Πέντε χρόνια μετά την οσκαρική Ida, ο γνωστός για τις ιδιαίτερα καλλιτεχνικές δημιουργίες του Pawel Pawlikowski επανεμφανίστηκε με ακόμα ένα ασπρόμαυρο δράμα εποχής, το οποίο σκιαγραφεί την πρώτη δεκαετία του Ψυχρού Πολέμου, σε αμφότερες τις πλευρές, μέσα από μια θυελλώδη, ταραγμένη ερωτική ιστορία δύο Πολωνών καλλιτεχνών.
Ψυχρός Πόλεμος (Zimna Wojna, 2018) – Δράμα εποχής, 86΄
Σκηνοθεσία: Pawel Pawlikowski
Σενάριο: Pawel Pawlikowski & Janusz Głowacki
Πρωταγωνιστούν: Joanna Kulig, Tomasz Kot, Boris Szyc
Δύο τελείως διαφορετικοί άνθρωποι γνωρίζονται κι ενώνονται, επαγγελματικά και προσωπικά, στην μεταπολεμική Πολωνία. Η μοίρα, οι πολιτικές συγκυρίες και τα πάθη τους θα τους φέρουν σε διαφορετικά μέρη της Ευρώπης στα επόμενα χρόνια, με τον έρωτά τους να περνά τις καλές και τις κακές του στιγμές.
Ένας θυελλώδης έρωτας σε ασπρόμαυρο φόντο, στην ταραγμένη εποχή των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Ένας μουσικοσυνθέτης και μια αρκετά νεότερη τραγουδίστρια/χορεύτρια γνωρίζονται, ξεκινούν επαγγελματική συνεργασία κι ερωτεύονται στη μεταπολεμική Πολωνία, εκεί όπου το νεοσυσταθέν κομμουνιστικό καθεστώς περιορίζει την ελευθερία, τόσο στη μουσική όσο και στην έρωτα. Σύντομα θέλουν να ξεφύγουν, πιστεύοντας πως τα προβλήματά τους θα λυθούν στη λεγόμενη “ελεύθερη” Δύση.
Ξεκινά έτσι ένα ταξίδι roller-coaster στα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα της δεκαετίας του 1950, στο Βερολίνο, το Παρίσι, το Ζάγκρεμπ. Το πάθος παραμένει άσβεστο, οι συναντήσεις τους, τυχαίες ή όχι, γεμάτες ρομαντισμό και αμοιβαία συναισθήματα, αλλά πάντοτε υπάρχει ένα αγεφύρωτο χάσμα, κάτι αόρατο που τους εμποδίζει να είναι μαζί κι ευτυχισμένοι.
Ψυχρός πόλεμος, λοιπόν, κι αν με την πρώτη ματιά φαίνεται πως ο τίτλος πηγάζει από την εποχή στην οποία τοποθετείται το έργο, στην πραγματικότητα περιγράφει με ικανοποιητική ακρίβεια και την παθιασμένη αλλά μονίμως προβληματική σχέση και ζωή των δύο πρωταγωνιστών. Όχι με την πολιτική έννοια, φυσικά, αλλά με τις διαφορές στη σκέψη και τον τρόπο ζωής, τις παράλογες εμμονές τους, την αδυναμία τους να καταλάβουν ο ένας τον άλλον, όσο κι αν αγαπιούνται. Λεπτές ισορροπίες, μια κρύο μια ζέστη, μαζί δεν κάνουνε και χώρια δε μπορούνε.
Μια θαυμάσια αφορμή, αυτός ο έρωτας, για να μας δείξει ο ικανότατος Παβλικόφσκι την Ευρώπη του 1950, αρκούντως ρεαλιστικά μεν, αλλά μέσα απ΄ τη -σίγουρα όχι αντικειμενική- ματιά των δύο κεντρικών χαρακτήρων. Η καλλιτεχνική σκηνή, οι διαφορές Δύσης-Αναταλής, το τζαζ και το ροκ εν ρολ (που λατρεύονται στη Γαλλία αλλά απαγορεύονται στα κομμουνιστικά καθεστώτα), αλλά και τα τοπία, οι δρόμοι, οι άνθρωποι, τα συναισθήματα. Η φωτογραφία, οι λήψεις, τα μέρη που μας δείχνει η ταινία είναι απλά καταπληκτικά. Το ασπρόμαυρο δίνει τη νότα νοσταλγίας και παρελθόντος που απαιτείται, οι εναλλαγές διαδέχονται η μία την άλλη. Πόλεις, εικόνες, καθεστώτα, άνθρωποι, ιδέες, συναισθήματα, διαρκώς στριφογυρίζουν χωρίς να ξέρουν πού θέλουν να φτάσουν.
Επιβλητική και μαγευτική λοιπόν η σκηνοθεσία του Παβλικόφσκι, ταυτόχρονα σκοτεινή και όμορφη, νοσταλγική και επικριτική, ρομαντική και κυνική. Όσο για τους δύο πρωταγωνιστές, έχουν απόλυτη χημεία μεταξύ τους και πείθουν ως ζευγάρι, αλλά μοιάζουν κάπως χαμένοι και αδιάφοροι όταν είναι ο ένας χωρίς τον άλλο. Ίσως σκόπιμα.
Στα μειονεκτήματα της ταινίας, η μονοδιάστατη προσέγγιση (ο έρωτας των δύο πρωταγωνιστών επισκιάζει τα πάντα) και οι συνεχείς εναλλαγές του χώρου, του χρόνου και των γεγονότων που δεν επιτρέπουν στο θεατή ν΄ακολουθήσει χωρίς να πάθει λίγο overdose. Κατά τ΄άλλα πρόκειται για μια εξαιρετική ταινία, ειδικά στο καλλιτεχνικό/αισθητικό κομμάτι, και δε θα προκαλέσει έκπληξη αν φέρει στον Παβλικόφσκι και την Πολωνία ακόμη ένα Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Βαθμολογία: 8/10