Στο έργο του Σαίξπηρ ο Οθέλλος ήταν ένας νεόνυμφος ερωτευμένος άνδρας που σκότωσε τη Δεισδαιμόνα, την αθώα σύζυγό του, όταν ένας στρατιώτης, ο Ιάγος, τον έπεισε ότι η γυναίκα του έχει συνευρεθεί σαρκικά με έναν άλλο άνδρα. Έπειτα, ο Οθέλλος αυτοκτόνησε. Ο Οθέλλος αποτελεί ένα πρότυπο ζήλιας, που έχει ολέθρια αποτελέσματα.
Η ζήλια είναι ένα από τα πολλά συναισθήματα που βιώνει ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του.Εμφανίζεται σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις: οικογενειακές, ερωτικές, φιλικές ακόμα και επαγγελματικές. Γενικά, θα λέγαμε ότι οι ρίζες της βρίσκονται στην ανασφάλεια και την χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου.
Σίγουρα όμως όταν βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό όχι απλά δεν είναι προστατευτική, αλλά καταλήγει να είναι επικίνδυνη για την διαταραχή και την ενδεχόμενη καταστροφή μίας σχέσης. Στην περίπτωση αυτή κάνουμε λόγο για παθολογική ζήλια, η οποία βλάπτει όχι μόνο τα άτομα του περιβάλλοντος μας και συγκεκριμένα το άτομο-πηγή της ζήλιας αλλά, κυρίως, εμάς τους ίδιους.
Κατά το φαινόμενο της παθολογικής ζήλιας, εμφανίζονται στο μυαλό μία σειρά από μη λογικές σκέψεις και συναισθήματα, οι οποίες συνοδεύονται από ακραίες συμπεριφορές. Η παθολογική ζήλια ή το σύνδρομο του Οθέλλο, είναι ψυχιατρική διαταραχή κατά την οποία, για παράδειγμα, στην ερωτική σχέση όπου είναι και αρκετά σύνηθες, ένα άτομο πιστεύει ότι ο ερωτικός του σύντροφος είναι άπιστος/η χωρίς όμως να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία.
Έτσι, λοιπόν, το άτομο κατηγορεί τον σύντροφό του συνεχώς βασιζόμενο σε στοιχεία τα οποία είναι ασήμαντα, βασιζόμενο σε απλά καθημερινά φαινόμενα για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του. Η ζήλια, όταν πρόκειται για παθολογική, είναι δυνατόν να έχει δύο μορφές: είτε την ψυχαναγκαστική ζήλια είτε την παραληρητική-ψυχωτική ζήλια. Η πρώτη μορφή ζήλιας, το άτομο επαναλαμβάνει ισχυρές έντονος σκέψεις ότι ο σύντροφός του είναι άπιστος. Αυτές τις σκέψεις δεν τις πιστεύει πάντα, παρόλα αυτά δεν μπορεί να σταματήσει να τις κάνει. Στην δεύτερη μορφή παθολογικής ζήλιας, το άτομο είναι πεπεισμένο ότι ο σύντροφός του το απατά. Οι σκέψεις δηλαδή είναι περισσότερο ακραίες από ό,τι στην πρώτη μορφή.
Η παθολογική ζήλια συνοδεύεται από παρανοϊκές σκέψεις και μανιακές συμπεριφορές. Πάρα πολλές μελέτες αναφέρουν ότι βάση της παθολογικής ζήλιας είναι κάποια ψυχική διαταραχή ή ίσως η χρήση ουσιών. Ωστόσο, η ψυχική ασθένεια ενδέχεται να μην είναι τόσο σοβαρή και τα άτομα να εμφανίζουν συμπτώματα όπως κατάθλιψη, διαταραχή άγχους ή ακόμα και ψυχαναγκαστική διαταραχή. Πολλές φορές, το άτομο που αισθάνεται ζήλια, δεν το παραδέχεται ενώ ταυτόχρονα το εκφράζει με διάφορους τρόπους: εξύβριση, υποβιβασμό, βία κ.λπ.
Η παρέμβαση σε τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι εξαιρετικά σημαντική και μάλιστα σε πρώιμο στάδιο. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 1/3 των ατόμων με συμπτώματα παθολογικής ζήλιας μπορούν να θεραπευτούν χωρίς φαρμακευτική αγωγή ή κάποιου είδους σχετική θεραπεία.