Χίλαρι Κλίντον εναντίον Ντόναλντ Τραμπ την Τρίτη που μας έρχεται, για το προεδρικό χρίσμα των ΗΠΑ, στην πιο πολυσυζητημένη εκλογική μάχη των τελευταίων ετών. Με αφορμή τη σύγκρουση αυτή θα ρίξουμε μια ματιά στην προσέγγιση του Χόλιγουντ στην Election Day και, γενικότερα, το θεσμό του προέδρου της υπερδύναμης και της διαδικασίας εκλογής του.
Το Χόλιγουντ, ως μια τεράστια κινηματογραφική βιομηχανία στελεχωμένη από ισχυρούς ανθρώπους, έχει παράδοση στον πολιτικό σχολιασμό κάθε είδους, εντός και εκτός της μεγάλης οθόνης. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 η λογοκρισία που ίσχυε τότε δεν άφηνε πολλά περιθώρια για κριτική και σάτιρα στο πολιτικό σύστημα, αν και πολλοί δημιουργοί είχαν βρει «παραθυράκια» δημιουργώντας ιστορίες και πολιτικούς χαρακτήρες από τη φαντασία τους, πολύ κοντά όμως στην πραγματικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι γλυκόπικρες σάτιρες Mr. Smith Goes to Washington (1939, φωτό πάνω αριστερά) kai The Great McGinty (1940), καθώς και τα πολιτικά θρίλερ Advise and Consent (1962) kai Seven Days in May (1964).
Τα ήθη και οι εποχές άλλαξαν, ωστόσο, και το Χόλιγουντ άρχισε να γυρίσει πιο συστηματικά ταινίες πολιτικού περιεχομένου, άμεσα ή έμμεσα, σατιρίζοντας ανοιχτά ακόμη και τον εκάστοτε εν ενεργεία πρόεδρο των ΗΠΑ (Τρελές Σφαίρες 2 ½, 1991) αλλά και εξαπολύοντας δριμεία επίθεση στην πολιτική διαφθορά και στα παρασκηνιακά «παιχνίδια» στην πολιτική σκηνή της χώρας (όπως στη δημοφιλή σειρά House of Cards). Άλλες φορές πάλι βλέπουμε το νόμισμα από την άλλη όψη και εξετάζεται η στάση των απλών πολιτών ή/και των δημοσιογράφων στη διαμόρφωση του πολιτικού «χάρτη» και την εκλογή του προέδρου.
Στο άρθρο αυτό σχολιάζονται δύο τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις της διαδικασίας εκλογής του προέδρου των ΗΠΑ που, με τον τρόπο της η καθεμία, μας φέρνουν πιο κοντά στην όλη διαδικασία και στα «πλοκάμια» της αμερικανικής πολιτικής.
O Frank Underwood (Kevin Spacey) της σειράς House of Cards αποτελεί την προσωποποίηση του μακιαβελικού, αδίστακτου, αμοραλιστή πολιτικού.
Swing Vote (2008) του Joshua Michael Stern
Δραματική κωμωδία/σάτιρα, 119’
Πρωταγωνιστούν: Kevin Costner, Paula Patton, Kelsey Grammer, Madeline Carroll
Να ένα παράδειγμα ταινίας που προσεγγίζει το θέμα περισσότερο από την πλευρά του πολίτη/ψηφοφόρου, παρά του πολιτικού/υποψηφίου. Τον πολίτη εκπροσωπεί εδώ ο Κέβιν Κόστνερ (Χορεύοντας με τους Λύκους, Ο Σωματοφύλακας) σ΄ έναν από τους λιγότερο γνωστούς ρόλους της καριέρας του. Υποδύεται έναν καλόκαρδο αλλά loser στη ζωή του single father, σε μια γωνιά του Νέου Μεξικού, με ελάχιστη σχέση με την πολιτική και τα μείζονα κοινωνικά ζητήματα. Κάτι που όμως δεν ισχύει για την ανήλικη κόρη του, η οποία και προσπαθεί να ψηφίσει για λογαριασμό του στις προεδρικές εκλογές και καταφέρνει, λόγω μιας συγκυρίας, μεν να καταχωρήσει το όνομά του, όχι όμως και την ψήφο του.
Αυτό έρχεται να κουμπώσει με μια πολύ πιο απίθανη συγκυρία: την απόλυτη ισοβαθμία των δύο υποψηφίων σε εκλέκτορες, που σημαίνει ότι η μη καταχωρημένη ψήφος είναι αυτή που θα κρίνει το αποτέλεσμα. Ο πρωταγωνιστής δέχεται, όπως είναι φυσικό, κάθε είδους πίεση από Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς για να ψηφίσει αντίστοιχα, γίνεται πρώτο θέμα στα media και σταδιακά αποκτά πολιτική συνείδηση.
Αν και προφανώς μη ρεαλιστικό και με αρκετές «τρύπες», το σενάριο είναι αρκετά ευφάνταστο και προσπαθεί να περάσει το μήνυμα πως η συμμετοχή του απλού πολίτη στα κοινά σε καθημερινή βάση και όχι μόνο κάθε 4 χρόνια είναι απαραίτητη για την προστασία της δημοκρατίας. Γλυκόπικρη, κωμικοτραγική και με έξυπνες εναλλαγές, χάρη και στη χαριτωμένη ερμηνεία του Costner, η ταινία αξίζει τουλάχιστον μια ματιά και κατατάσσεται στους πιο καυστικούς και ανορθόδοξους σχολιασμούς της Election Day.
The Ides of March (2011) του George Clooney
Πολιτικό δράμα, 101’
Πρωταγωνιστούν: Ryan Gosling, George Clooney, Evan Rachel Wood, Philip Seymour Hoffman
Αν έχετε οποιαδήποτε ελπίδα ή/και αισιοδοξία για το χώρο της σύγχρονης πολιτικής, καλό θα ήταν να προσπεράσετε αυτή την κατά τ΄ άλλα εξαιρετική ταινία. Με φόντο τη μάχη για το χρίσμα των Δημοκρατικών (και ουσιαστικά αυτό του προέδρου, καθώς το σενάριο θέλει τους Ρεπουμπλικάνους να μην κατεβάζουν σοβαρό υποψήφιο), τα παρασκήνια και η διαπλοκή πίσω από τους λόγους και τις συμμαχίες των πολιτικών εκτίθενται με τον πιο ωμό τρόπο.
Κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι ο Stephen Meyers (Gosling), ένας νεαρός, δεύτερος στην ιεραρχία υπεύθυνος της καμπάνιας του ιδεαλιστή και αδιάφθορου υποψηφίου Mike Morris (Clooney), τον οποίο ο Meyers θεωρεί πολιτικό ίνδαλμα. Συμφωνίες «κάτω από το τραπέζι», χτυπήματα «κάτω από τη ζώνη» από πολιτικούς αντιπάλους και ερωτικά σκάνδαλα, μεταξύ άλλων, θα φέρουν τον Meyers σε αντιπαράθεση με τον κυνικό προϊστάμενό του στην καμπάνια (Hoffman), τους δημοσιογράφους και τελικά τον ίδιο το Morris. Πάνω απ΄ όλα όμως, οι δύο ιδεαλιστές, έντιμοι πολιτικοί θα αμφισβητήσουν τις αξίες που τόσα χρόνια εκπροσωπούσαν και θα διαπιστώσουν πως οι δρόμοι για ανθρώπους σαν αυτούς στην πολιτική είναι δύο: ή να υποκύψουν στα «πλοκάμια» της διαπλοκής και να εγκαταλείψουν την αξιοπρέπειά τους για να πετύχουν, ή να αποσυρθούν πριν η ζημιά για τους ίδιους και τα κοντινά τους πρόσωπα γίνει ανεπανόρθωτη.
Αυτή είναι λοιπόν η οπτική του σκηνοθέτη –εκτός από συμπρωταγωνιστή- Clooney στο έργο αυτό. Η πολιτική είναι για τους διεφθαρμένους, τους «κωλοτούμπες», άντε στην καλύτερη για τους απαθείς κυνικούς που αδιαφορούν για τη σαπίλα του χώρου χωρίς να συμμετέχουν οι ίδιοι άμεσα σ΄ αυτή. Η οπτική αυτή, βέβαια, παρατίθεται μέσα από την φιλόδοξη σκηνοθεσία του Clooney, το έξυπνο πλην υπερβολικά μελοδραματικό σενάριο και τις μεστές ερμηνείες από τουλάχιστον τους 4-5 πιο κεντρικούς ρόλους. Η ταινία συνολικά είναι ένα αξιόλογο πολιτικό δράμα που αξίζει να το δεις, αρκεί να μη φοβάσαι ότι θα χάσεις πάσα ιδέα για την παγκόσμια πολιτική τη σήμερον ημέρα…
