσα, έκανα μια κίνηση με το χέρι μου στα τυφλά στο βυθό και έπιασα και έβγαλα από το νερό, μία πέτρα σε φυσικό σχήμα καρδιάς, λές και το είχε καλλιτεχνήσει κάποιος επώνυμος γλύπτης, μόνο που τελικά το είχε δημιουργήσει ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης που είναι η φύση. Θα μπορούσα να σκέφτομαι ώρες ατελείωτες και να γεμίζω άπειρες σελίδες για το πιθανότερο σενάριο κατά το οποίο βρέθηκε αυτή η πέτρα στο χέρι μου, αλλά θα αντισταθώ στο πειρασμό. Θέλω όμως να αναρωτηθώ για τον παράγοντα τύχη. Πόσο τυχαίο ήταν που βρέθηκε αυτή η πέτρα στο χέρι μου; Πόσο τυχαίο ήταν το γεγονός ότι το χάρισα σε εκείνη την κοπέλα που γνώρισα εκείνο το απόγευμα, αλλά εκείνη φεύγοντας το ξέχασε στο τραπέζι μου, και τελικά έμεινε στα χέρια μου μέχρι σήμερα; Με την ίδια λογική πόσο τυχαίες είναι οι συναντήσεις με άτομα που είχαμε γνωρίσει πριν από λίγο καιρό σε μια κοινή παρέα, από κάποιο κοινό γνωστό; Πόσο τυχαίο είναι όταν διαπιστώνουμε ότι έχουμε κοινούς γνωστούς με κάποια άτομα που γνωρίζουμε και συναντάμε για πρώτη φορά, και με έκπληξη αναφωνίζουμε πόσο μικρός είναι ο κόσμος; Πόσο τυχαίο ήταν το Big Bang πρίν κάποια δισεκατομμύρια χρόνια; Πόσο τυχαία είναι η ύπαρξή μας γενικά η οποία οφείλεται στο τυχαίο Big Bang; Νομίζω θα συμφωνήσετε πολλές συμπτώσεις μαζεύονται!
Οι σύγχρονες έρευνες και ειδικά ο τομέας των μαθηματικών και της στατιστικής προσπαθούν να αποδείξουν ότι η “τύχη” είναι μετρήσιμη και υπολογίσιμη μεταβλητή που μπορεί να επηρρεαστεί. Η σύγχρονη επιστήμη με τα μέσα που διαθέτει, ανακαλύπτει συνεχώς νέα ενδιαφέροντα και ριζοσπαστικά πράγματα, ιδίως για το μέλλον του ανθρώπου. Πειράματα με ένα τυχαίο ζάρι, όπως άρεσει να το αποκαλούν οι στατιστικολόγοι, δείχνει ότι μπορεί να βρεθεί μία εξίσωση-φόρμουλα που θα υπολογίζει όλες τις μεταβλητές που θα ωθήσουν τελικά το ζάρι να δείξει για παράδειγμα, τελική τιμή 6 (ιδανικά). Σημασία έχει ότι έστω και σε ιδανικές συνθήκες , φαίνεται να μπορούμε να φέρουμε εξάρες. Μπορούμε δηλαδή να επηρρεάσουμε την τύχη, άρα γιατί όχι να ορίσουμε και την μοίρα, την δική μας ή κάποιων άλλων πραγμάτων. Αν όμως τελικά είναι έτσι, τότε υπερισχύει η άποψη ότι αυτό που αποκαλούμε τύχη ή μοίρα, δεν είναι παρά αθροίσματα επιλογών που μπορούν να ορίσουν την έκβαση ενός γεγονότος. Ή οποιονδήποτε άλλον ορισμό προτιμά να προβάλλει καθένας.
Όμως όλο αυτό δεν είναι κάπως αγχωτικό; Να ξέρουμε δηλαδή ότι είμαστε όχι μόνο κύριοι του εαυτού μας, αλλά και κύριοι του κόσμου όλου και ότι μπορούμε ο καθένας ξεχωριστά, αλλά και όλοι μαζί να επηρρεάσουμε τα γεγονότα που συμβαίνουν στον πλανήτη. Για ό,τι συμβαίνει, οτιδήποτε, είμαστε υπεύθυνοι ή καλύτερα συνυπεύθυνοι και έχουμε μερίδιο ευθύνης. Είναι όλα πιθανά να συμβούν και τα γεγονότα ορίζονται απ’τις επιλογές μας, γιατί τελικά όλα ξεκινούν και τελειώνουν με την επιλογή. Κατά την γνώμη μου η έννοια της επιλογής είναι εδώ και πάλι το σημαντικό κομμάτι και πρωταγωνιστεί στα κρυφά και κρύβεται πίσω από τα νοήματα, όπως φυσικά πάντα πρέπει να πρωταγωνιστεί. Και το λέω αυτό γιατί η επιλογή είναι αυτή που κατά την γνώμη μου ακυρώνει την έννοια της τύχης-μοίρας με την έννοια που τις έχουμε γνωρίσει και πιθανώς τις έχουμε στο μυαλό μας, ή τουλάχιστον περιορίζει το ρόλο της σε σχέση με αυτό που ο μέσος άνθρωπος γνωρίζει και πιστεύει γι’αυτήν. Αν κάποια πράγματα είναι βασισμένα στην τύχη-μοίρα, και υπάρχουν άνθρωποι που αφήνουν ακόμη και την ζωή τους να εκτυλιχτεί μπροστά στα μάτια τους, όντας αμμέτοχοι, αφήνοντας την τύχη να τους ορίσει την ζωή, τότε η λογική μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σ’αυτήν την περίπτωση η επιλογή είναι άχρηστη. Διότι, τι νόημα έχει η επιλογή όταν υπάρχει η μοίρα, το πεπρωμένο, η τύχη; Είναι έννοιες συγκρουόμενες κατά την γνώμη μου, εκτός κι αν δεχτούμε τελικά ότι υπάρχουν πράγματα που δεν μπορεί να φτάσει το χέρι και η επιλογή του ανθρώπου, οπότε όλα αυτά που γράφω τόση ώρα είναι ανούσια, άχρηστα και βλακώδη.
Παρ’όλη την ένταση και την παραφροσύνη που πιθανώς μπορεί να δημιουργήσει το σκεπτικό ότι όλα είναι εφικτά αρκεί ο άνθρωπος να το επιλέξει και ότι έχει την “μοίρα” την δική του και του κόσμου στα χέρια του, μοιάζει να ικανοποιεί πολύ κόσμο σαν λογική και σαν θεωρία, βασιζόμενη στα λόγια πολλών αρχαίων φιλοσόφων και ικανοποιεί και εμένα προσωπικά. Όμως για να μην τρελαθεί κανείς από την δύναμη της επιλογής και την δύναμη που κρύβουμε όλοι μέσα μας, χρειάζεται όλοι να θέτουμε τις αρχές μας, τις οποίες να ακολουθούμε όλοι πιστά ό,τι κι αν συμβεί. Αν η τύχη όριζε πράγματα τότε θα ήταν από μόνη της μία δύναμη, ένας Θεός έξω από τα όρια του ανθρώπου. Προτιμώ όμως να πιστεύω ότι ο άνθρωπος κρύβει τον Θεό μέσα του και είναι ικανός για το πιο όμορφο όνειρο αλλά και τον χειρότερο εφιάλτη. Είναι πιο ασφαλές έτσι δεν νομίζετε;