Η βία και η δολοφονία έχουν ένα ισχυρό πολιτιστικό νόμισμα, τις συνέπειες του οποίου θα πρέπει να επιδιώξουν όσοι ενδιαφέρονται για το νόμο και την κοινωνία, το έγκλημα και τη δικαιοσύνη. Οι μπαλάντες δολοφονιών είναι τραγούδια για το θάνατο και τη δολοφονία, με ιστορία που ξεκινά από τον δέκατο ένατο αιώνα. Τα κύρια θέματα του είδους αυτού, μπορούν να βοηθήσουν τους μελετητές, να κατανοήσουν πώς αντιμετωπίζεται ο φόνος στη λαϊκή κουλτούρα, παρέχοντας έτσι μια βελτιωμένη κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης. Η χρήση του φόνου και του θανάτου στη λαϊκή μουσική δεν έχει μελετηθεί σωστά, ωστόσο προσφέρει πιθανές κοινωνικές γνώσεις για πολλά πεδία σπουδών όπως το δίκαιο, η εγκληματολογία και η ψυχολογία. Συγκεκριμένα, εντοπίζονται ελάχιστα εξεταζόμενα ζητήματα σχετικά με την αντιμετώπιση της δολοφονίας στη λαϊκή κουλτούρα, όπως το χιούμορ, ενώ άλλα που απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή, όπως η στάση απέναντι στις γυναίκες, λαμβάνονται επίσης δεόντως υπόψη.
Ο θάνατος, αν και αναπόφευκτος (και το μόνο σίγουρο που έχουμε σ’ αυτή τη ζωή), έχει αφαιρεθεί από την καθημερινότητα της ζωής των δυτικών κοινωνιών, παρ’ όλο που όλοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε κάποια στιγμή τα ζητήματα που θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή. Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου και γενικά ο θάνατος, αποτελούν επαναλαμβανόμενα μοτίβα σε πολλά τραγούδια.
Μπαλάντες δολοφονιών. Αυτές που τον δέκατο ένατο αιώνα, έγιναν λαϊκά τραγούδια που διαδίδονταν από στόμα σε στόμα και μεταφέρονταν από τη μία γενιά στην άλλη. Ως προφορική όμως ιστορία, τα λόγια τους με την πάροδο του χρόνου εξελίσσονταν και απομακρύνονταν από τα αρχικά γεγονότα. Γι αυτό, πολλές φορές θα συναντήσουμε την ίδια ιστορία με διαφορετικούς τίτλους ή με διαφορετικά τα ονόματα των ηρώων (φαινόμενο που το συναντάμε όχι μόνο και στα δικά μας παραδοσιακά τραγούδια, αλλά γενικότερα και στο Βαλκανικό παραδοσιακό τραγούδι). Και ενώ τα θύματα και οι συνθήκες των σύγχρονων τραγουδιών δολοφονίας είναι διαφορετικά και αποτελούν τα θεμέλια της σύγχρονης μπλουζ και country μουσικής, οι παραδοσιακές μπαλάντες δολοφονίας απεικονίζουν συνήθως νεαρές έγκυες γυναίκες ως τα πιο συχνά θύματα του πατέρα του μωρού.
Μπαλάντες δολοφονιών λοιπόν. Να το γράψω και διαφορετικά; Μπαλάντες ανθρωποκτονιών, επειδή περί ανθρωποκτονιών πρόκειται. Τι θέμα για τραγούδι! Οι μπαλάντες δολοφονιών συνήθως αφηγούνται μια ιστορία για ένα έγκλημα ή φρικτό θάνατο και συχνά είναι παραδοσιακές, ενώ τα σύγχρονα τραγούδια τείνουν να περιλαμβάνουν φανταστικές ιστορίες και κίνητρα, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας, της εκδίκησης για τη μοιχεία ή ακόμα και της απλής κακίας. Αυτά λοιπόν τα άγρια τραγούδια με τις πραγματικά υπέροχες μελωδίες, είναι εμπνευσμένα από πραγματικά γεγονότα και έχουν ρίζες στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, με τα παλαιότερα από αυτά, να βασίζονται συνήθως σε αληθινές αφηγήσεις. Τα τραγούδια τραγουδιούνται συχνότερα από την οπτική γωνία του δολοφόνου, αν και δεν αποκλείεται και αυτή του θύματος. Ας ρίξουμε λοιπόν μια ματιά σε 25 τραγούδια δολοφονίας. Σας έχω εδώ μια λίστα που πραγματικά …σκοτώνει!
1. “I Shot the Sheriff” | Eric Clapton | 1974
Κάποιος να βρει γρήγορα έναν δικηγόρο γι αυτόν τον καθ’ ομολογίαν δολοφόνο, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ, ομολογεί ότι δολοφόνησε τον σερίφη John Brown. Ισχυρίζεται ότι τον σκότωσε σε αυτοάμυνα, αλλά επιμένει, ότι δεν σκότωσε τον βοηθό του.
Η εκδοχή του τραγουδιού του Eric Clapton είναι διασκευή από το πρωτότυπο του Bob Marley, αλλά η ερμηνεία του Clapton μπήκε στο Hall of Fame των Grammies.
2. “Nebraska” | Bruce Springsteen | 1982
Ανατριχιαστικό! Αυτό το τραγούδι του Springsteen, όντως θα σας ανατριχιάσει, ειδικά όταν μάθετε ότι βασίζεται στην αληθινή ιστορία ενός ανελέητου φονικού ξεφαντώματος που διέπραξαν δύο έφηβοι, ο 19χρονος Charles Starkweather και η 14χρονη φίλη του και συνεργός του, Caril Ann Fugate. Πυροβόλησαν, στραγγάλισαν και μαχαίρωσαν 11 αθώους ανθρώπους στο Wyoming σε διάστημα 8 ημερών το 1958. Ο Starkweather εκτελέστηκε. Η Fugate, δικάστηκε για φόνο πρώτου βαθμού στις ΗΠΑ, εξέτισε ποινή φυλάκισης μακράς διάρκειας, αφέθηκε ελεύθερη υπό όρους, στη συνέχεια παντρεύτηκε και εργάστηκε ως θυρωρός σε νοσοκομείο.
Το ανατριχιαστικό τραγούδι αφηγείται την ιστορία από την οπτική γωνία του αμετανόητου Starkweather που δίνει μια επισκόπηση των εγκλημάτων του ζευγαριού.
Στο φινάλε, καθώς κάθεται στην ηλεκτρική καρέκλα περιμένοντας τον δήμιο να σηκώσει τον διακόπτη, λέει ότι εκείνος και η Fugate διασκέδασαν τουλάχιστον για λίγο και αυτή τη στιγμή που πρόκειται να πεθάνει, θα έπρεπε να είναι μαζί του στην αγκαλιά του.
3. “Henry Lee” | Nick Cave & P.J. Harvey | 1996
Αυτή η μελωδία είναι μια παραλλαγή του παραδοσιακού λαϊκού σκωτσέζικου τραγουδιού, “Young Hunting”. Απεικονίζει μια νεαρή κοπέλα, που εκλιπαρεί τον Henry Lee, να περάσει τη νύχτα μαζί της, αλλά εκείνος αποκρούει τις προτάσεις της και της απαντά ότι αγαπά μια πιο όμορφη γυναίκα. Τότε, η ζήλια κυριεύει τη νεαρή κοπέλα και μαχαιρώνει τον Henry Lee μέχρι θανάτου. Στη συνέχεια, πετάει το πτώμα σε ένα πηγάδι βάθους 100 μέτρων, εκφράζοντας μηδενικές τύψεις:
Lie there, lie there, little Henry Lee
‘Til the flesh drops from your bones
For the girl you have in that merry green land
Can wait forever for you to come home
And the wind did howl, and the wind did moan.
4. “I Hung My Head” | Sting | 1996
Ένα τραγούδι του Sting που μιλάει για τον φόνο, την ενοχή, τη δικαιοσύνη και (αλίμονο) τη λύτρωση. Ένας άνδρας, έχοντας δανειστεί το τουφέκι του αδερφού του, κάθεται ένα πρωί σε έναν λόφο και σημαδεύει έναν άγνωστο πάνω σε ένα άλογο. Το όπλο εκπυρσοκροτεί και σκοτώνει τον αναβάτη. Ο άνδρας φεύγει, πετάει το τουφέκι στο ποτάμι, αλλά συλλαμβάνεται από τον σερίφη και καταδικάζεται σε θάνατο δια απαγχονισμού πάνω στον λόφο που σκότωσε τον αναβάτη.
5. “Delilah” | Tom Jones | 1968
Αυτή η ανατριχιαστική δυναμική μπαλάντα του 1968 έγινε σήμα κατατεθέν για τον Tom Jones. Αφηγείται την ιστορία ενός άνδρα που καθώς περπατά δίπλα στο παράθυρο τής φίλης του, τη βλέπει να κάνει έρωτα με έναν άλλο άντρα. Τρελός από ζήλια και θυμό, την παρακολουθεί όλη τη νύχτα και το πρωί καθώς εκείνη γελάει και τον κοροϊδεύει, τη μαχαιρώνει μέχρι θανάτου. Μετά, ενώ περιμένει την αστυνομία να έρθει και να τον συλλάβει, εκλιπαρεί τη νεκρή να τον συγχωρέσει.
Ο Tom Jones είναι Ουαλός και αυτή η μπαλάντα δολοφονίας που τραγουδιέται συχνά στους αγώνες ράγκμπι της Ουαλίας, έχει γίνει κάτι σαν ένας ανεπίσημος δεύτερος εθνικός ύμνος.
6. “John Wayne Gacy, Jr.” | Sufjan Stevens | 2005
Ο John Wayne Gacy, Jr. ήταν ο πιο παραγωγικός serial killer που είναι γνωστός μέχρι σήμερα και μνημονεύεται σε αυτό το ανατριχιαστικό τραγούδι που μυθιστορεί τη ζωή του. Ο Gacy υιοθέτησε την περσόνα ενός κλόουν δολοφόνου, του Pogo ή του Patches the Clown. Έγινε μέλος του τοπικού κλαμπ “Jolly Joker” και παρείχε ψυχαγωγία σε νοσοκομεία, παιδικά πάρτι και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις. Στη συνέχεια, δολοφόνησε βάναυσα 33 νεαρούς άντρες και αγόρια πριν εκτελεστεί το 1994. Ο Gacy είχε το παρατσούκλι “Ο Κλόουν δολοφόνος”.
Το τραγούδι αφηγείται τη ζωή του Gacy, φανταζόμενος ότι χτυπήθηκε στο κεφάλι όταν ήταν παιδί. Τον απεικονίζει να κερδίζει απατηλά τον σεβασμό της κοινότητάς του και επίσης προμηνύει απόκοσμα έναν αντιγραφέα Gacy, έναν κλόουν δολοφόνο με κρυμμένα πτώματα κάτω από τις σανίδες του δαπέδου του σπιτιού του.
7. “Janie’s Got a Gun” | Aerosmith | 1989
Αυτό το τραγούδι είναι για ένα κορίτσι που πυροβόλησε τον πατέρα της επειδή την κακοποιούσε σεξουαλικά. Ο Steven Tyler, ο οποίος έγραψε τον στίχο, εξήγησε στην αυτοβιογραφία του: “Αυτό το τραγούδι είναι για ένα κορίτσι που το βίαζε ο πατέρας του. Είναι για την αιμομιξία, κάτι που συμβαίνει σε πολλά παιδιά και που δεν το μαθαίνει κανείς, μέχρι να φτάσουν στο σημείο να μην αντέχουν πια το επαναλαμβανόμενο μαρτύριο”.
8. “Used to Love Her” | Guns N’ Roses | 1987
Φημολογήθηκε ότι ο Axl Rose έγραψε το τραγούδι για τη σκυλίτσα του, που την αγαπούσε, αλλά την κοίμισε και μετά την έθαψε στο πίσω μέρος της αυλής του.
Παρ’ όλα αυτά, αυτό το τραγούδι έπαιξε μακάβριο ρόλο σε μια δίκη δολοφονίας όταν έγινε αποδεικτικό στοιχείο στην υπόθεση εναντίον του Justin Barber, ενός άνδρα από τη Florida που κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τη γυναίκα του το 2002. Στη δίκη, ένας ιατροδικαστής κατέθεσε ότι ο Barber είχε κατεβάσει το τραγούδι λίγες μόνο ώρες πριν από τη δολοφονία (το τραγούδι βρέθηκε στα διαγραμμένα αρχεία του σκληρού δίσκου του Barber). Στη συνέχεια οι ένορκοι άκουσαν το τραγούδι, με τους στίχους να εμφανίζονται στην αίθουσα του δικαστηρίου. Ο Barber καταδικάστηκε για φόνο πρώτου βαθμού και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Ωστόσο, δεν τελειώσαμε εδώ. Το τραγούδι αυτό, συμμετείχε και σε μια δεύτερη δίκη δολοφονίας, αυτή που αφορούσε τον Thomas Michael Wilhelm, ο οποίος φέρεται να τραγούδησε τη μελωδία λίγο πριν πυροβολήσει την 45χρονη Christine Murray το 2012. Παρόλο που η Murray και ο Wilhelm είχαν κάποτε σχέσεις, κατά την χρονολογία του εγκλήματος, ήταν απλώς συνέταιροι. Σύμφωνα με τον Εισαγγελέα Jim Mendelson, 11 λεπτά πριν από τον πυροβολισμό, ο Wilhelm έστειλε ένα μήνυμα σε έναν φίλο του λέγοντάς του, ότι άκουγε το “Used To Love Her”. Κατηγορήθηκε για φόνο πρώτου βαθμού και καταδικάστηκε σε ισόβια.
9. “Down By the Water” | PJ Harvey | 1995
Μεγάλη επιτυχία για την PJ Harvey στις ΗΠΑ ήταν αυτό το τραγούδι που το έγραψε για μια γυναίκα που έπνιξε την κόρη της και επέστρεψε στον τόπο του εγκλήματος, ψιθυρίζοντας:
“little fish, big fish swimming in the water,
come back here, man, gimme my daughter”.
Το πρώτο μέρος του ρεφρέν προήλθε από ένα μπλουζ τραγούδι του Lead Belly, το “Salty Dog Blues”.
Η Harvey δίσταζε να αποκαλύψει το νόημα πίσω από το τραγούδι, λέγοντας ότι ήταν “ένα τραγούδι στο οποίο δεν ήθελα να βάλω ετικέτα, σαν να μην είναι ένα τραγούδι για κάποια γυναίκα που έπνιξε το μωρό της. Για να είμαι ειλικρινής, θα προτιμούσα να το αφήσω στους άλλους και ο καθένας να το ερμηνεύσει όπως θέλει και όπως νομίζει”.
10. “Wind & Rain” | Moonshine Jelly | 1989
Σημ: Υπέροχο το τραγούδισμα της Lee Corbie
11. “The Bonny Swans” | Loreena McKennitt | 1994
Και τα δύο αυτά τραγούδια, το “Wind & Rain”, αλλά και το “Bonny Swans” βασίζονται σε μια παραδοσιακή μπαλάντα δολοφονίας και αφηγούνται την ίδια ιστορία (παρ’ όλο που το “Bonny Swans” είναι μια πρωτότυπη σύνθεση της Loreena McKennitt). Τη μπαλάντα αυτή, τη συναντάμε με τίτλο “The Cruel Sister”, αλλά είναι επίσης γνωστή και ως “Two Sisters”, ή “Twa Sisters” και μια πληθώρα άλλων ονομάτων σε πολλές γλώσσες, αν και η πρώτη εμφάνιση του τραγουδιού σε έντυπη μορφή φαίνεται να ήταν ένα κομμάτι του 1656 με τίτλο “The Miller And The King’s Daughter”.
Όποια και αν είναι η προέλευσή του, πρόκειται για μία ιστορία με περίεργη σκληρότητα. Υπάρχουν δυο αδερφές, οι κόρες ενός βασιλιά. Η μικρότερη που ήταν αρραβωνιασμένη με έναν πρίγκιπα, περπατούσε μια μέρα, δίπλα στο ποτάμι μαζί με τη μεγαλύτερη αδελφή της, η οποία την έσπρωξε και την έριξε μέσα στο νερό, επειδή τη ζήλευε. Ως τίμημα της σωτηρίας της από τον πνιγμό, η μεγαλύτερη αδερφή απαίτησε να της δώσει το χέρι του αρραβωνιαστικού της. Δυστυχώς, το κορίτσι πνίγηκε και λίγο αργότερα ένας κατασκευαστής άρπας που πέρναγε εκείνη την ώρα, την έβγαλε από το ποτάμι νεκρή. Από τα δάχτυλα, τα μαλλιά και το στήθος της νεκρής κοπέλας, έφτιαξε μια άρπα και στη συνέχεια, πήγε την άρπα στην αυλή του βασιλιά. Η άρπα όμως, άρχισε να παίζει μόνη της και να κατηγορεί τη μεγαλύτερη αδερφή για τον φόνο. Σε άλλες εκδοχές, η μικρότερη αδελφή, είναι αρραβωνιασμένη, όχι με πρίγκιπα, αλλά με τον γιο του μυλωνά.
12. “Georgia Lee” | Tom Waits | 1999
Αυτό το τραγούδι αφορά στη δολοφονία της 12χρονης Georgia Lee Moses. Εξαφανίστηκε στις 13 Αυγούστου 1997 και βρέθηκε νεκρή στις 22 Αυγούστου κοντά σε μια ράμπα στην Petaluma της California. Ο δολοφόνος της δεν βρέθηκε ποτέ.
Ενώ στο συγκεκριμένο άλμπουμ ένα μεγάλο μέρος των τραγουδιών του Waits, αποτελείται από αφηρημένους στίχους και ήχους, το “Georgia Lee” αφηγείται την ιστορία της Moses με έναν μάλλον άμεσο τρόπο. Το ρεφρέν θέτει τις βασανιστικές ερωτήσεις:
Why wasn’t God watching?
Why wasn’t God listening?
Why wasn’t God there for Georgia Lee?
Η ιστορία της Moses επηρέασε βαθιά τον Waits. Μια συνέντευξη στο LA Weekly, περιγράφει τον Waits να σταματάει σε ένα εικονοστάσι στην άκρη του δρόμου που είχε στηθεί για την Moses: «Δεν θέλω να το κάνω φυλετικό ζήτημα, αλλά ήταν ένα από εκείνα τα πράγματα όπου, ξέρετε, είναι ένα μαύρο παιδί που εξαφανίζεται, ένα έγκλημα που μένει άλυτο και κανείς δεν δίνει σημασία και ήθελα να γράψω ένα τραγούδι για αυτό. Κάποια στιγμή αναρωτήθηκα αν θα το βάλω στον δίσκο, επειδή υπήρχαν πάρα πολλά τραγούδια, αλλά η κόρη μου, μου είπε, “Δολοφονείται ένα κορίτσι και δεν το θυμούνται και κάποιος γράφει ένα τραγούδι και δεν το βάζει στον δίσκο; Ε, αυτό θα ήταν πραγματικά άδικο”. Δεν ήθελα να είμαι μέρος όλου αυτού» , είπε ο Waits σε εκείνη τη συνέντευξη.
13. “Hey Joe” | Jimi Hendrix | 1967
Το “Hey Joe” γράφτηκε από έναν τραγουδιστή ονόματι Billy Roberts, ο οποίος ήταν μέρος της σκηνής του Greenwich Village στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Το τραγούδι είναι δομημένο ως μια συνομιλία μεταξύ δύο ανδρών, με τον “Joe” να εξηγεί στον άλλον ότι έπιασε τη γυναίκα του να τον απατάει και σχεδιάζει να τη σκοτώσει. Πράγματι, σε μία επόμενη συνομιλία τους, ο “Joe” ομολογεί ότι όντως την σκότωσε και είναι έτοιμος να την κοπανήσει για το Μεξικό.
14. “Mack the Knife” | Bobby Darrin | 1959
Ο Kurt Weill και ο Bertolt Brecht έγραψαν αυτό το τραγούδι το 1928 για το γερμανικό έργο The Threepenny Opera. Ο “Mack” είναι ο Macheath, ο χαρακτήρας του τίτλου, που απεικονίζεται ως εγκληματίας. Η ελαφριά του μελωδία μπορεί να το κάνει να φαίνεται σαν ένα αισιόδοξο τραγούδι, κάνοντας έντονη αντίθεση με τους στίχους, που αναφέρονται σε έναν δολοφόνο.
Σημ: O ηθοποιός Kevin Spacey υποδύεται στο βίντεο τον Bobby Darrin.
15. “Midnight Rambler” | The Rolling Stones | 1969
Εδώ έχουμε έναν δολοφόνο, έναν serial killer, που καταδιώκει κάθε φορά το θύμα του. Αυτός ο χαρακτήρας αποκαλεί τον εαυτό του “Midnight Rambler” και φαίνεται να απολαμβάνει τη φήμη του -όπως πολλοί κατά συρροή δολοφόνοι της πραγματικής ζωής.
Μια πιθανή έμπνευση για τον στίχο είναι η περίπτωση του Στραγγαλιστή της Βοστώνης. Δεκατρείς γυναίκες βρέθηκαν νεκρές (πολλές είχαν υποστεί σεξουαλική επίθεση) μέσα και γύρω από τη Βοστώνη από το 1962 έως το 1964. Τα περισσότερα από τα θύματα είχαν στραγγαλιστεί και βρέθηκαν με τις νάιλον κάλτσες τους δεμένες σε φιόγκο στο λαιμό τους.
Το 1965, ο Albert DeSalvo, ο οποίος εξέτιε ποινή σε ψυχιατρείο με την κατηγορία του βιασμού, ομολόγησε τους φόνους και αργότερα καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Δεν υπήρχαν σαφείς φυσικές αποδείξεις ότι ο DeSalvo διέπραξε τα εγκλήματα, ωστόσο, η ομολογία του αμφισβητήθηκε, με ορισμένους ιατροδικαστές να αναφέρουν ότι μπορεί οι δολοφόνοι να ήταν πολλοί και όχι μόνο ένας. Ο DeSalvo πέθανε στη φυλακή το 1973 ενώ κατά καιρούς έχουν προκύψει νέα στοιχεία για την υπόθεση.
Όσο για το τραγούδι, ενώ οι στίχοι δεν σχετίζονται άμεσα με την υπόθεση, ο Jagger το υπονοεί όταν τραγουδάει: “Well you heard about the Boston…” .
16. “In Search of Little Sadie” | Bob Dylan | 1970
Το “Little Sadie” είναι μια αμερικανική μπαλάντα του 20ου αιώνα. Το έχουν τραγουδήσει πολλοί καλλιτέχνες και ως «Bad Lee Brown», «Penitentiary Blues», «Cocaine Blues», «Transfusion Blues», «East St. Louis Blues», «Late One Night» αλλά και με άλλους τίτλους. Αφηγείται την ιστορία ενός άνδρα, ο οποίος πυροβολεί και σκοτώνει τη φίλη του, συλλαμβάνεται και στη συνέχεια καταδικάζεται από τον δικαστή και φυλακίζεται για 41 χρόνια. Διάλεξα την εκδοχή του Dylan επειδή βρίσκω την ερμηνεία του…μοναδική!
17. “Wrong ‘Em Boyo” | The Clash | 1979
Το τραγούδι αφηγείται την ιστορία του αμερικανικού μύθου του Stag ‘O Lee, ή Stagger Lee, όπως έγινε σε μεταγενέστερες παραλλαγές. Το πρωτότυπο τραγούδι “Stag O’ Lee” αναφέρεται στη θρυλική ιστορία της δολοφονίας του Billy Lyons από τον “Stag” Lee Shelton.
Και οι δύο ήταν μικροί εγκληματίες, και την ημέρα των Χριστουγέννων του 1895, ενεπλάκησαν σε μια μεθυσμένη διαμάχη με θέμα ποιος θα κλέψει το καπέλο του άλλου. Ο Stag ‘O Lee πυροβόλησε και σκότωσε τον Billy Lyons, του πήρε το καπέλο και έφυγε. Αργότερα συνελήφθη, φυλακίστηκε και πέθανε στη φυλακή το 1912.
18. “The Willow Maid” | Erutan | 2009
Αυτό το τραγούδι της Erutan, έχει ρίζες στην κελτική μυθολογία, όπου συχνά ένας άντρας διεκδικεί μια θαλάσσια νύμφη ή μια νύμφη του δάσους, αλλά δεν υπάρχει καμία ιστορία και κανένα τραγούδι που η νεράιδα να έχει λόγο για το θέμα.
Στο τραγούδι όμως της Erutan, ο τρίτος άντρας που μπαίνει στο δάσος (αυτός με το τσεκούρι όπως θα δείτε στο βίντεο), δεν συγκινείται από την παράκληση της νεράιδας η οποία αρνείται να τον ακολουθήσει και κόβει το δέντρο της, ελπίζοντας να την πείσει να έρθει μαζί του. Η πράξη του όμως αυτή, τη σκοτώνει.
Σε ιστορίες όπως αυτή, η γυναίκα αποδέχεται συνήθως τη μοίρα της, με ελάχιστη έως καθόλου αντίσταση. Εδώ, όμως, η νεράιδα ξεκαθαρίζει τα συναισθήματά της από την πρώτη στιγμή, απορρίπτοντας ευγενικά τις απαιτήσεις του άντρα και, στη συνέχεια, επειδή αυτός επιμένει, του λέει κατηγορηματικά ότι δεν θα τον παντρευτεί ποτέ. Δυστυχώς, ο άντρας δεν δέχεται το «Όχι» σαν απάντηση και οι πράξεις του καταλήγουν να προκαλούν περισσότερο κακό παρά καλό.
19. “Long Black Veil” | Chieftains ft. Mick Jagger | 1995
Οι στίχοι αφορούν έναν άνδρα που κατηγορήθηκε για φόνο βάσει έμμεσων αποδεικτικών στοιχείων, ο οποίος όμως αν και αθώος, δεν μίλησε και δεν αποκάλυψε το άλλοθί του, επειδή το μοιραίο βράδυ του φόνου, κοιμόταν με τη γυναίκα του καλύτερού του φίλου. Παρέμεινε σιωπηλός για να σώσει την υπόληψη της ερωμένης του και πήγε στην αγχόνη. Εννοείται ότι ο δολοφόνος δεν αποκαλύφθηκε ποτέ και όσο για εκείνη, επισκεπτόταν κρυφά τον τάφο του εραστή της.
Οι συνθέτες Danny Dill & Marijohn Wilkin, είπαν ότι εμπνεύστηκαν τους στίχους από το “God Walks This Hills With Me”, καθώς και από τις σύγχρονες ειδήσεις σχετικά με τον θάνατο ενός ιερέα από το New Jersey, ο οποίος δολοφονήθηκε κάτω από το φως του δημαρχείου μπροστά σε 50 μάρτυρες. Ούτε το κίνητρο, ούτε ο δολοφόνος κατονομάστηκαν ποτέ.
Οι συνθέτες συνδύασαν αυτά τα στοιχεία με την ιστορία μιας μυστηριώδους γυναίκας με πέπλο που επισκέπτεται κάθε χρόνο τον τάφο του Rudolph Valentino, και αφήνει κόκκινα τριαντάφυλλα.
Σημ: Υπογραμμίζω την εξαιρετική ερμηνεία του Mick Jagger.
20. “Maty Groves” | Fairport Convention | 1969
Το “Matty Groves” είναι μια αγγλική λαϊκή μπαλάντα. Σύμφωνα με μια αναφορά στους Times του Λονδίνου (2 Μαρτίου 1945), αυτό το τραγούδι γράφτηκε από τον συνθέτη Benjamin Britten και αφιερώθηκε στους μουσικούς του γερμανικού στρατοπέδου αιχμαλώτων Oflag VII B.
Αυτό όμως δεν είναι καθόλου σωστό. Το “Matty Groves” είναι γνωστό και ως “Little Musgrave And Lady Barnard”, είναι μια πολύ γνωστή μπαλάντα δολοφονίας και χρονολογείται τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα. Η έκδοση του Britten εκδόθηκε από την Boosey & Hawkes Music of London το 1943 ως «The Ballad of LITTLE MUSGRAVE and LADY BARNARD» με την αφιέρωση «For Richard Wood and the musicians of Oflag VIIb».
Όπως συμβαίνει με πολλά δημοτικά τραγούδια, τα ονόματα των χαρακτήρων ποικίλλουν, αλλά βασικά η Lady Barnard, η σύζυγος του Lord Arlen (ή Lord Arnold, ή Lord Donald) παρασύρει τον υπηρέτη της στο συζυγικό κρεβάτι την ώρα που ο σύζυγός της λείπει στο κυνήγι. Δυστυχώς, όμως γι αυτήν, την προδίδει ένας άλλος υπηρέτης. Ο Lord Arlen λοιπόν, σπεύδει αμέσως στο σπίτι και πιάνει την γυναίκα του στο κρεβάτι μαζί με τον υπηρέτη-εραστή. Όπως ήταν αναμενόμενο, κάλεσε τον εραστή της να σηκωθεί από το κρεβάτι και να τον αντιμετωπίσει, αλλά ο Little Musgrave αρνήθηκε. Ο Λόρδος όμως επιμένοντας, έβγαλε δύο σπαθιά, πρόσφερε το καλύτερο στον υπηρέτη και του έδωσε την ευκαιρία να τον χτυπήσει πρώτος. Ο Mugrave που δεν είχε άλλη επιλογή από το να δεχτεί την προσφορά, χτύπησε πρώτος τον Λόρδο, αλλά σε αντάλλαγμα, ο Λόρδος τον χτύπησε και τον σκότωσε. Στη συνέχεια, ο Lord Arlen πήρε τη γυναίκα του στα γόνατά του και τη ρώτησε ποιον από τους δύο προτιμάει τώρα. Τον ζωντανό σύζυγο, ή τον νεκρό εραστή; Εκείνη του απάντησε ότι προτιμάει να φιλήσει τα νεκρά χείλη του αγαπημένου της, οπότε ο Λόρδος τη μαχαίρωσε στην καρδιά και διέταξε να θάψουν τους δύο εραστές μαζί, πάνω στο λόφο.
Υπάρχει μία ακουστική εκδοχή του τραγουδιού από την Joan Baez στο Live Album που έκανε το 1962, αλλά οι Fairport Convention ηχογράφησαν μια ηλεκτρική εκδοχή αυτού του παραδοσιακού λαϊκού τραγουδιού στο άλμπουμ Liege & Lief (1969) και είναι αυτή που ακούμε στο ανωτέρω βίντεο. Ο τίτλος του άλμπουμ αποτελείται από δύο λέξεις της Αγγλικής του Μεσαίωνα -“liege” που σημαίνει πιστός και “lief” που σημαίνει έτοιμος. Το άλμπουμ θεωρείται ως μια σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη του βρετανικού φολκ-ροκ και το 2006, οι ακροατές του BBC Radio 2 το ψήφισαν ως το “πιο σημαντικό folk άλμπουμ όλων των εποχών”. Αξίζει δε να προσθέσω ότι παραμένει αγαπημένο μέχρι σήμερα.
Μία νύξη για το “Matty Groves” υπάρχει στο θεατρικό έργο “The Knight of the Burning Pestle”, που έγραψαν οι Beaumont & Fletcher το 1613.
21. “Maxwell’s Silver Hammer” | Beatles | 1969
Ο Paul McCartney έγραψε αυτό το τραγούδι, το οποίο είναι για έναν φοιτητή ιατρικής (Maxwell Edison) που σκοτώνει ανθρώπους. Ο στίχος είναι μια σκοτεινή κωμωδία που προέρχεται από τη φαντασία του McCartney. Μεγαλώνοντας, η οικογένειά του λάτρευε να φτιάχνει μεγάλες εξωφρενικές ιστορίες και αυτό εισχώρησε στη σύνθεση των τραγουδιών του, καθώς συχνά έφτιαχνε χαρακτήρες για τα τραγούδια του. Ο Paul McCartney είπε για αυτό το τραγούδι: “Αποτελεί την επιτομή των πτώσεων στη ζωή. Ακριβώς όταν όλα πάνε ομαλά, Bang! Bang! Έρχεται το Silver Hammer του Maxwell και καταστρέφει τα πάντα”.
22. “Ballad of Hollis Brown” | Bob Dylan
Ο Dylan, εμπνεύστηκε το “Hollis Brown” από ένα παλιό αγγλικό λαϊκό τραγούδι με τίτλο “Pretty Polly” (θα το δούμε|ακούσουμε αμέσως παρακάτω) που έγινε λαϊκό πρότυπο και στις ΗΠΑ. Ο Dylan στο “Hollis Brown”, μιλάει για έναν μαχόμενο αγρότη στη Νότια Ντακότα που προσπαθεί να επιβιώσει με τη γυναίκα του και τα πέντε παιδιά του. Ο Brown τελικά σκοτώνει από απελπισία την οικογένειά του και μετά αυτοκτονεί. Ωστόσο, ο Brown δεν παρουσιάζεται με αρνητικό τρόπο στο τραγούδι και η αφήγηση μας οδηγεί στο να τον λυπηθούμε, παρά να τον περιφρονήσουμε. Ο Dylan επιτυγχάνει αυτό το ενσυναίσθητο αποτέλεσμα γράφοντας το τραγούδι σε δεύτερο πρόσωπο, που σημαίνει ότι απευθύνεται στον Brown ως «εσύ», τοποθετώντας τον ακροατή, στην περσόνα του Hollis Brown.
23. “Pretty Poly” | Judy Collins | 1968
Πρόκειται για μια αγγλική μπαλάντα δολοφονίας του 18ου αιώνα που όπως έγραψα μόλις πριν, έγινε λαϊκό πρότυπο και στις ΗΠΑ. Αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής γυναίκας που παρασύρεται σε ένα δάσος, όπου σκοτώνεται και θάβεται σε έναν ρηχό τάφο. Η “Suite (Sweet) Judy Blue Eyes” το ερμηνεύει υποδειγματικά.
24. “Goodbye Earl” | Chicks | 2000
Το “Goodbye Earl” είναι μια αληθινή μπαλάντα δολοφονίας που συγκλόνισε τα τηλεοπτικά κανάλια των ΗΠΑ το 2000. Οι στίχοι και το βίντεο αφήνουν ελάχιστα στη φαντασία: Η Wanda ξυλοκοπείται από τον σύζυγό της, Earl, μόλις δύο εβδομάδες μετά τον γάμο τους. Η φίλη της, Mary Ann, έρχεται να τη σώσει και τη βοηθάει να σχεδιάσει τον θάνατο του Earl: θάνατο από δηλητηριασμένα μαυρομάτικα μπιζέλια κάνοντας οι δυο τους, μια δουλειά εντελώς επαγγελματική. Ξεφορτώνονται το πτώμα και στη συνέχεια ξεκινούν μια κερδοφόρα επιχείρηση πουλώντας ζαμπόν και μαρμελάδα. Και το πιο σημαντικό; Δεν χάνουν ούτε τον ύπνο τους τη νύχτα.
25. “Percy’s Song” | Bob Dylan | 1963/1985
Το “Percy’s Song” είναι ένα τραγούδι που έγραψε ο Bob Dylan. Ηχογραφήθηκε το 1963 για το τρίτο άλμπουμ του Dylan, The Times They Are A-Changin’, αλλά τελικά κόπηκε και έμεινε έξω από το άλμπουμ. Έγινε όμως γνωστό, αρχικά από την Joan Baez που το τραγούδησε στο ντοκιμαντέρ Dont Look Back [1967], στη συνέχεια από τη διασκευή των Fairport Convention [1969] και τέλος από τη διασκευή του Arlo Guthrie [1970]. Η ηχογράφηση του Dylan δεν κυκλοφόρησε ποτέ, μέχρι που εμφανίστηκε στο Biograph [1985].
Ο Dylan έγραψε το τραγούδι από την οπτική γωνία ενός αφηγητή, που αφηγείται την ιστορία ενός θανατηφόρου τροχαίου και της καταδίκης του οδηγού (φίλου του αφηγητή) σε 99 χρόνια φυλάκιση. Εδώ, δεν πρόκειται φυσικά για φόνο εκ προμελέτης, αλλά για φόνο εξ αμελείας. Ο αφηγητής λοιπόν, επισκέφθηκε τον δικαστή και του ζήτησε να μειώσει την ποινή του φίλου του, λέγοντάς του, ότι η ποινή είναι πάρα πολύ σκληρή και ότι με 99 χρόνια φυλακή, δεν τιμωρήθηκε ποτέ ούτε ο χειρότερος δολοφόνος. Δυστυχώς όμως, δεν κατάφερε να αλλάξει την απόφαση του δικαστή και η ποινή παρέμεινε.
Γιώργος Μπιλικάς,
Storyteller.
