Πριν ξεκινήσω να σημειώνω όσα θετικά έχει το διάβασμα, σκέφτηκα να μονολογήσω σχετικά με δυο ομάδες βιβλιοφάγων, που έχω γνωρίσει: τους “παραδοσιακούς” και τους “κανονικούς”.
Πολλές φορές έχω συναντήσει εκείνους τους μανιακούς με το διάβασμα, που συνηθίζω να τους ονομάζω “παραδοσιακούς”/”τυπικούς”. Διότι πάντα, προσπαθούσαν να μου δείξουν πόσο διαβασμένοι είναι, η συζήτηση πάντα ξεκινούσε με κάτι σαν: «Τι; Και δεν έχεις διαβάσει όλα τα βιβλία του Κάφκα; Εγώ έχω όλα του τα βιβλία…». Αυτό δεν αποδεικνύει ότι τα έχει διαβάσει ή ακόμα χειρότερα, ότι έχει κατανοήσει το νόημα σε κάθε σελίδα! Η συλλογή τους, δεν περιέχει κανένα βιβλίο της σύγχρονης εποχής, γιατί «παλιά υπήρχαν αξίες!». Αυτή η άποψη περί αξιών, είναι ένας κύριος λόγος για να σε απωθήσουν από το διάβασμα. Οι αξίες, είναι έργο προσωπικής δουλειάς: Η παρατήρηση του κόσμου που ζούμε και η ανάλυση του, θα με βοηθήσει να καθορίσω τις δικές μου αξίες και όχι μόνο η βιτρίνα ενός μυθιστορήματος, που ίσως και να υποστηρίζει την ενδοοικογενειακή βία ή τον λανθασμένο αγώνα για τη ζωή, τον έρωτα. Όταν μάλιστα, φτάνει η ώρα τις κριτικής του, περιορίζονται σε ένα “πολύ καλό” ή “δεν μου άρεσε”, χωρίς όμως να εξηγήσουν τον λόγο.
Ένας πραγματικός λάτρης, θα πρέπει να έχει ανοιχτή σκέψη, να βλέπει και πίσω από τις γραμμές του βιβλίου. Ο ρόλος του καλού βιβλίου, είναι να σου δώσει τροφή για σκέψη, να ταυτιστείς με κάποιον χαρακτήρα και έτσι να μπορέσεις να ξαναδείς, ορισμένες προσωπικές σου εμπειρίες από μια διαφορετική σκοπιά. Αλίμονο αν τα βλέπαμε όλα από μια μεριά, για πάντα!
Επίσης, ο “κανονικός” βιβλιοφάγος, δεν θα επικεντρωθεί μόνο στα μεγάλα έργα που είναι αναγνωρισμένα ως “κλασικά” και θα είναι για πολλές γενιές ακόμη. Δεν μειώνω την αξία τους, αλλά τι νόημα θα είχε αν όλοι μέναμε στον Τολστόι και στον Κάφκα; Θα ξέραμε όλοι τα ίδια!
Παραπάνω ανέφερα τον χαρακτηρισμό «καλό» βιβλίο, τι το καθορίζει όμως, να είναι καλό; Τα θετικά σχόλια, σε κάποιο site; Μια καλή κριτική; Είναι σίγουρα πολλοί οι παράγοντες που το ορίζουν, όμως σίγουρα δεν θα πρέπει να μένουμε, στα σχόλια άλλων αναγνωστών. Ο καθένας διαβάζοντας ένα βιβλίο, αντιλαμβάνεται διαφορετικά μηνύματα, με δυο λόγια: η ίδια ιστορία, άλλες αναμνήσεις θα μου ξυπνήσει και θα με προβληματίσει. Ενώ αλλιώς θα “λειτουργήσει” πάνω σου!
Δηλαδή ένας βιβλιολάτρης, διαβάζει ότι πέσει στα χέρια του; Όχι. Για τον ίδιο λόγο που κανένας μας δεν θα έβλεπε μια ταινία ή δεν θα άκουγε ένα cd, που γνωρίζει από πριν ότι δεν τον ενδιαφέρει. Ακόμα και ο χρόνος που θα ανοίξεις ένα βιβλίο, παίζει σημαντικό ρόλο. Ένα βιβλίο που ίσως να σε συγκίνησε στα είκοσι, δεν σημαίνει ότι θα σε συγκινεί πάντα ή το αντίστροφο.
Θυμήσου πως -σύμφωνα με τον Auden- ένα καλό βιβλίο είναι αυτό που μας “διαβάζει”!
Να διαβάσεις ένα βιβλίο, γιατί…
- … είναι η καλύτερη παρέα σε κάθε περίσταση: στο ταξίδι, το βράδυ λίγο πριν κοιμηθείς.
- … καθώς διαβάζεις, ταυτόχρονα ανακαλύπτεις τον εαυτό σου.
- … έτσι θα αναπτύξεις παραπάνω την φαντασία σου, ο άνθρωπος στην εποχή μας έχει περιορισμένη φαντασία. Αδυνατεί να μετατρέψει μια έννοια, σε εικόνα στο μυαλό του.
- … είναι μια ευκαιρία να εμπλουτίσεις το λεξιλόγιο σου.
- … σε ενθαρρύνει να πραγματοποιήσεις τους στόχους σου.
- … είναι ώρα να πλάσεις τον δικό σου κόσμο.
- … σε κάνει πιο γοητευτικό.
Υπάρχουν δύο κίνητρα για να διαβάσεις ένα βιβλίο: το ένα είναι για να το απολαύσεις. Το άλλο, για να παινευτείς γι’ αυτό. Bertrand Russell