Η συγκλονιστική ιστορία του εντοπισμού, της σύλληψης, της ανάκρισης και της δίκης του «αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος», Άντολφ Άιχμαν, από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, στο Μπουένος Άιρες το 1960, αποτελεί το θέμα αυτού του φιλόδοξου ιστορικού δράματος. Το κόνσεπτ μοιάζει πολλά υποσχόμενο, αλλά το αποτέλεσμα, μάλλον όχι ανάλογο των προσδοκιών.
Operation Finale (2018) – Ιστορικό θρίλερ/δράμα, 122΄
Σκηνοθεσία: Chris Weitz
Σενάριο: Matthew Orton
Πρωταγωνιστούν: Oscar Isaac, Ben Kingsley, Mélanie Laurent, Lior Raz
Έχοντας διαφύγει τη σύλληψη αμέσως μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο εγκληματίας πολέμου και αμετανόητος Ναζί Άντολφ Άιχμαν ζει άνετα με την οικογένειά του στην Αργεντινή. Οι πράκτορες της Μοσάντ, ωστόσο, δεν έχουν καταθέσει τα όπλα και κάποια στιγμή βρίσκουν την ευκαιρία να τον συλλάβουν για να τον οδηγήσουν στη δικαιοσύνη.
Το 1945, ο εφιάλτης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έλαβε τέλος, και οι πρωτεργάτες των ναζιστικών θηριωδιών είτε οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη –στις περίφημες δίκες της Νυρεμβέργης- κι από κει, η πλειοψηφία, στην αγχόνη, είτε έδωσαν οι ίδιοι τέλος στη ζωή τους. Σωστά; Αρκετοί, ναι. Πολλοί όμως όχι! Με τη βοήθεια πιο χαμηλόβαθμων Ναζί που έμειναν στο απυρόβλητο, καθώς και των διδακτορικών, φιλοφασιστικών και ανένδοτα αντικομμουνιστικών καθεστώτων της Λατινικής Αμερικής και της Ισπανίας, μετανάστευσαν στις χώρες αυτές κι έζησαν άνετα την υπόλοιπη ζωή τους.
Ίσως η πιο προεξέχουσα προσωπικότητα απ΄αυτούς τους αμετανόητους εγκληματίες πολέμου ήταν ο Άντολφ Άιχμαν (Kingsley), ένας από τους βασικούς συντελεστές που συνέταξαν κι εκτέλεσαν το απερίγραπτο έργο που λέγεται Ολοκαύτωμα. Ο Άιχμαν ζούσε στο Μπουένος Άιρες με την οικογένειά του, αποκρύπτοντας την πραγματική του ταυτότητα και λέγοντας στον κόσμο πως ο γιος του είναι θετός και ο βιολογικός του πατέρας σκοτώθηκε στον πόλεμο.
Ο Άιχμαν είναι το ένα από τα δύο πρόσωπα στα οποία εστιάζει το φιλμ. Το αντίπαλο δέος, η νέμεσις, θα λέγαμε, είναι ο ψυχρός επαγγελματίας πράκτορας της Μοσάντ (η πανίσχυρη μυστική υπηρεσία του Ισραήλ) Πίτερ Μάλκιν (Isaac), ο οποίος αποτελεί τον ιθύνοντα νου πίσω από τον εντοπισμό, τη σύλληψη και την κράτηση του Άιχμαν μέχρι να δικαστεί στο Ισραήλ για τα εγκλήματά του. Ο Μάλκιν είναι αυτός που πείθει τους ανωτέρους του να κυνηγήσουν την υπόθεση, αυτός που ηγείται της επιχείρησης, αυτός που επικοινωνεί συχνά με τον κρατούμενο, πια, Άιχμαν, στις δύσκολες διαπραγματεύσεις.
Το δίπολο Άιχμαν-Μάλκιν έρχεται διαρκώς σε αντιπαραβολή κατά τη διάρκεια του έργου, αρχικά σε διαδοχικές εναλλάξ σκηνές και ύστερα, όταν σμίξουν οι δρόμοι τους, στις από κοινού σκηνές τους, γεμάτες φαρμακερά βλέμματα, βαριά ατμόσφαιρα, λακωνικούς διαλόγους, αλλά και μια παράξενη σύνδεση μεταξύ τους. Θα μπορούσαμε να πούμε πως στο πρώτο μισό της ταινίας (μέχρι και τη σύλληψη του Ναζί κακοποιού), αυτή στηρίζεται στη δράση και το σασπένς, αλλά από κει και πέρα γίνεται μια μάχη μεταξύ μυαλών, ένα παιχνίδι γάτας και ποντικιού.
Μέσα απ΄αυτά, και χάρη και στην εκπληκτική ερμηνεία του οσκαρικού Ben Kingsley (Gandhi, Η Λίστα του Σίντλερ, Το Νησί των Καταραμένων κ.α.), γίνεται η ηθογραφία, η ψυχοσύνθεση του Άιχμαν. Η ταινία προσπαθεί να δει τον άνθρωπο πίσω από το τέρας, τα κίνητρα και το σκεπτικό του, όχι την εποχή που διέπραξε τα εγκλήματα, αλλά πολλά χρόνια μετά, όταν βρέθηκε από το πουθενά αντιμέτωπος με την τιμωρία. Οι διάλογοι του «αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος» με τον Ισραηλινό πράκτορα (ικανοποιητικός στο ρόλο του ο Oscar Isaac) αποτελούν τις καλύτερες στιγμές της ταινίας, και διασώζουν το κάπως μόνοτονο δεύτερο μισό της.
Πέρα απ΄ το δίπολο που περιγράψαμε και τη διείσδυση στην ψυχοσύνθεση των δύο κεντρικών χαρακτήρων, το έργο έχει λίγα να μας προσφέρει. Το σασπένς καθώς το κουβάρι ξετυλίγεται στην αρχή και ο κλοιός σφίγγει γύρω απ΄ τον εγκληματία σε κερδίζουν, αλλά η συνέχεια είναι μάλλον απογοητευτική. Δε βαριέσαι ακριβώς, αλλά περιμένεις περισσότερα από μια τόσο μοναδική ιστορία.
Μια ακόμα αξιόλογη παραγωγή του Netflix, το Operation Finale βλέπεται ευχάριστα και σε αποζημιώνει ως θεατή, ειδικά για όσους αρέσκονται σε ιστορίες γύρω από τους Ναζί και το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, αποτυγχάνει να συλλάβει πλήρως και να περιγράψει επαρκώς την ιστορία που περιγράφει, και προς το φινάλε αναλώνεται σε επαναλήψεις που μπορεί να κουράσουν. Παρ΄όλα αυτά συστήνεται ως μια καλή ταινία που μεταφέρει στην οθόνη μια συχνά άγνωστη ιστορία από το Ολοκαύτωμα και τις συνέπειές του…
Βαθμολογία: 7/10
