Μια γεύση από φως

Texture Sketchers – 21B STUDIO (Shotaro Tokioka, Koeda Kobayashi, Daijiro Arimura)

       Κι αν μεγάλωσα γνωρίζοντας πως έχουμε πέντε αισθήσεις και πως καθετί που βιώνουμε είναι μια αξέχαστη πολυαισθητική εμπειρία, στο σύγχρονο αυτό κόσμο που ζούμε ανέπτυξα κυρίως την όραση. Με μια ματιά έμαθα να ερωτεύομαι, να λιμπίζομαι τα χρωματιστά γλυκά από τις βιτρίνες ενός ζαχαροπλαστείου, να χάνομαι σε σκέψεις κοιτάζοντας για ώρες τα έντονα ή μουντά χρώματα ενός πίνακα, να διαβάζω τα συναισθήματα παρακολουθώντας τη γλώσσα του σώματος. Μετέχω στις απολαύσεις που μου προσφέρουν οι όμορφες εικόνες και δυσανασχετώ για παράδειγμα με το διάβασμα ενός άτσαλα γραμμένου κειμένου. Και αν υπήρξα τυχερή που έχω πλήρως λειτουργικές και τις πέντε αισθήσεις, μήπως η υπεροχή της όρασης έχει μειώσει πολλές άλλες προσλαμβάνουσες; 

       Αποκρύπτοντας για λίγο  την πολυαισθητική μας  φύση, στο άρθρο αυτό θέλω να προσεγγίσω την καθημερινότητα μέσα από το πρίσμα κάθε μεμονωμένης αίσθησης. Σίγουρα θα πει κάποιος πως χρησιμοποιούμε κυρίως την γεύση για να απολαύσουμε ένα φαγητό ή την ακοή όταν αφήνουμε να μας συνεπάρει ένα τραγούδι, την όσφρηση όταν μυρίζουμε ένα άρωμα και την αφή σε κάθε σαρκική συνεύρεση. Παρ’ όλα αυτά  ενδιαφέρον έχει να μην μελετήσουμε την κυριολεκτική σημασία των αισθήσεων αλλά να προσπαθήσουμε να διαισθανθούμε τον κόσμο μέσα από μη προβλέψιμα ερεθίσματα. 

       Και μιας και η όραση κυριαρχεί, ξεκινάμε με την εμπειρία που μας προσφέρει στο να απολαμβάνουμε εδέσματα μονάχα από την όψη τους. Κάποιες φορές νιώθουμε μια ξηρότητα στο στόμα απλά παρατηρώντας οτιδήποτε βρώσιμο με όξινη γεύση ή μια γλυκιά  επίγευση όταν καθηλωμένοι παρατηρούμε να ρέει ένας γλυκός πειρασμός, μια πλούσια και παχύρευστη υφή σοκολάτας. Ίσως και τώρα ακούγοντας αυτή την περιγραφική αναφορά κάποιοι από τους γευστικούς μας κάλυκες να έχουν ενεργοποιηθεί. Δεν μπορώ να πω πως μπορούμε να χορτάσουμε απλά και μόνο στην όψη ενός όμορφου πιάτου, αλλά σίγουρα μπορώ να πω πως αν νιώθουμε γεμάτοι από ένα γεύμα, η εικόνα του φαγητού έπειτα μοιάζει αποκρουστική και οποιαδήποτε γευστική δοκιμή με κλειστά μάτια προκαλεί περισσότερο άγχος έναντι της απόλαυσης. Θα έλεγα λοιπόν πως ακόμα και στην απόλαυση του φαγητού δείχνουμε μικρότερη εμπιστοσύνη στην αίσθηση της γεύσης, καθώς πάντα προηγείται η οπτική επαφή και έπειτα ακολουθεί η δοκιμή. 

       Με δεδομένο ότι η όσφρηση έχει άμεση σχέση με τη γεύση, ανοίγουμε μια ακόμα κατηγορία, αυτή της πανδαισίας των αρωμάτων. Δεχόμαστε καθημερινά ερεθίσματα που διεγείρουν τα οσφρητικά μας νεύρα. Ξυπνάμε με το άρωμα του καφέ, την άλλοτε διακριτική μυρωδιά της βροχής ή εισπνέοντας τα έντονα αποστάγματα των λουλουδιών φέρνουμε μνήμες από ανοιξιάτικες μέρες. Πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε τον ερχομό κάποιου δια της όσφρησης. Είναι μαγικό αν συνειδητοποιήσουμε πόσο πιο ήρεμα διαβάζουμε τον κόσμο μέσα από τα διακριτικά αρώματα και όχι μέσα από μια έκθεση εκθαμβωτικών εικόνων. 

       Ένα εξίσου ενδιαφέρον πείραμα είναι να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε εικόνες μέσα από ήχους όπως η μουσική, τα ηχοτοπία και άλλα τόσα φυσικά ακούσματα. Σίγουρα είναι εφικτό να ονειρευτούμε ολόκληρες σκηνές μέσα από την εναλλαγή των ήχων. Πιθανόν να μπορούμε ακόμα και να διαβάσουμε τα συναισθήματα των ανθρώπων μέσα από τις φωνές ή ακόμα και τις παύσεις τους. Πόσο κοινές θα ήταν οι εικόνες που θα δημιουργούσε το αυτί καθενός από εμάς; 

       Στον κόσμο των εικαστικών τεχνών μάθαμε να διαβάζουμε αλλά και να δημιουργούμε πολλά έργα με βάση την οπτική. Μελετούμε αναλογίες με το μάτι, μάθαμε να κατανοούμε το βάθος σε μια εικόνα από τις χρωματικές αντιθέσεις ή να προσθέτουμε χρώματα για να αποδώσουμε συναισθήματα. Οι καλλιτέχνες λοιπόν είναι έμπειροι στη χρήση χρωμάτων, άλλοι  είναι εξίσου έμπειροι και στην χρήση υφών; Έχετε ποτέ επιλέξει ένα διακοσμητικό αντικείμενο για την υφή του και όχι για το χρώμα ή την φόρμα του; 

       Ίσως ο κόσμος μας έχει ακόμα πολλές δυνατότητες και χρειάζεται να υποστεί και άλλες δραστικές αλλαγές, να επέλθει μια αναταραχή. Ίσως η πραγματικότητα ξεπερνά την φαντασία και αρκεί απλά να δοκιμάσουμε κάθε πρόκληση που εμφανίζεται μπροστά μας. Να μάθουμε για παράδειγμα να ακούμε το φως και το σκοτάδι, να γευόμαστε τα όνειρα μας και να ζωγραφίζουμε με υφές. Και αν νιώσουμε πως πλήττουμε από όλες αυτές τις γήινες προσεγγίσεις, ας πάρουν έπειτα σειρά οι μεταφυσικές μας ανησυχίες.