Η ανθρώπινη ιστορία σηματοδοτείται από τους αγώνες για την κατάκτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η διακήρυξη στην Βιρτζίνια το 1776, η γαλλική επανάσταση το 1789 και η οικουμενική διακήρυξη το 1998 είναι μόνο λίγα από τα πιο ηχηρά παραδείγματα αυτών. Παρά το αίμα που χύθηκε για την κατάκτησή τους, τους αγώνες και τις μάχες που δόθηκαν, τα ανθρώπινα δικαιώματα εξακολουθούν να αποτελούν αίτημα και χρέος παρά κατοχυρωμένη πραγματικότητα.
Έτσι σήμερα 66 χρόνια μετά την παγκόσμια διακήρυξή τους βρίσκονται πάλι στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Κι αυτό γιατί μάλλον το προσωνύμιο ανθρώπινα δεν καλύπτει την οικουμένη. Γιατί μάλλον δεν είναι όλοι άξιοι να λέγονται άνθρωποι. Γιατί οι γραμμές που σχεδιάστηκαν στον χάρτη για να οργανώσουν κάπως τον κόσμο, καθόρισαν σε ποιους πρεπει να αποδιδεται αυτη η ονομασια και σε ποιους όχι. Τον έκαναν χειρότερο, πιο βίαιο, πιο απρόσωπο και σκληρό. Τον έκαναν ρατσιστικό και άγριο. Ρατσιστικό όχι μόνο προς την φυλή, το χρώμα, τη ράτσα. Του έκαναν κάτι πολύ χειρότερο και βαθύ. Του καλλιέργησαν την ιδεολογία αυτή, του διαχωρισμού.
Τον έκαναν να διατηρεί ψευδαισθήσεις ανωτερότητας και υπεροχής , να κρίνει και να κατακρίνει με βάσει το φαίνεσθαι, το έχειν, το πρέπει, το δει, το αρμόζον και όχι με την ψυχή του και το πνεύμα. Το θεωρώ περιττό και ανούσιο να στοιχειωθετήσω με παραδείγματα αυτό το πόρισμα. Νομίζω πως και ένα τυφλός αντιλαμβάνεται το ρήγμα μέσα στο οποίο έχουμε πέσει. Μα πόσο επιρρεπές είναι πια το ανθρώπινο είδος στην κοροϊδία, πόσο ψεύτικο και επιφανειακό? Πόσο γρήγορα ξεχνάει πως οι ρόλοι αλλάζουν σαν τα ζάρια? Τόσο εύκολα και απλά γινόμαστε εμείς οι ίδιοι θύματα της αρρωστημένης ιδεολογίας μας.
Βάσει όλων αυτών μήπως πρέπει κάπως να αναθεωρήσουμε αυτά που αιώνες και αιώνες θεωρούνται αυταπόδεικτα? Μήπως ο άνθρωπος δεν είναι ούτε στο ελάχιστο κοινωνικό ον? Εκτός κι αν η κοινωνικότητα αυτή, η τόσο ποθητή, περιορίζεται στην μείωση του συνανθρώπου. Μήπως οι συμβάσεις του συνανήκειν τον πίεσαν τόσο πολύ που τον έπνιξαν τελικά σαν θηλιά? Μήπως δεν αναζητάμε την οικουμενικότητα στα δικαιώματα αλλά περισσότερο μονομερές βόλεμα? Μήπως είμαστε κατά βάθος τόσο ατομικιστές, που υπολογίζουμε την αξία των άλλων βάσει των αδυναμιών και των αναγκών που μας βοηθούν να εκπληρώσουμε?
Τους χρησιμοποιούμε για να διασκεδάσουμε λίγο την αδράνεια της μοναξιάς μας και μετά αδιαφορούμε για την μοίρα τους, μήπως δεν ασχολούμαστε καν μ’ αυτούς που δεν μας αφορούν, αυτούς που βρισκονται πέρα από την γραμμή? Μήπως η ελευθερία του λόγου που μας δίνεται ξοδεύεται σε κακεντρεχή σχόλια εναντίον τους? Αν όντως είναι έτσι δεν έχουμε ανάγκη τα δικαιώματα αυτά, ας χωριστούμε, ας διαμελιστούμε και ας ζήσει ο καθένας για λογαριασμό του. Τουλάχιστον θα πάψουν κάποιοι να αποτελούν προσάναμμα στην φωτιά που ζεσταίνει τους ισχυρούς.
Αν όμως αυτό δεν είναι η απόλυτη αλήθεια, θα πω πως καμιά απολύτως πρόοδο δεν βλέπω να γίνεται στα ανθρώπινα δικαιώματα, καμιά βελτίωση, κανένα βήμα προαγωγής. Κι αυτό γιατί ούτε ένας από εμάς δεν τα έχει ακολουθήσει πραγματικά. Γιατί η πραγματική άνοδος δεν θα φανεί στα χαρτιά και στα πρωτόκολλα, ούτε θα ειπωθεί στα στόματα των ιθυνόντων. Η πραγματική ουσία θα μιλήσει κατευθείαν μέσα στους ίδιους τους ανθρώπους. Το πρόβλημα με τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι ότι δεν τα ακολουθούν οι ίδιοι οι άνθρωποι. Είναι ότι τα θεωρούν σωστά γιατί τα βλέπουν γραμμένα σε χαρτιά. Μα δικαιώματα με όλη την έννοια και το εύρος τους, θα μπορούν να λέγονται μόνο όταν κατακτηθούν ολοσχερώς. Και αυτό θα συμβεί όταν το είδος μας φτάσει σε τέτοιο βαθμό που όχι μόνο δεν θα μπορεί να καταπατήσει αυτές τις αρετές, όχι μόνο δεν θα μπορεί να ζήσει χωρίς αυτές , αλλά δεν θα μπορεί να διανοηθεί την ύπαρξή του διαχωρισμένη από τις αλήθειες του…