Η συγγραφέας Ευτυχία Γιαννάκη απαντά στην Κατερίνα Σιδέρη

Τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής του Ιανού, θα φιλοξενήσουν και φέτος την συγγραφέα κοινωνικού αστυνομικού μυθιστορήματος Ευτυχία Γιαννάκη, η οποία δέχτηκε και συνομίλησε μαζί μου τόσο για τα σεμινάρια, όσο και για το είδος που την έχει κερδίσει, το αστυνομικό μυθιστόρημα!

Κα Γιαννάκη σας ευχαριστώ από καρδιάς για την όμορφη συνομιλία που μου προσφέρατε και σας εύχομαι καλοτάξιδα βιβλία!

Κα Γιαννάκη, γράφετε αστυνομικά μυθιστορήματα, παιδικά βιβλία και θεατρικά έργα. Πως έχετε συγκεράσει αυτά τα τρία διαφορετικά είδη;

Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι εντατικά με το αστυνομικό μυθιστόρημα ή αυτό που λέμε κοινωνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, δηλαδή ένα μυθιστόρημα το οποίο αξιοποιεί τα στοιχεία που καθιστούν συναρπαστικό και δημοφιλές το αστυνομικό μυθιστόρημα, τη σφικτή πλοκή, τη δομή ή τους αξιομνημόνευτους χαρακτήρες και τον ρυθμό, προκειμένου να σχολιάσει τα τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα και να αναμετρηθεί μαζί τους και να καταβυθιστεί στον ανθρώπινο ψυχισμό. Οπότε, με όχημα αυτό, δημιουργώ αφηγήσεις γύρω από αυτό το ευρύ πλέγμα που πλέον χαρακτηρίζουμε αστυνομικό ή κοινωνικό αστυνομικό μυθιστόρημα.
Αντίστοιχα, τα παιδικά μου βιβλία που κινούνται στο χώρο του παιδικού μυστηρίου, έρχονται και μέσα σε ένα προστατευμένο κουκούλι φαντασίας, περιπέτειας, χιούμορ, φυτεύουν όλα τα στοιχεία που υπάρχουν και στην αστυνομική λογοτεχνία των ενηλίκων, με στόχο οι νέου αναγνώστες και να γοητευτούν από αυτό το είδος, αλλά και να δουν ότι το μυστήριο δεν είναι κάτι το οποίο πρέπει να μας προκαλεί φόβο, είναι εκεί έξω και εμείς αναζητούμε τρόπους ώστε να το κατανοήσουμε και γιατί όχι να το απολαύσουμε.
Θα έλεγα ότι αυτοί οι δύο άξονες είναι που χαρακτηρίζουν τη δημιουργία μου τα τελευταία χρόνια, κινούμενοι και οι δύο γύρω από το μυστήριο, ενώ τα θεατρικά έργα έχουν μείνει λίγο στο πλάι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι σε επόμενο χρόνο δε θα μπορούσαμε ίσως να δούμε και σε αυτό το πεδίο κάποιο νέο έργο.
Ωστόσο η κύρια απασχόλησή μου, η κύρια επικέντρωσή μου, ο κύριος προβληματισμός μου τα τελευταία 5-6 χρόνια, είναι η αστυνομική λογοτεχνία.

Ξεχωρίζετε κάποιο είδος γραφής και αν ναι, ποιο και γιατί;

Θα έλεγα ότι το καθένα έχει τις ιδιαιτερότητές του, απευθύνεται σε διαφορετικό αναγνωστικό κοινό με διαφορετικές απαιτήσεις, αλλά όλα είναι ψηφίδες, αντανακλάσεις, θραύσματα της δικής μου αισθητικής, προσέγγισης και στόχευσης σε σχέση με τη λογοτεχνία. Οπότε θα έλεγα ότι αν τα δει κανείς όλα μαζί συνιστούν ένα ταξίδι στο χώρο του μυστηρίου, ενώ αν τα απομονώσει ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές τους, θα δει ότι είναι πολύ- πολύ διαφορετικά μεταξύ τους και θεωρώ ότι το καθένα έχει τις δικές του προκλήσεις, διαφορετικές δυσκολίες, διαφορετικές τεχνικές και διαφορετική στόχευση.

Ποιο θεωρείτε είναι πιο απαιτητικό αναγνωστικό κοινό; Τα παιδιά ή οι μεγαλύτερες ηλικίες;

Συνηθισμένα λέμε ότι τα παιδιά είναι πιο απαιτητικά διότι εκφράζουν ίσως με πιο άμεσο τρόπο την αποδοχή ή τη δυσαρέσκειά τους, χωρίς τα φίλτρα που πολλές φορές έχουν οι ενήλικες. Ωστόσο θα έλεγα ότι κάθε ηλικιακή ομάδα και κάθε αναγνώστης είναι ξεχωριστός. Στόχος είναι να δημιουργείται μέσα από τις αφηγήσεις ένα πεδίο απόλαυσης, ένα πεδίο προβληματισμού, ένα πεδίο γέννησης ερωτημάτων τόσο για μικρούς όσο και μεγάλους. Βέβαια, υπάρχουν και αυτοί που πιστεύουν ότι το να γράψεις ιστορίες για παιδιά είναι πολύ πιο απλό λόγω του μεγέθους ή λόγω του ότι όλοι αφηγούμαστε ιστορίες στα παιδιά από ότι το να γράψεις ένα μεγάλο μυθιστόρημα για ενήλικες, το οποίο δεν ισχύει. Το κάθε είδος αφήγησης, έχει τη δική του δυσκολία.

Από που αντλείτε έμπνευση για τις δημιουργίες σας;

Θεωρώ ότι η πατρίδα της συγγραφής, είναι η ανάγνωση, δηλαδή το ένα πάτημα βρίσκεται εκεί, ο ένας πυλώνας των δικών μου αφηγήσεων είναι στις λογοτεχνικές αναφορές που έχω και ο άλλος πυρήνας βεβαίως είναι αυτό που ζει ο καθένας μας, αυτό που ζω, οπότε στις αφηγήσεις εισέρχονται οι δικοί μου προβληματισμοί. Πρέπει δηλαδή να βρω μια ιδέα η οποία θα δονείται μέσα μου, θα θέτει ένα ερώτημα το οποίο με απασχολεί γνησίως εκείνη την περίοδο, προκειμένου γύρω από αυτό το ερώτημα ή το θέμα όπως θα λέγαμε, να στήσω μια αφήγηση που θα με βοηθήσει και εμένα να πειραματιστώ με τα δικά μου όρια, τα λογικά, τα συναισθηματικά, τα ψυχολογικά και γενικά ότι μπορεί να με απασχολεί στην καθημερινότητά μου και αντιστοίχως να διαβώ ένα μονοπάτι μέσα σε αυτό, θέτοντας ερωτήματα τα οποία θα βρει ενδιαφέρονται και ο αναγνώστης όσο διαβάζει την ιστορία μου.
Άρα εγώ κάνω ένα ταξίδι και προηγούμαι ίσως ένα – δυο βήματα για το ταξίδι που θα κάνει στη συνέχεια ο αναγνώστης βρίσκοντας τις δικές του άγκυρες, τις δικές του αναφορές μέσα στην αφήγηση την οποία εγώ στήνω, ως πεδίο πειραματισμού για τον ίδιο.

Μιλήστε μας για τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής του Ιανού. Πείτε μας, θα έχουν ως κύριο θέμα τους, το αστυνομικό μυθιστόρημα;

Μέχρι πέρυσι οι κύκλοι που κάναμε είχαν ως θέμα τους την αστυνομική αφήγηση, ενώ φέτος ο νέος κύκλος βασίζεται στο σύγχρονο κοινωνικό και αστυνομικό μυθιστόρημα, γιατί ακριβώς όπως σας είπα, και εγώ όσο εξελίσσομαι, θεωρώ ότι αυτό είναι το είδος που υπηρετώ, το αστυνομικό μυθιστόρημα, το οποίο ναι, τα μαθήματά μας θα το έχουν στην καρδιά τους. Θα δούμε δηλαδή όλες τις τεχνικές για το πως μελετούμε, πως στήνουμε μια αστυνομική αφήγηση, αλλά η στόχευση δεν είναι να φτιάξουμε αστυνομικές ιστορίες όπου η ανατροπή για παράδειγμα γίνεται για χάρην της ανατροπής, όπου το σασπένς υπάρχει απλά για να υπάρχει, όπου ο γρίφος θα υπάρχει για να μας προβληματίσει μόνο σε λογικό επίπεδο.
Στόχος είναι να υπάρχει αυτό το πρώτο επίπεδο ανάπτυξης, πλοκής που έχει και αστυνομικά χαρακτηριστικά, αλλά για να ξεκλειδώσει ακριβώς το κοινωνικό σχόλιο, για να καταστήσει την κοινωνία της εποχής μας ή της όποιας εποχής επιλέγει ο κάθε συμμετέχοντας ή κάθε συμμετέχουσα στα σεμινάριά μας και βέβαια όπως συμβαίνει με την καλή λογοτεχνία να καταβυθιστούμε στον ανθρώπινο ψυχισμό.
Οπότε θα έλεγα ότι, ναι, θα αξιοποιήσουμε το αστυνομικό μυθιστόρημα και μπορεί να τα αξιοποιήσει οποιοσδήποτε θα έρθει σε αυτά τα σεμινάρια και τα δομικά τους στοιχεία για να χρίσει ο καθένας οποιοδήποτε είδος αφήγησης θέλει, με ιδιαίτερη στόχευση στο κοινωνικό μυθιστόρημα.

Πως στοιχειοθετούνται τα σεμινάρια; Υπάρχει κάποιο προσχέδιο ή ανάλογα τους εκάστοτε ενδιαφερόμενους σπουδαστές και τις απορίες τους, προσαρμόζετε το μάθημά σας;

Υπάρχει ένα πλούσιο υλικό από σημειώσεις, βιβλιογραφία, ασκήσεις και λοιπά, το οποίο δίνεται στους συμμετέχοντες και στις συμμετέχουσες, υπάρχει δηλαδή ένας πυρήνας υλικού που είναι παγιωμένος και σταθερός και σε αυτόν θα έχουν πρόσβαση όλοι και από εκεί και πέρα, εξατομικεύεται η προσέγγιση και το τρόπος αν θέλετε που φωτίζουμε τις ιστορίες του κάθε συμμετέχοντα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες, την ιδιαίτερη φωνή που αυτός επιχειρεί να εκφράσει.
Οπότε υπάρχει κοινώς ένας μπούσουλας, ένα κοινό νήμα που συνέχει όλους όσους συμμετέχουν και πάνω σε αυτό καλούνται να πειραματιστούν και από εκεί και πέρα αρχίζει η εξατομικευμένη διαδρομή του καθενός, την οποία βλέπω και φωτίζω με τη δική μου ματιά και την εμπειρία που μπορεί να έχω και αντίστοιχα όμως τη βλέπουν και τη φωτίζουν και όλοι οι υπόλοιποι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες και αυτό γεννάει πολύ δυναμικές ομάδες ακόμη και ανάμεσα στους ανθρώπους που συμμετέχουν, οι οποίοι βρίσκουν αν θέλετε κοινές αναφορές, κοινά πατήματα, διαφωνίες αλλά και πολλά μάτια που βλέπουν τις ιστορίες τους όπως θα συμβαίνει στο μέλλον, όταν θα εκδώσουν ένα βιβλίο.

Τι είναι αυτό που θέλετε να επικοινωνήσετε στους σπουδαστές των σεμιναρίων της δημιουργικής γραφής;

Το πρώτο και βασικότερο είναι η αγάπη για την ανάγνωση, τη λογοτεχνία και ότι συναρπαστικό ταξίδι μπορεί να μας χαρίσει. Αυτός είναι ένας πολύ βασικός μου στόχος και αυτό που μου λένε οι περισσότεροι, το 99% των συμμετεχόντων, ότι άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τη λογοτεχνία, την ανάγνωση της ιστορίας, είναι δηλαδή διαφορετικοί αναγνώστες όταν τελειώνουν το σεμινάριο και αυτό αυτομάτως ακόμη κι αν δεν το αντιλαμβάνονται από την αρχή, το αντιλαμβάνονται στη συνέχεια, γεννάει μια διαφορετική ματιά για τις δικές τους ιστορίες και έναν άξονα για να μπορούν οι ίδιοι να αντιλαμβάνονται αυτό που φτιάχνουν, γιατί το φτιάχνουν, πως το φτιάχνουν και πέρα από την τεχνική, τι απαιτείται, τι κόπος, τι μόχθος για να παράγουν αυτό που λέμε τέχνη.
Γιατί ένα κομμάτι είναι η τεχνική κατάρτιση η οποία βεβαίως μας διευκολύνει, μας ανοίγει πόρτες, μας γεννά διαδρομές, αλλά το άλλο κομμάτι είναι ο πειραματισμός που δεν πρέπει ποτέ να τον ξεχνάμε στην τέχνη, γιατί αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που υπάρχει. Αυτή η απελευθέρωση δηλαδή από τον κανόνα. Κι αν κάτι τους μαθαίνω είναι ότι στην τέχνη δεν υπάρχει σωστό και λάθος, υπάρχει αυτό που λέμε σήμερα λάθος, αύριο να είναι το νέο σωστό. Άρα λοιπόν μαθαίνουν ότι είναι ένα πεδίο ελευθερίας, πειραματισμού και απόλαυσης, πέρα από όλα τα υπόλοιπα.

Αντιλαμβάνομαι ότι οι συμμετέχοντες θα ωφεληθούν, θα αποκτήσουν εφόδια ώστε να λάβουν το έναυσμα και να γράψουν τις δικές τους ιστορίες. Συμφωνείτε;

Στόχος είναι ακριβώς να πυροδοτηθεί η φωνή του καθενός. Να αντλήσει από αυτήν την ομάδα που προκύπτει, από αυτό το δημιουργικό εργαστήριο στο οποίο συνυπάρχουμε και συναντιόμαστε, την απαραίτητη δύναμη και τα απαραίτητα τεχνικά εφόδια, προκειμένου να αρχίσει να πειραματίζεται και τελικά να δυναμώσει τη δική του φωνή.

Ποια τα μελλοντικά σας λογοτεχνικά σχέδια;

Νομίζω ότι θα συνεχίσω να δουλεύω σε αυτό το πεδίο, στο πεδίο της αστυνομικής – κοινωνικής λογοτεχνίας τόσο στη λογοτεχνία ενηλίκων όσο και στο παιδικό μυθιστόρημα.
Ήδη σχεδιάζω την επόμενη ιστορία παιδικού μυστηρίου που θα κυκλοφορήσει τους επόμενους μήνες και αν είμαστε καλά θα κυκλοφορήσει και κάποιο νέο βιβλίο ενηλίκων σε επόμενο χρόνο. Οπότε, ναι, είμαι σε διαδικασία που γράφω και ευελπιστώ σύντομα αυτά που γράφω να τα μοιραστώ με τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες.

Κατερίνα Σιδέρη