Από όλα γενικώς τα θέματα που εμπνέουν τους τραγουδοποιούς, η αγάπη και ο πόλεμος διεκδικούν τα πρωτεία. Σχετικά με τον πόλεμο, πλήθος τραγουδιών ξεσηκώνονται ενάντια στις πολεμικές συγκρούσεις, από όπου και αν προέρχονται. Πέρα από αυτό, έχει και μία επικαιρότητα το θέμα. Συγκέντρωσα λοιπόν εδώ, 20 από αυτά. Η σειρά είναι τυχαία.
1: Black Sabbath – “War Pigs”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
Στη βιογραφία της μπάντας, αναφέρεται ότι το “War Pigs” γράφτηκε για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Ο Ozzy Osbourne όμως, δήλωσε ότι πρόκειται γενικά για ένα αντιπολεμικό τραγούδι.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Politicians hide themselves away
They only started the war
Why should they go out to fight?
They leave that all to the poor, yeah!”.
2: Radiohead – “Harry Patch (In Memory Of)”
Τι Αφορά: Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Ο Thom Yorke έγραψε το τραγούδι αυτό, στη μνήμη του Harry Patch (1898-2009), που ήταν ο γηραιότερος πολίτης της Ευρώπης και ο τελευταίος επιζών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ενδεικτικός Στίχος:
“I’ve seen devils coming up from the ground
I’ve seen hell upon this earth
The next will be chemical
But they will never learn”.
3: Clash – “Spanish Bombs”
Τι Αφορά: Ισπανικός Εμφύλιος
Ο Joe Strummer συνέκρινε τα περιστατικά του Ισπανικού Εμφύλιου με τις ενέργειες της Euskadi Ta Askatasuna (ETA) , μιας εθνικιστικής ομάδας από τη Χώρα των Βάσκων που βομβάρδιζε δημοφιλή παραθεριστικά θέρετρα.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Spanish bombs rock the province
I’m hearing music from another time
Spanish bombs on the Costa Brava
I’m flying in on a DC 10 tonight”.
4: Rolling Stones – “Gimme Shelter”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
“Το Βιετνάμ δεν ήταν πόλεμος με τη συμβατική έννοια”, είπε ο Mick Jagger στο Rolling Stone το 1995. “Ο πόλεμος του Βιετνάμ δεν ήταν όπως o Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, και δεν ήταν ούτε όπως ο δεύτερος. Ήταν ένας πραγματικά άσχημος πόλεμος, και δεν άρεσε στους ανθρώπους. Το “Gimme Shelter” είναι ένα είδος τραγουδιού που προμηνύει το τέλος του κόσμου. Είναι αποκαλυπτικό τραγούδι”.
Ενδεικτικός Στίχος:
“War, children
It’s just a shot away,
it’s just a shot away”.
5: Plastic Ono Band – “Give Peace A Chance”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
Παρ’ όλο που γράφτηκε για το Βιετνάμ και διαρκούντως του πολέμου, έγινε γενικά ένα αντιπολεμικό τραγούδι, χάρη στο μήνυμά του για ειρήνη.
Ενδεικτικός Στίχος:
“All we are saying is give peace a chance”.
6: Elvis Costello – “Oliver’s Army”
Τι Αφορά: Βόρειος Ιρλανδία
“Πήγα για πρώτη φορά στο Μπέλφαστ το 1978 και είδα ανθρώπους να περπατούν με στολές μάχης και αυτόματα όπλα”, είπε ο Costello το 2002. “Αυτό, δεν ήταν πλέον μόνο στις βραδινές ειδήσεις, αλλά ήταν ολοζώντανο μπροστά στα μάτια μου και έγραψα το τραγούδι με βάση την υπόθεση ότι πάντα παίρνουν ανθρώπους από την εργατική τάξη για να κάνουν τις δολοφονίες. Δυστυχώς φαίνεται να είναι αλήθεια”.
Ενδεικτικός Στίχος:
“There was a Checkpoint Charlie
He didn’t crack a smile
But it’s no laughing party
When you’ve been on the murder mile”.
7: Cranberries – “Zombie”
Τι Αφορά: Βόρειος Ιρλανδία
Η Dolores O’Riordan έγραψε το τραγούδι για δύο παιδιά που σκοτώθηκαν από βόμβα του IRA στο Warrington.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Another mother’s breaking heart is taking over
When the violence causes silence, we must be mistaken”.
8: Prince – “1999”
Τι Αφορά: Ψυχρός Πόλεμος
Ο Prince είπε στον Larry King το 1999, ότι εμπνεύστηκε το τραγούδι αυτό, σε μία περίοδο που περιτριγυριζόταν από ανθρώπους που φοβόντουσαν για το τέλος του κόσμου.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Everybody’s got a bomb
We could all die any day
But before I’ll let that happen
I’ll dance my life away”.
9: Pink Floyd – “Us And Them”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
Το άλμπουμ “Dark Side Of The Moon”, απεικονίζει με τους στίχους του, τη φρίκη του πολέμου. Το τραγούδι “Us And Them” τονίζει τις ομοιότητες μεταξύ των ανθρώπων ανεξάρτητα από το σε ποια πλευρά ανήκουν.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Us and them
And after all, we’re only ordinary men
Me and you”.
10: George Harrison – “Bangla Desh”
Τι Αφορά: Μπανγκλαντές
Περιγράφει τα δεινά του λαού του Μπαγκλαντές, που αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία του από το Πακιστάν. Ο George Harrison έγραψε το τραγούδι για το Concert for Bangla Desh και το τραγούδησε ως encore και στις δύο παραστάσεις. Δεν τραγούδησε όμως ποτέ ξανά αυτό το τραγούδι.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Bangla Desh, Bangla Desh
Where so many people are dying fast
And it sure looks like a mess
I’ve never seen such distress
Now won’t you lend your hand
Try to understand
Relieve the people of Bangla Desh”.
11: Bob Dylan – “Masters Of War”
Τι Αφορά: Ψυχρός Πόλεμος
Το τραγούδι τελειώνει με τον Dylan να εύχεται τον θάνατο όλων όσοι είναι υπεύθυνοι για τον Ψυχρό Πόλεμο. “Δεν έχω γράψει ξανά κάτι τέτοιο. Δεν τραγουδάω τραγούδια που να εύχομαι τον θάνατο των ανθρώπων, αλλά εδώ έτσι μου βγήκε. Ίσως λόγω φόρτισης της εποχής. Υποτίθεται ότι αυτό το τραγούδι θα έπρεπε να είναι μάλλον “ειρηνιστικό” και όχι αντιπολεμικό”.
Ενδεικτικός Στίχος:
“I’ll watch while you’re lowered
Down to your deathbed
And I’ll stand over your grave
Til I’m sure that you’re dead”.
12: Band – “The Night They Drove Old Dixie Down”
Τι Αφορά: Αμερικανικός Εμφύλιος
Ο Robbie Robertson έγραψε για έναν φανταστικό χαρακτήρα των Νοτίων -καθώς πλησίαζαν προς την ήττα- να ελπίζει και να εύχεται ότι ο Νότος θα ξαναγίνει μεγάλος.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Like my father before me,
I will work the land
And like my brother above me,
who took a rebel stand
He was just 18, proud and brave
But a Yankee laid him in his grave”
13: Kate Bush – “Army Dreamers”
Τι Αφορά: Αντιπολεμικό
Η Kate Bush δήλωσε ότι αυτό το τραγούδι δεν αναφέρεται σε κάποιον συγκεκριμένο πόλεμο. Απεικονίζει –είπε- τον πόνο των μητέρων που χάνουν τους γιους τους, στους πολέμους και την θλίψη που τους προκαλεί το γεγονός ότι υπάρχουν παιδιά που ονειρεύονται να γίνουν στρατιώτες επειδή δεν έχουν να κάνουν τίποτα άλλο.
Ενδεικτικός Στίχος:
“But he never even made it to his twenties
what a waste army dreamers”.
14: PJ Harvey – “On Battleship Hill”
Τι Αφορά: Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η Μάχη της Καλλίπολης (Δαρδανέλλια) ήταν η αιτία για να γράψει η PJ Harvey το τραγούδι αυτό.
Ενδεικτικός Στίχος:
“On Battleship Hill I hear the wind
Say, ‘Cruel nature has won again”.
15: R.E.M. – “Orange Crush”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
Το τραγούδι αναφέρεται στη χημική ουσία Agent Orange, που αφαιρούσε τα φύλλα των δέντρων και βοηθούσε με αυτόν τον τρόπο τους Αμερικανούς στρατιώτες να προχωρούν μέσα στη ζούγκλα του Βιετνάμ.
Ενδεικτικός Στίχος:
“I’ve got my spine,
I’ve got my orange crush
I’ve had my fun and now it’s time
To serve your conscience overseas”.
16: Patti Smith – “Radio Baghdad”
Τι Αφορά: Ιράκ
Πρόκειται για έναν 12λεπτο αυτοσχεδιασμό της Patti Smith που τραγουδάει για μια μητέρα που νανουρίζει τα παιδιά της, καθώς οι αμερικάνικες βόμβες πέφτουν γύρω τους.
Ενδεικτικός Στίχος:
“You sent your lights, your bombs
You sent them down on our city, shock and awe
Like some crazy TV show
They’re robbing the cradle of civilisation”.
17: Doors – “The Unknown Soldier”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
Ο “Άγνωστος Στρατιώτης” είναι εικόνες νεκρών στρατιωτών στον πόλεμο του Βιετνάμ, που έβλεπαν οι Αμερικανοί πολίτες στην τηλεόραση πίνοντας τον καφέ τους.
Ενδεικτικός Στίχος:
“Breakfast where the news is read
Television children fed
Unborn living, living dead”.
18: David Bowie – “How Does The Grass Grow?”
Τι Αφορά: Αντιπολεμικό
Τραγούδι που αφορά στον τρόπο που εκπαιδεύονται οι στρατιώτες να σκοτώνουν άλλους στρατιώτες.
Ενδεικτικός Στίχος:
“The girls would fill with blood and the grass will be green again
Remember the dead, they were so great, some of them”.
19: Donovan – “Universal Soldier”
Τι Αφορά: Βιετνάμ/Αντιπολεμικό
Η Buffy Sainte-Marie έγραψε αυτό το τραγούδι στο Purple Onion Coffee House στο Toronto το 1963, βλέποντας τραυματισμένους στρατιώτες να γυρίζουν από το Βιετνάμ, αλλά με τη δική της ερμηνεία, δεν είχε επιτυχία. Απέκτησε όμως αντιπολεμική γενικά χροιά και έγινε πασίγνωστο με την ερμηνεία του Donovan, την οποία προτιμώ κι εγώ. Για να διαμορφώσετε όμως, κι εσείς γνώμη, σας έχω πιο κάτω, και τις δύο ερμηνείες.
Ενδεικτικός Στίχος:
“And he’s fighting for Canada,
he’s fighting for France
He’s fighting for the USA
And he’s fighting for the Russians
and he’s fighting for Japan
And he thinks we’ll put an end to war this way”.
20: Country Joe & The Fish – “I Feel Like I’m Fixing To Die Rag”
Τι Αφορά: Βιετνάμ
Είναι μια σάτιρα της στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης απέναντι στον πόλεμο του Βιετνάμ. Αποδίδει ευθύνες για τον πόλεμο τόσο στους πολιτικούς και στους ηγέτες του αμερικανικού στρατού όσο και στη βιομηχανία που κερδίζει χρήματα από τον πόλεμο και εκφράζει τις σκέψεις ενός ατόμου που έχει παγιδευτεί στο στρατιωτικό σύστημα και αναγκάζεται να πάει στον πόλεμο λόγω επιστράτευσης, γιατί η μόνη άλλη επιλογή που έχει, είναι η φυλακή ή μια προσπάθεια “αποφυγής του στρατεύματος” για θρησκευτικούς, σωματικούς ή ψυχικούς λόγους. Ο Country Joe McDonald το κυκλοφόρησε στο απόγειο του πολέμου και αφού είχε απολυθεί από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ.
Ενδεικτικός Στίχος:
“And it’s one, two, three
What are we fighting for?
Don’t ask me, I don’t give a damn
Next stop is Vietnam
And it’s five, six, seven
Open up the pearly gates
Well there ain’t no time to wonder why
Whoopee! we’re all gonna die/.
Γιώργος Μπιλικάς,
Storyteller.