Stairway to Heaven (Μία Ανάλυση)

Stairway to Heaven,
Album: Led Zeppelin (Untitled),
Κυκλοφορία: 8 Νοεμβρίου 1971.

Οι Led Zeppelin υπήρξαν το δίχως άλλο μία σπουδαία και ιστορική μπάντα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Οι Robert “Robbie” Plant, ο John Paul “Jonesy” Jones, ο John “Bonzo” Bonham και ο James Patrick “Jimmy” Page, ανέβασαν τη “θερμοκρασία” της Rock μουσικής και κέρδισαν πολλά χρήματα από τους δίσκους που ηχογράφησαν και από τις περιοδείες που έκαναν. Χρήματα πολλά, που τα επένδυσαν παντοιοτρόπως. Αγόρασαν πολυτελή αυτοκίνητα, ή τα επένδυσαν σε διάφορες επιχειρήσεις. Η πιο “περίβλεπτη” όμως αγορά (επένδυση) από όλες, ήταν το κάστρο που αγόρασε ο Page στο Lelawcge-an-bryn της Ουαλίας…

Το κάστρο αυτό και η αρκετά μεγάλη σε έκταση τριγύρω περιοχή (συχνά γεμάτη από θαυμαστές του γκρουπ, κυρίως νεαρά κορίτσια), αλλά και μία ομάδα από μαθητευόμενους ξυλουργούς, εξασφάλισαν στον Robert Plant το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα για να γράψει το “Stairway to Heaven” την άνοιξη του 1971. Ήταν μία περίοδος σύγχυσης (αλλά και ενδοσκόπησης) για τον νεαρό στιχουργό και τα χάχανα των νεαρών κοριτσιών δεν τον βοηθούσαν καθόλου.

Όπως όμως θα διαπιστώσετε, τον βοήθησαν οι ήχοι από τα σφυριά και τα διάφορα εργαλεία των μαθητευομένων ξυλουργών.

Τι είναι λοιπόν το “Stairway to Heaven”; Κατ’ αρχήν, είναι ένα πασίγνωστο τραγούδι των Led Zeppelin. Ποιος δεν το ξέρει; Ποιος δεν το έχει ακούσει; Από το 1971 που κυκλοφόρησε, συμπεριλαμβάνεται κάθε χρόνο ανελλιπώς, στην λίστα του top 1000 των πλέον αγαπημένων τραγουδιών και έχουν δοθεί σ’ αυτό πολλές ερμηνείες.

1: Οι χριστιανοί, το ερμηνεύουν δίνοντας του ερμηνείες που παραπέμπουν στη Βίβλο.
2: Οι σατανιστές με τον τρόπο τους, παραπέμπονται στον Εωσφόρο.
3: Κάποιοι άλλοι πάλι, το δραματοποιούν δίνοντάς του προεκτάσεις εξάρτησης ουσιών.

Δεν θα ασχοληθώ με καμία από αυτές τις ερμηνείες. Πρώτα από όλα, δεν με ενδιαφέρουν οι δύο πρώτες. Ξέρετε πολύ καλά τι συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Αναλύοντας την πρώτη ερμηνεία, σου την πέφτουν οι οπαδοί της δεύτερης και αντιστρόφως.

Αλλά πέραν αυτού, αν πρόκειται για “χριστιανικό” τραγούδι που υμνεί τη Βίβλο και στοχεύει στη δόξα του Ενός (όπως δηλώνουν οι χριστιανοί ερμηνευτές του), αυτό εμένα με αφήνει απολύτως αδιάφορο. Ας ασχοληθούν μ’ αυτή την ερμηνεία οι …”παπαροκάδες”.

Με αφήνει επίσης απολύτως αδιάφορο και η περίπτωση του να πρόκειται για ένα “σατανιστικό” τραγούδι. Είναι το γνωστό σε όλους μας παραμύθι του ανάποδου παιξίματος που αφορά στην ανακάλυψη διαφόρων σατανιστικών μηνυμάτων.

Θα μπορούσα να ασχοληθώ με την τρίτη περίπτωση που αγγίζει ένα τεράστιο και παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα.

Ο καθένας φυσικά, είναι ελεύθερος να ζει στον κόσμο του, να φαντάζεται ότι θέλει και να ερμηνεύει τα πράγματα όπως θέλει. Και σαν τι μπορεί δηλαδή να φαντάζεται ο καθένας;

1: Το τραγούδι δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.
2: Το τραγούδι περιέχει βαθιά νοήματα.

Θα συμπληρώσω ότι το τραγούδι αυτό, (αλλά και το κάθε τραγούδι) ερμηνεύεται (αν είναι απαραίτητο να ερμηνευθεί), όπως θέλει ο καθένας να το ερμηνεύσει. Ο καθένας, βρίσκει τα δικά του μηνύματα και παίρνει αυτό που θέλει να πάρει. Έτσι, όλοι νοιώθουν ικανοποιημένοι.

Την αλήθεια φυσικά, τη γνωρίζει καλύτερα από όλους μας, ο ίδιος ο Plant που έγραψε τους στίχους.

Ψάχνοντας λοιπόν να συγκεντρώσω διάφορες πληροφορίες για τα Rock γεγονότα του 1971, έπεσα πάνω στους Zep. Τι έκαναν εκείνη την περίοδο οι Zep; Στην αρχή της χρονιάς, ο Jimmy αγόρασε το κάστρο και ανέθεσε σε μία εργολάβο (την Erma Rees-Gwynn), να του φτιάξει μία τριώροφη σκάλα. Την άνοιξη και καθώς οι εργασίες αυτές προχωρούσαν, ο Plant έγραψε το συγκεκριμένο τραγούδι, εμπνεόμενος από όσα είδε (ή έβλεπε), να γίνονται μπροστά στα μάτια του.

Η ερμηνεία λοιπόν του τραγουδιού, είναι χειροπιαστή και η πραγματικότητά του, είναι τελείως διαφορετική από όσα ο καθένας μπορεί να φαντάζεται και να ερμηνεύει και εγώ, μ’ αυτήν την χειροπιαστή πραγματικότητα θα ασχοληθώ. Εσείς τώρα, αν νομίζετε ότι απομυθοποιώντας το τραγούδι θα σας χαλάσω το όνειρο, τότε είναι καλύτερα να μην διαβάσετε παρακάτω.

* Οι Στίχοι:
“Stairway to Heaven” (1971)

“There’s a lady who’s sure all that glitters is gold
And she’s buying a stairway to heaven.
When she gets there she knows, if the stores are all closed
With a word she can get what she came for.
Ooh, ooh, and she’s buying a stairway to heaven.

And as we wind on down the road
Our shadows taller than our Soul.
There walks a lady we all know
Who shines white light and wants to show
How everything still turns to gold.
And if you listen very hard
The tune will come to you at last.
When all are one and one is all
To be a Rock and not to roll.
And she’s buying a stairway to heaven”.

* Η Ανάλυση:
“There’s a lady who’s sure, all that glitters is gold”.

Ο ηθοποιός Richard Harris που ήταν ο προηγούμενος ιδιοκτήτης του κάστρου, σύστησε στον Jimmy Page την Erma Rees-Gwynn, για να αναλάβει τις ξυλουργικές εργασίες που αφορούσαν στην ανακατασκευή και στη συντήρηση του κάστρου, αλλά και στην κατασκευή μιας τριώροφης σκάλας στο πίσω μέρος.

(Η Erma που είχε πάρει πρόσφατα διαζύγιο και ζούσε μόνη της στην μικρή πόλη Welsh, χρειαζόταν δουλειά και εκείνη την περίοδο ξεκινούσε την μικρή της “ξυλουργική” επιχείρηση. Έτσι εξηγείται και η ομάδα των μαθητευόμενων ξυλουργών που ανέφερα πριν).

Η Erma και οι βοηθοί της, κατά την μεταφορά των βαριών επίπλων (προκειμένου να ασχοληθούν με τη συντήρηση ή την διόρθωσή τους), ήταν απρόσεκτοι σε τέτοιο βαθμό, ώστε κατέστρεψαν οτιδήποτε υπήρχε μέσα σ’ αυτό το κάστρο. Παλιά αντικείμενα μεγάλης αξίας, αλλά και καινούργια όπως τις κιθάρες του Jimmy. Ο Robbie εδώ ειρωνεύεται και αντιστρέφει το γνωστό ρητό “Ότι λάμπει δεν είναι χρυσός”. Εννοεί δηλαδή, πως “χρυσός” μπορεί να είναι και κάτι που δεν λάμπει”.

“And she’s buying a stairway to heaven”.

Εννοεί “χτίζει” τη σκάλα. Ή καλύτερα, αγοράζει τα υλικά για να χτίσει τη σκάλα.
(Ο Robbie, είχε αποκαλέσει κάποτε το κάστρο “heaven”. Είχε πει ότι αν ανεβεί κανείς στην κορυφή της σκάλας, θα μπορεί πολύ άνετα να βλέπει τον παράδεισο).

“When she gets there she knows, if the stores are all closed
With a word she can get what she came for”.

Η μικρή πόλη Welsh που βρίσκεται κοντά στην περιοχή του κάστρου, είχε μόνο ένα κατάστημα σιδηρικών του οποίου όμως ο ιδιοκτήτης έλειπε σε ένα ατελείωτο πικ-νικ και το μαγαζί ήταν κλειστό. Η Erma παραπονέθηκε στον Jimmy ότι χρειάζεται κατά διαστήματα κάποια εργαλεία τα οποία όμως δεν μπορεί να τα προμηθεύεται αφού το μαγαζί είναι συνεχώς κλειστό. Ο Jimmy τότε, απευθύνθηκε σε μερικούς δημοτικούς συμβούλους και έτσι ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού αναγκάστηκε να διακόψει αυτό το συνεχόμενο και χωρίς τελειωμό πικ-νικ.

“There’s a sign on the wall but she wants to be sure
‘Cause you know sometimes words have two meanings”.

Προκειμένου να στερεωθεί και να είναι ασφαλές το πλατύσκαλο του δευτέρου ορόφου, η Erma και οι βοηθοί της, έπρεπε να μπουν στο “Guitar Room” του Jimmy. Εκεί όμως, υπήρχε μία επιγραφή που έγραφε: “Keep the Fuck Out – Everyone!”

Ναι!!! Μερικές φορές οι λέξεις, μπορεί να έχουν δύο ερμηνείες. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση, εδώ έχουμε μόνο μία και δεν χρειάζεται να έχεις βγάλει Πανεπιστήμιο για να καταλάβεις τι εννοεί. Έτσι δεν είναι; Η Erma ερμήνευσε στην κυριολεξία τη λέξη Fuck και (αφού ήταν βέβαιο ότι θα έμπαινε μέσα για άλλο λόγο), αυτό για εκείνη σήμαινε ότι μπορεί να μπει. Εισέβαλλε λοιπόν στο “Guitar Room”. Ευτυχώς ο Jimmy, είχε εκεί μέσα μόνο δύο Gibsons από ολόκληρη τη συλλογή του, που τότε αποτελoύνταν από 75 κιθάρες.

“In a tree by the brook, there’s a songbird who sings,
Sometimes all of our thoughts are misgiven”.

Ο Jimmy εκείνη την ώρα βρισκόταν έξω. Έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε κάτω από το αγαπημένο του δέντρο, όταν είδε ξαφνικά έναν βοηθό της Erma να κρέμεται στην κυριολεξία έξω από το παράθυρο του “Guitar Room”. Αμέσως τον κυρίεψε η ανησυχία, αλλά ταυτόχρονα έγινε και έξω φρενών. Οι φωνές του, πρέπει σίγουρα να ακούστηκαν μέχρι την πόλη.

“There’s a feeling I get when I look to the west,
And my spirit is crying for leaving.
In my thoughts I have seen rings of smoke through the trees,
And the voices of those who standing looking.
Ooh, it makes me wonder,
Ooh, it really makes me wonder.

And it’s whispered that soon if we all call the tune
Then the piper will lead us to reason.
And a new day will dawn for those who stand long
And the forests will echo with laughter”.

Δυτικά από το ιδιόκτητο αυτό κάστρο του Jimmy και κοντά στο γειτονικό δάσος, υπήρχε μία μονάδα παραγωγής ενέργειας. Οι τόνοι της κάπνας από το θειάφι που κατέστρεφε τα δέντρα, δυσανασχετούσε τον Robbie. Μία μέρα νευρίασε τόσο πολύ, που κάλεσε όλους τους κατοίκους της περιοχής να προβούν σε συνεχείς διαμαρτυρίες, μέχρι να καταφέρουν να κλείσουν τη μονάδα. Έτσι το δάσος θα ζωντάνευε και μέσα σ’ αυτό, θα αντηχούσαν ξανά τα γέλια.

“Πολύ καλή ιδέα”. Του απάντησε ένα από αυτά τα κορίτσια που τριγύριζαν εκεί.
“Πώς όμως θα εξασφαλίσουμε την ηλεκτροδότησή μας; Πώς θα έχουμε ζεστό νερό; Εσείς πώς θα κάνετε τις πρόβες σας;”

“If there’s a bustle in your hedgerow, don’t be alarmed now,
It’s just a spring clean for the May Queen.
Yes, there are two paths you can go by, but in the long run
There’s still time to change the road you’re on”.

Μέσα στο ατέλειωτο αυτό πήγαινε-έλα των μαστόρων, μέσα σε όλο αυτό το κομφούζιο και τη φασαρία που επικρατούσε, βρέθηκαν σε περίεργα σημεία του κάστρου, πάρα πολλά ρούχα, από τα περίφημα Βικτωριανά πάρτι που γίνονταν εκεί.
Το “May-Queen” λοιπόν, ήταν ένα πλυντήριο/στεγνωτήριο ρούχων που έφεραν στο κάστρο, προκειμένου αυτά τα ρούχα να καθαριστούν. Ήταν μεγάλο σε μέγεθος. Σαν κι’ αυτά που χρησιμοποιούν τα μεγάλα ξενοδοχεία και υποσχέθηκαν στον Jimmy να του επιστρέψουν τα χρήματά του, αν δεν μείνει ικανοποιημένος. Το “two paths” σημαίνει τις δύο επιλογές: Το κρατάς ή το επιστρέφεις. Η εγγύηση που υπήρχε, έδινε στον Jimmy το χρονικό περιθώριο για να διαλέξει τι από τα δύο να κάνει.

“Your head is humming and it won’t go, in case you don’t know”.

Αναφορά στο χειρότερο hangover που βρέθηκε ποτέ ο Robbie.

“The piper’s calling you to join him”.

Ο Jones γύρισε στο Λονδίνο και ζήτησε από τον Robbie να τον ακολουθήσει.

“Dear lady, can you hear the wind blow, and did you know
Your stairway lies on the whispering wind”.

Η περίφημη σκάλα αλλά και όλες οι κακότεχνες και φτηνές κατασκευές της Erma, έπεσαν και διέλυσαν σαν χάρτινοι πύργοι από τους θυελλώδεις ανέμους και τις καταρρακτώδεις βροχές που έπληξαν εκείνη την άνοιξη ολόκληρη τη Βρετανία.

“And as we wind on down the road
Our shadows taller than our Soul.
There walks a lady we all know
Who shines white light and wants to show”.

Καθώς ο Jones πήγαινε στο σπίτι του μαζί με τον Robbie, συνάντησαν τυχαία στο δρόμο την Erma που αναβόσβηνε ένα φως, κάνοντας σήμα για ωτοστόπ.

(Μετά από αυτό το φιάσκο, η Erma εγκατέλειψε την ξυλουργική της επιχείρηση, έφυγε από την περιοχή του Lelawcge-an-bryn και πήγε να μείνει προσωρινά, στο σπίτι ενός εξαδέλφου της, στο King’s Cross).

“How everything still turns gold”.

Κομπάζοντας, δήλωνε ότι από τη δουλειά που ανέλαβε στο κάστρο του Page, κέρδισε δέκα χιλιάδες λίρες.

“And if you listen very hard
The tune will come to you at last.
When all are one and one is all
To be a Rock and not to roll”.

Ο Jones προσπάθησε να φτιάξει μία χορωδία από τα κορίτσια που σύχναζαν γύρω από το κάστρο. Τις ονόμασε “Zeppettes”. Το ξεκίνημα μιας τραγουδιστικής καριέρας και μάλιστα με την καθοδήγηση του μπασίστα/κημπορντίστα των Zep, ήταν γι’ αυτές ένα όνειρο ουρανοκατέβατο. Στην προσπάθειά του λοιπόν αυτή ο Jones, τις έφερε μέσα στο κάστρο και ξεκίνησαν τις πρόβες. Δυστυχώς καμία τους δεν μπόρεσε να βγάλει μία νότα σωστή. Ο Robbie λοιπόν εδώ, τις συμβουλεύει:

“Κορίτσια, συνεχίστε τις πρόβες, μέχρι να γίνετε βράχοι. Συνεχίστε τις πρόβες μέχρι να καταφέρετε να τραγουδάτε σωστά”.

Για να κλείσουμε λοιπόν, η Erma είδε τον Jimmy σαν χρυσάφι. Σκέφτηκε ότι είναι μία καλή ευκαιρία να “τα αρπάξει” και όντας άσχετη με το επάγγελμα που διάλεξε να κάνει, προσέλαβε ένα σωρό επίσης άσχετους εργάτες αναλαμβάνοντας μία δουλειά που δεν ήξερε ούτε αυτή, αλλά ούτε και οι εργάτες της.

Ο Robbie, είναι μία σπουδαία φωνή για τη Rock μουσική. Για μένα (κι’ ας διαφωνήσουν μερικοί), είναι η πιο σπουδαία φωνή της Rock μουσικής και είχα την ευκαιρία να το πω και στον ίδιο, πριν από μερικά χρόνια σ’ εκείνη τη συνέντευξη τύπου, που μας έδωσε στη Μαλακάσα. Ο Robbie λοιπόν, δεν φημίστηκε ποτέ για τις στιχουργικές του ικανότητες, αλλά εδώ κατάφερε ομολογουμένως να φτιάξει ένα ποίημα. Οι μεταφορές, οι συμβολισμοί, οι εικόνες, οι επαναλήψεις, όλα λειτουργούν θαυμάσια. Αν σε όλα αυτά προσθέσετε την υπέροχη μελωδική γραμμή και την όλη μουσική ατμόσφαιρα, τότε σίγουρα θα συμφωνήσετε ότι πρόκειται για ένα μουσικό ποίημα!!! Το “Stairway to Heaven”, είναι ένα τραγούδι/ντοκιμαντέρ, που αφορά στην εξαπάτηση, στην ανευθυνότητα και στον βανδαλισμό!!!

Και η Erma; Τι απέγινε η Erma;
Με τα χρήματα που κέρδισε εις βάρος του Jimmy, πήγε να ζήσει στο Nassau, στις Μπαχάμες.
“Erma ‘s buying a ticket to …Nassau!!!” .

Ευχαριστώ για την ανάγνωση…

Γιώργος Μπιλικάς
Storyteller