Τραγούδια για τη Γη μας, κυκλοφορούν από τη δεκαετία του ’40 και πολλοί από τους μεγαλύτερους τραγουδοποιούς έχουν γράψει τραγούδια για τον πλανήτη στον οποίο ζούμε και κινούμαστε όλοι. Τα καλύτερα τραγούδια της Γης, λοιπόν, αντικατοπτρίζουν όχι μόνο τους τρόπους με τους οποίους ο πλανήτης μας άλλαξε με τα χρόνια, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους εκφράσαμε την ανησυχία μας για την επιβίωσή του. Καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχίζει να προκαλεί τον όλεθρο, στρέμματα δάσους κόβονται ή καίγονται χωρίς σκέψη για το αύριο και η εύρεση μιας ειρηνικής όασης στη Γη μας, γίνεται όλο και πιο δύσκολη από ποτέ. Φαίνεται λοιπόν ξεκάθαρο, ότι όσο περνάει ο καιρός, αυτά τα τραγούδια θα γίνονται συνεχώς πιο επίκαιρα.
30: Bo Diddley: Pollution (1971)
Το “Pollution” του Bo Diddley ηχογραφήθηκε στα Soundview Environmental Studios της Νέας Υόρκης για το άλμπουμ Another Dimension. Το πεντάλεπτο funky single είναι ένα οργισμένο τραγούδι διαμαρτυρίας για τα σκουπίδια που πετιώνται στο δρόμο.
29: Joan Baez: Rejoice In The Sun (1971)
Το Silent Running ήταν ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας με περιβαλλοντικό θέμα και πρωταγωνιστή τον Bruce Dern. Η Joan Baez ηχογράφησε δύο τραγούδια για το soundtrack, το πιο διάσημο από τα οποία είναι το “Rejoice In The Sun”, που γράφτηκε από τον Peter Schickele και την Diane Lampert, τη μοναδική στιχουργό σαξοφωνίστα της τζαζ. Η έκδοση του “Rejoice In The Sun”, που είχε το “Silent Running” ως B-side, κυκλοφόρησε ως single από την Decca Records το 1971, πριν να προβληθεί η ταινία.
28: Miley Cyrus: Wake Up America (2008)
Η Greta Thunberg είναι η πιο διάσημη έφηβη ακτιβίστρια του 21ου αιώνα, αλλά ίσως το πιο διάσημο περιβαλλοντικό τραγούδι από μια έφηβη ήταν η επιτυχία της Miley Cyrus, “Wake Up America”, που κυκλοφόρησε στο άλμπουμ της, Breakout το 2008.
27: Depeche Mode: The Landscape Is Changing (1983)
Ο Alan Wilder έγινε μέλος των Depeche Mode το 1982 αφού απάντησε σε μια αγγελία στο Melody Maker για έναν νεαρό κημπορντίστα και η σύνθεση των τραγουδιών του έγινε σημαντικό μέρος του ρεπερτορίου της μπάντας. Ήταν ο Wilder που έγραψε το μήνυμα των Depeche Mode σχετικά με το “taking good care of the world” στο περιβαλλοντικό τραγούδι “The Landscape Is Changing”, το οποίο κυκλοφόρησε στο άλμπουμ Construction Time Again του 1983.
26: Loudon Wainwright: Hard Day On The Planet (1986)
Το “Hard Day On The Planet” του 1986 ήταν ένα τρομερά προφητικό τραγούδι, με στίχους όπως “a new disease every day” και μια αναφορά στα φλεγόμενα δάση της Καλιφόρνια “In California, the body counts keep getting higher/It’s evil out there, man that state is always on fire”. Στο ακουστικό μπάσο εδώ, ο μεγάλος Danny Thompson.
25: Jack Johnson: The 3 R’s (2006)
“Three is a magic number” τραγουδά ο Jack Johnson στο τραγούδι “The 3 R’s” του 2006. Τα τρία μαγικά R’s σε αυτή την περίπτωση, είναι τα “reduce, reuse και recycle”, τα βασικά στοιχεία δηλαδή της Πρωτοβουλίας 3R που προωθεί την αποτελεσματική χρήση των πόρων και των υλικών, μια πολιτική που συμφωνήθηκε στη σύνοδο κορυφής G8 τον Ιούνιο του 2004 στο Sea Island. Το τραγούδι κυκλοφόρησε στο άλμπουμ Jack Johnson and Friends: Sing-A-Longs and Lullabies και ήταν μέρος του soundtrack της ταινίας Curious George.
24: Talking Heads: (Nothing But) Flowers (1988)
Ο στίχος “And as things fell apart, nobody paid much attention”, που πάρθηκε από το τραγούδι των Talking Heads “(Nothing But) Flowers”, εξακολουθεί να στέκεται ως οξύς σχολιασμός για την αρνητική κατάσταση που εξακολουθεί να πλήττει το σύγχρονο κόσμο. Το “(Nothing But) Flowers”, που συνυπογράφουν οι David Byrne, Chris Frantz, Jerry Harrison και Tina Weymouth, είναι ένα σατιρικό τραγούδι στο οποίο ο πικραμένος πρωταγωνιστής βρίσκεται στον πράσινο post-Apocalyptic κόσμο του και λαχταράει τα εστιατόρια Pizza Hut, το 7-Eleven και διάφορες ηλεκτρικές συσκευές, όπως οι φούρνοι μικροκυμάτων και τα χλοοκοπτικά μηχανήματα.
23: John Denver: Earth Day Every Day (Celebrate) (1990)
Ο John Denver, γνωστός για τις περιβαλλοντικές του ανησυχίες, το 1990, τη χρονιά που κυκλοφόρησε το άλμπουμ Earth Songs, κέρδισε το πρώτο Παγκόσμιο Βραβείο Οικολογίας από το Διεθνές Κέντρο Τροπικής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Missouri-St. Louis. Το Earth Songs, ένα άλμπουμ που ήταν αρχικά διαθέσιμο μόνο μέσω ταχυδρομικής παραγγελίας, περιελάμβανε το “Earth Day Every Day (Celebrate)”, το οποίο παρότρυνε τους ανθρώπους να “celebrate land and sea/celebrate you and me”. Το τελευταίο τραγούδι που έγραψε πριν από το θάνατό του το 1997 ήταν ένα περιβαλλοντικό τραγούδι για το Yellowstone Park.
22: Lil Dicky: Earth (2019)
“Let’s save the world”, έγραψε στο Twitter ο Justin Bieber, όταν επιβεβαίωσε ότι συμμετείχε στο μουσικό βίντεο κινουμένων σχεδίων για το φιλανθρωπικό τραγούδι “Earth” του Lil Dicky. Κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2019, όταν ο ράπερ Lil Dicky, πρωταγωνιστής του ξεκαρδιστικού τηλεοπτικού σόου Dave, έπεισε τελικά την Ariana Grande, τον Ed Sheeran, τον Snoop Dogg, τη Sia, τον John Legend, την Katy Perry και τον Leonardo DiCaprio να συμμετάσχουν μιμούμενοι φωνές ζώων, σε ένα βίντεο που σκηνοθέτησαν οι Tony Yacenda, Nigel Tierney και Federico Heller. Το βίντεο του τραγουδιού συγκέντρωσε σχεδόν ένα εκατομμύριο δολάρια για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και να χρηματοδοτήσει την υποστήριξη του COVID-19.
21: John Prine: Paradise (1971)
Το 1971, ο τραγουδοποιός John Prine έγραψε το θαυμάσιο τραγούδι “Paradise” για τις περιβαλλοντικές ζημιές της εξόρυξης άνθρακα και την καταστροφή που προκάλεσε σε ορισμένες μικρές κοινότητες. Το “Paradise”, το οποίο ήταν επίσης γνωστό ως “Mr. Peabody’s Coal Train”, αφορούσε την κομητεία Muhlenberg του Κεντάκι, την πόλη στην οποία είχαν μεγαλώσει οι γονείς τού Prine και πώς καταστράφηκε από μια εταιρεία άνθρακα. Μεταξύ των ποιητικών, συγκινητικών στίχων είναι: “Daddy won’t you take me back to Muhlenberg County/Down by the Green River where Paradise lay/Well I’m sorry my son but you’re too late in asking/Mr. Peabody’s coal train has hauled it away”.
20: John Martyn: One World (1977)
Το τραγούδι “One World” ηχογραφήθηκε σε έναν αχυρώνα του Berkshire και είναι μία υπέροχη μελωδία που εκφράζει πως όλοι μας, είμαστε ατομικοί και παγκόσμιοι ταυτόχρονα.
19: U2: Indian Summer Sky (2010)
Η επιθυμία του Bono για πνευματική ανανέωση αντανακλάται στο τραγούδι “Indian Summer Sky”, το οποίο εκφράζει την επιστροφή σε έναν πιο οργανικό κόσμο (“the seasons change, and so do I”). Ο Bono έγραψε το τραγούδι στη Νέα Υόρκη και είπε ότι προσπαθούσε να μεταφέρει “a sense of spirit trapped in a concrete jungle”. Δεκαέξι χρόνια νωρίτερα, οι U2 είχαν συμμετάσχει με μια live εκτέλεση του τραγουδιού “Until The End Of The World” στο άλμπουμ Alternative NRG, το οποίο συγκέντρωσε κεφάλαια για την Greenpeace. Οι U2 συμμετείχαν με άλλα συγκροτήματα, όπως οι Sonic Youth και οι UB40, σε ένα άλμπουμ που ηχογραφήθηκε ζωντανά με ένα ηλιακό κινητό στούντιο.
18: Dar Williams: Go To The Woods (2012)
Από την αυγή της εκβιομηχάνισης, οι ποιητές και οι τραγουδοποιοί εκθειάζουν τα οφέλη για την πνευματική και την ψυχική υγεία των ανθρώπων, από την έξοδο στη φύση. Η Dar Williams έγραψε το δυνατό τραγούδι “Go To The Woods” το 2012, στο οποίο εκφράζει τους φόβους της ότι οι χώροι πρασίνου του κόσμου εξαφανίζονται. Η Williams αφιερώνει τον ελεύθερο χρόνο της σε περιβαλλοντικούς σκοπούς, κυρίως στο έργο της Give Bees A Camp, με το οποίο συνδυάζει συναυλίες και φύτευση φιλικών προς τις μέλισσες κήπων για μαθητές σχολείου. Η Williams έχει επίσης διασκευάσει το συναρπαστικό τραγούδι του Joe Strummer, “Johnny Appleseed” (“If you’re after get the honey, hey/Then you don’t go killing all the bees”).
17: Beach Boys: Don’t Go Near The Water (1971)
Ο Mike Love, ο οποίος έγραψε μαζί με τον Al Jardine το τραγούδι “Don’t Go Near The Water”, είπε ότι μισούσε την άγνοια που έκανε τους ανθρώπους να παραβιάζουν τους νόμους της φύσης. Οι Love και Jardine ενθαρρύνθηκαν από τον τότε μάνατζερ των Beach Boys, Jack Rieley, να γράψουν ένα περιβαλλοντικό τραγούδι για το συγκρότημα και το αποτέλεσμα ήταν η έκκληση κατά της ρύπανσης που έγινε το εναρκτήριο κομμάτι για το άλμπουμ Surf’s Up του 1971. Τους προφητικούς στίχους για τον άνθρωπο που δηλητηριάζει τη θάλασσα τραγούδησαν ο Brian Wilson και το συγκρότημα. Η διάθεση του τραγουδιού ενισχύθηκε από το απόκοσμο Moog συνθεσάιζερ που έπαιξε ο Daryl Dragon.
16: Johnny Cash: Don’t Go Near The Water (1974)
Στο άλμπουμ Ragged Old Flag του 1974, ο Johnny Cash με ένα τραγούδι ομότιτλο με το τραγούδι των Beach Boys, αναφέρεται στο ζήτημα του περιβάλλοντος, όπου ένας πατέρας λέει στον γιο του, ότι δεν μπορούν να φάνε τα ψάρια που προσπαθούν να πιάσουν. Αν και η ακουστική διάθεση του τραγουδιού είναι αισιόδοξη, οι στίχοι είναι σκοτεινοί: “There was a time the air was clean/And you could see forever ’cross the plains/The wind was sweet as honey/And no one had ever heard of acid rain”.
15: Woody Guthrie: Talking Dust Bowl Blues (1940)
Οι φωτογραφίες από τις καταιγίδες σκόνης που κατέστρεψαν τη νότια Αμερική τη δεκαετία του ’30 εξακολουθούν να σοκάρουν και η καταστροφή και η μετανάστευση που προκάλεσαν ώθησαν τον Woody Guthrie να γράψει το άλμπουμ Dust Bowl Ballads. “I met millions of good folks trying to hang on and to stay alive with the dust cutting down every hope”.
14: Tom Lehrer: Pollution (1965)
Στο “Pollution” (καμία σχέση με το ομότιτλο τραγούδι του Bo Diddley), ο σατιρικός τραγουδοποιός Tom Lehrer προειδοποιεί τους επισκέπτες στην Αμερική για τα περιβαλλοντικά προβλήματα της πατρίδας του και τον τρόπο με τον οποίο καταστρέφονται ο αέρας και το νερό. Δημιουργήθηκε επίσης μία μικρού μήκους ταινία με τον ίδιο τίτλο, για το Κέντρο Μεταδοτικών Ασθενειών των ΗΠΑ, που περιλαμβάνει το καρτούν ενός πουλιού που παίζει πιάνο σε μια χωματερή, σε συνδυασμό με σκηνές βιομηχανικής μόλυνσης σε όλες τις Πολιτείες. Οι απίστευτα αστείοι στίχοι περιελάμβαναν και τον στίχο “Just go out for a breath of air/And you’ll be ready for Medicare/The city streets are very a thrill/If the hoods don’t you get, the monooxide will”.
13: Randy Newman: Burn On (1970)
Το 1969, ο Randy Newman ένοιωσε δυνατούς πόνους στην πλάτη και ξάπλωσε στο πάτωμα, όταν κυκλοφόρησε μια τηλεοπτική είδηση σχετικά με τον βαριά μολυσμένο ποταμό Cuyahoga στο Cleveland του Ohio, που έπιασε κυριολεκτικά φωτιά για άλλη μια φορά, επειδή ήταν γεμάτος με απόβλητα πετρελαίου. Το τραγούδι Burn On, που τραγουδιέται με αργό πιάνο, είναι γεμάτο δυνατές εικόνες: “The Cuyahoga River going smokin’ through my dreams/Burn on, big river/Burn on”.
12: Rush: The Trees (1978)
Ο στιχουργός των Rush, Neil Peart, ανέθεσε κάποτε σε κάποιους κατασκευαστές τυμπάνων να του φτιάξουν ένα ολόκληρο σετ από ένα κομμάτι ρουμανικού ξύλου 1.500 ετών. Ο Peart έγραψε το τραγούδι “The Trees” όταν είδε μια φωτογραφία κινουμένων σχεδίων με δέντρα να συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι.
11: Queen: Is This The World We Created…? (1984)
Ο Freddie Mercury είπε ότι μερικές φορές ένιωθε άσχημα για την κατάσταση του πλανήτη και αυτός ήταν ο λόγος που μαζί με τον Brian May έγραψαν το “Is This the World We Created…?” Ο Mercury συνέχισε εξηγώντας ότι αυτός και ο May σκέφτονταν τη φτώχεια που επικρατούσε σε όλο τον κόσμο και έτσι προέκυψε το τραγούδι.
10: Beatles: Mother Nature’s Son (1968)
Ο John Lennon, ο οποίος –θεωρητικά- συνέγραψε μαζί με τον Paul McCartney το “Mother Nature’s Son” για το White Album, του 1968, είπε ότι το τραγούδι ήταν αρχικά εμπνευσμένο από μια διάλεξη του Maharishi Mahesh Yogi ενώ οι Beatles ήταν στην Ινδία και ο Paul McCartney συμπλήρωσε ότι το έγραψε στο σπίτι του πατέρα του, στο Liverpool. Οι Beatles ηχογράφησαν 24 εκδοχές του τραγουδιού μέχρι να καταλήξουν στην ολοκληρωμένη έκδοση. Αυτό το υπέροχο τραγούδι έχει διασκευαστεί από τους Harry Nilsson, John Denver και Sheryl Crow.
9: Jackson Browne: Before The Deluge (1974)
Στο περιβαλλοντικό και προφητικό αυτό τραγούδι του 1974, ο Jackson Browne μιλάει για την ιστορία των ιδανικών και της ψευδαίσθησης της γενιάς του με την αυστηρή προειδοποίηση: “Some of them were angry/At the way the earth was abused/By the men who learned how to forge her beauty into power/And they struggled to protect her from them/Only to be confused/By the magnitude of her fury in the final hour”. Διασκευές έχουν ηχογραφήσει η Joan Baez και η Christy Moore.
8: Cat Stevens: Where Do The Children Play? (1970)
Ο Στέφανος έγραψε το τραγούδι “Where Do The Children Play?” για το άλμπουμ Tea For The Tillerman του 1970. Το τραγούδι αντανακλά πολλές από τις ανησυχίες του για τη φτώχεια, τον πόλεμο, την οικολογική καταστροφή, τη ρύπανση και το μέλλον της ανθρώπινης φυλής. Ο Στέφανος έγινε μουσουλμάνος αργότερα μέσα στη δεκαετία και είναι πλέον γνωστός ως Yusuf Islam. Tον Μάιο του 2019 έδωσε την υποστήριξή του στο πρώτο πράσινο τζαμί της Ευρώπης, στο Cambridge, το οποίο ήταν ντυμένο με ηλιακούς συλλέκτες και περιτριγυρισμένο από μηλιές.
7: Michael Jackson: Earth Song (1995)
Το “Earth Song”, ήταν το καλύτερο από τα κοινωνικά συνειδητοποιημένα τραγούδια του Michael Jackson. Αυτό το συναρπαστικό κομμάτι για το περιβάλλον έλαβε υποψηφιότητα για Grammy. Ξεχώρισε επίσης και για το δυνατό του βίντεο.
6: Bob Marley: Sun Is Shining (1978)
Ο Bob Marley πέθανε το 1981, αλλά η μουσική του συνεχίζει να εμπνέει ανθρώπους που αγαπούν τα τραγούδια διαμαρτυρίας και νοιάζονται για το περιβάλλον. Το 2019, για παράδειγμα, το Rock And Roll Playhouse του Σικάγο πραγματοποίησε μια συναυλία με μελωδίες από τον μεγάλο μάστορα της reggae. Το πανέμορφο αυτό τραγούδι του Marley, ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του ’60 και ηχογραφήθηκε ξανά για το άλμπουμ Kaya το 1978.
5: Joni Mitchell: Big Yellow Taxi (1971)
“Έγραψα το “Big Yellow Taxi” στο πρώτο μου ταξίδι στη Χαβάη”, εξήγησε η Mitchell το 1996. “Πήρα ένα ταξί για το ξενοδοχείο και όταν ξύπνησα το επόμενο πρωί, είδα αυτά τα όμορφα καταπράσινα βουνά. η απόσταση. Έπειτα, κοίταξα κάτω και είδα ότι υπήρχε ένα πάρκινγκ μέχρι εκεί που έβλεπε το μάτι και μου ράγισε την καρδιά. Τότε κάθισα και έγραψα το τραγούδι”. Το συναρπαστικό τραγούδι της Mitchell έχει διασκευαστεί από τους Bob Dylan, Counting Crows και Janet Jackson.
4: Bob Dylan: A Hard Rain’s A-Gonna Fall (1962)
Ο Bob Dylan ήταν μόλις 21 ετών όταν έγραψε το εμβληματικό αυτό τραγούδι διαμαρτυρίας “A Hard Rain’s A-Gonna Fall”. Δεν θα γράψω περισσότερα γι’ αυτό, μιας και συμπτωματικά το ανέλυσα στο περασμένο άρθρο για τα Τραγούδια της Βροχής.
3: Neil Young: After The Gold Rush (1970)
Το μυστηριώδες και πολυεπίπεδο “After The Gold Rush” είναι γεμάτο από διαφορετικά θέματα και νοήματα, αλλά υπάρχει ένα πράγμα στην καρδιά του τραγουδιού: “Look at Mother Nature on the run/ in the 1970’s”, στίχος ο οποίος έχει ενημερωθεί από τον Neil, ο οποίος τώρα στις συναυλίες του, λέει “Look at Mother Nature on the run/ in the 21st Century”.
2: Marvin Gaye: Mercy Mercy Me (The Ecology) (1971)
Η όμορφη φωνή του Marvin Gaye αντηχεί σε απόγνωση καθώς τραγουδάει “Where did all the blue skies?” στο κλασικό “Mercy Mercy Me (The Ecology)” της Motown που γράφτηκε για το άλμπουμ What’s Going On του 1971. Εκείνη την εποχή, το αφεντικό της Motown, Berry Gordy, δεν είχε ακούσει τη λέξη “οικολογία”, και το τραγούδι του Gaye μπορεί να ήταν ένα από τα πρώτα που ασχολήθηκαν με τη δηλητηρίαση των ψαριών από υδράργυρο.
1: Louis Armstrong: What A Wonderful World (1967)
Το “What A Wonderful World” είναι ένα από τα πιο συγκινητικά τραγούδια του θρύλου της τζαζ, Louis Armstrong, ενός ανθρώπου που ήταν ήδη σε κακή υγεία όταν ηχογράφησε αυτό το στολίδι των δύο λεπτών, γραμμένο από τον Bob Thiele και τον George Weiss, που ανοίγει με τόσο αξιομνημόνευτους στίχους: “I see trees of green, red roses, too/I see them bloom for me and you/And I think to myself: What a wonderful world”.
Το άφησα επίτηδες τελευταίο, για να κλείσω με μια νότα θετικότητας. Οπότε, περιποιήσου τον εαυτό σου, ρίξε λίγο κόκκινο κρασί στο ποτήρι σου και απόλαυσε ξανά τo όμορφο αυτό τραγούδι του Satchmo.
Ευχαριστώ για την ανάγνωση…
Γιώργος Μπιλικάς
Storyteller