Η σαδιστική διαταραχή προσωπικότητας ή διαφορετικά ο σαδισμός έχει συνδεθεί κυρίως με τα σεξουαλικά παιχνίδια και τις σεξουαλικές τάσεις, όμως η αλήθεια είναι ότι αποτελεί κάτι βαθύτερο από απλό παιχνίδι. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή αντλούν ευχαρίστηση με το να προκαλούν πόνο σε άλλα άτομα, ο πόνος αυτός μπορεί να είναι είτε σωματικός είτε ψυχικός. Η επιβολή πόνου δεν συνδέεται μόνο με την ευχαρίστηση που αντλεί ο/η σαδιστής/-στρια αλλά και με μια υποβόσκουσα τάση του/της να έχει εξουσία απέναντι σε άλλα άτομα, είναι γνωστό εξάλλου ότι σε όποιο άτομο καταφέρνεις και προκαλείς έντονα συναισθήματα μπορείς και να το ελέγξεις. Επιπλέον ο σαδισμός συνδέεται και με άλλες διαταραχές προσωπικότητας όπως ο ναρκισσισμός, ο μακιαβελισμός και η ψυχοπάθεια, γνωστές και ως η σκοτεινή τριάδα της προσωπικότητας.
Οι 4 διαφορετικές μορφές του Σαδισμού.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό Ψυχολόγο Theodore Million (1928-2014) ο Σαδισμός μπορεί να λάβει 4 μορφές και αυτές είναι: ο ασπόνδυλος ή δειλός σαδισμός, ο τυραννικός σαδισμός, ο επιβαλλόμενος σαδισμός και ο εκρηκτικός σαδισμός. Αυτές οι 4 μορφές ενυπάρχουν η καθεμία σε έναν διαφορετικό τύπο ανθρώπινης προσωπικότητας και εκδηλώνονται η καθεμία με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ειδικότερα:
Α) Ασπόνδυλος ή δειλός σαδισμός
Ο ασπόνδυλος ή δειλός σαδισμός ενυπάρχει κυρίως σε αποφευκτικές προσωπικότητες, δηλαδή ανθρώπους που εμφανίζουν μεγάλη ευαισθησία στην οποιαδήποτε απόρριψη. Επιπλέον τα άτομα που εκφράζονται μέσω αυτής της μορφής σαδισμού εμφανίζουν χαρακτηριστικά όπως φόβο κινδύνου, ανασφάλεια, νωχελικότητα, ειρηνιστική διάθεση, ενώ συχνά προσποιούνται ότι είναι θαρραλέα.
Β) Τυραννικός Σαδισμός
Ο τυραννικός σαδισμός συνδυάζεται κυρίως με παρανοϊκές και πεσιμιστικές προσωπικότητες. Τα άτομα που αρέσκονται να χρησιμοποιούν αυτήν την μορφή σαδισμού εμφανίζουν αντικοινωνικό χαρακτήρα και συμπεριφορά αλλά όχι με νωχελική διάθεση όπως στον ασπόνδυλο σαδισμό, αλλά με διάθεση για βία. Επιπλέον αυτά τα άτομα δραματοποιούν τις συμφορές τους προκειμένου να κερδίσουν την συμπάθεια των άλλων. Βεβαίως οι τυραννικοί σαδιστές δεν νοιάζονται για ότι συμβαίνει γύρω τους, ακόμα και αν δείχνουν το αντίθετο και είναι βαθιά απάνθρωπα και βάναυσα όντα.
Γ) Επιβαλλόμενος Σαδισμός
Ο επιβαλλόμενος σαδισμός ως μορφή σαδισμού μπορεί να βρεθεί κυρίως σε ψυχαναγκαστικά άτομα. Τα άτομα με αυτή την μορφή σαδισμού είναι κυρίως άτομα που προσπαθούν να φέρνουν ισορροπία ανάμεσα στα δικά τους θέλω και σε αυτά της κοινωνίας ενώ διακρίνονται για την αδέκαστη κριτική τους ικανότητα. Αυτά βεβαίως μπορούν να χαρακτηριστούν ως θετικά γνωρίσματα σε έναν άνθρωπο, αλλά σε αυτή την περίπτωση συνοδεύονται από ελαστικά όρια ως προς τις δικές τους βίαιες συμπεριφορές προς τρίτα άτομα, ιδέα ότι μπορούν να είναι ανηλεής απέναντι στα άλλα άτομα καθώς και διάθεση για έλεγχο αλλά και τιμωρία των άλλων ατόμων.
Δ) Εκρηκτικός Σαδισμός
Ο εκρηκτικός σαδισμός ως μορφή σαδισμού μπορεί να βρεθεί οριακές προσωπικότητες. Τα άτομα που αρέσκονται σε αυτή τη μορφή σαδισμού συνήθως είναι άτομα που όταν φτάσουν στα όρια τους ξεσπάνε με βίαιο τρόπο κυρίως σωματικό, έχουν υπερευαισθησία στην προδοσία ενώ όταν νιώθουν απελπισία εξοργίζονται σε υπερβολικό βαθμό.
Κριτήρια αναγνώρισης μιας σαδιστικής προσωπικότητας.
Σύμφωνα με το DSM 3-R τον ψυχιατρικό οδηγό για τις ψυχικές διαταραχές και ασθένειες υπάρχουν ορισμένα κριτήρια με τα οποία κάποιος μπορεί να διαπιστώσει ως ένα βαθμό, εφόσον δεν είναι ειδικός ψυχικής υγείας, σημειώνεται δε ότι αυτά που αναγράφονται ως τάσεις και συμπεριφορές γίνονται ή έχουν γίνει φανερά από την διάρκεια της εφηβείας και μετά.
1) Χρήση βίας (σωματικής ή ψυχικής) προκειμένου να καθιερωθεί ένα καθεστώς κυριαρχίας σε μια σχέση.
2) Ταπείνωση ή εξευτελισμός άλλον ατόμων μπροστά σε άλλα άτομα.
3) Σκληρή αντιμετώπιση ή βίαια αντιμετώπιση ατόμων που έχουν λιγότερη ισχύ σε σχέση με το άτομο.
4) Πρόκληση ευχαρίστησης απέναντι στη βία προς άλλα άτομα ή και ζώα.
5) Ψέματα προκειμένου να προκληθεί πόνος σε άλλα άτομα.
6) Χρήση του φόβου προκειμένου να προκληθεί υπακοή σε άλλα άτομα.
7) Περιορισμός της αυτονομίας όσων ατόμων συνδέονται με αυτό το άτομο.
8) Παρακολούθηση βίαιων προγραμμάτων αλλά και ευχαρίστηση από την προβολή βίαιων ή απάνθρωπων σκηνών.
Αίτιες πίσω από την σαδιστική διαταραχή.
Παρότι δεν έχουν γίνει πολλές μελέτες επάνω στο θέμα του σαδισμού οι κύριες αιτίες του φαινομένου από τα έως τώρα δεδομένα τείνουν να είναι η βία (σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική) που μπορεί να έχει δεχθεί ένας άνθρωπος σε παιδική ή εφηβική ηλικία ή αλλά και διάφοροι γονιδιακοί παράγοντες. Ειδικότερα λοιπόν τα παιδιά που ζουν μέσα σε βίαια περιβάλλοντα μπορεί να συμπεράνουν ότι αυτός που έχει την εξουσία μπορεί να ασκεί βία σε άλλους με τον τρόπο που αυτό το άτομο επιθυμεί και ότι αυτό φέρνει ευχαρίστηση, σημείωσε ο Theodore Million το 2011. Με αυτόν τον τρόπο παιδιά που έχουν υποστεί βία στο οικογενειακό τους περιβάλλον μπορεί να αναπαράγουν αυτήν την βία, είτε στο σχολείο είτε αργότερα στις κοινωνικές τους συναναστροφές. Μάλιστα ένα φαινόμενο που θα μπορούσε να συνδεθεί με τον Σαδισμό είναι το Happy Victimizer Phenomenon σύμφωνα με το οποίο μερικοί έφηβοι που έχουν αυξημένοι επιθετικότητα απέναντι σε συνομήλικους αλλά και σε μικρότερα παιδιά, με άλλα λόγια εμπλέκονται σε περιστατικά εκφοβισμού αντλούν ευχαρίστηση μέσα από τον πόνο που προκαλούν στα θύματα τους.
Σεξουαλικός Σαδισμός και διαταραχή.
Ο σαδισμός στον σεξουαλικό τομέα αποτελεί ένα είδος παραφιλίας. Ως παραφιλία ορίζεται η έντονη σεξουαλική έλξη για αντικείμενα ή δραστηριότητες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως ασυνήθιστα και δεν αποτελούν σεξουαλικά ερεθίσματα για τον περισσότερο κόσμο. Το κυρίως κριτήριο για να βρεθεί εάν ένα άτομο πάσχει από σαδιστική σεξουαλική διαταραχή είναι οι επίμονες φαντασιώσεις γύρω από σεξουαλικές δραστηριότητες στις οποίες το άτομο προκαλεί πόνο είτε στο/στη σύντροφο του/της είτε και σε άλλα άτομα. Προκειμένου ένα άτομο να θεωρείτε ότι πάσχει από αυτό το σύνδρομο θα πρέπει αυτές οι φαντασιώσεις να επιμένουν για διάστημα από 6 μήνες και πάνω. Επιπλέον άτομα των οποίων αυτές οι φαντασιώσεις και οι τάσεις προκαλούν διαταραχή στην ομαλή πορεία της καθημερινότητας τους ή και στις δραστηριότητες τους αλλά και άτομα τα οποία αφήνονται στις ορμές αυτές με άτομα που δεν επιθυμούν ή δεν συναινούν σε σεξουαλική συνεύρεσή υπό το πέπλο του σαδιστικού/μαζοχιστικού παιχνιδιού μπορούν να χαρακτηριστούν ως άτομα που πάσχουν από σαδιστική σεξουαλική διαταραχή. Ακόμα οι αιτίες εκδήλωσής για την σεξουαλική σαδιστική διαταραχή είναι παρόμοιες με αυτές για την σαδιστική διαταραχή.
Σαδιστική διαταραχή προσωπικότητας και εγκληματικότητα.
Σύμφωνα με έρευνες οι βίαιες μορφές εγκληματικότητας συνδέονται με κάποια διαταραχή προσωπικότητας. Ειδικότερα τα άτομα με σαδιστική διαταραχή προσωπικότητας φαίνεται να ερεθίζονται σεξουαλικά κατά την διάρκεια της εγκληματικής τους πράξης προς τρίτα άτομα. Οι κύριοι τύποι εγκλημάτων που συνδέονται με αυτήν την διαταραχή προσωπικότητας είναι οι βιασμοί αλλά και οι δολοφονίες με σεξουαλικά αίτια καθώς και οι κατά συρροή δολοφονίες. Μάλιστα σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες στην Αμερική, η σαδιστική διαταραχή προσωπικότητας εμφανίζεται σε ποσοστό από 37% έως 75% σε άτομα που διαπράττουν δολοφονίες με σεξουαλικά κίνητρα. Επιπλέον λιγότερο από το 10% των ατόμων που έχουν συλληφθεί για κάποιο σεξουαλικό έγκλημα έχει διαγνωστεί με σαδιστική σεξουαλική διαταραχή.
Προτεινόμενες θεραπείες:
Εφόσον το άτομο αντιλαμβάνεται και το ίδιο ότι αυτή η διαταραχή εμποδίζει την ομαλή ροή της καθημερινότητας του/της το καλύτερο θα ήταν να συμβουλευθεί έναν ειδικό επάνω στο θέμα. Οι δύο κύριες θεραπείες που προτείνονται είναι η σεξοθεραπεία και η γνωσιοσυμπεριφορική θεραπεία.
1) Σεξοθεραπεία
Η σεξοθεραπεία είναι μια εξειδικευμένη θεραπεία που αφορά τις σεξουαλικές τάσεις και συμπεριφορές του ατόμου. Για το συγκεκριμένο είδος διαταραχής όμως χρειάζεται ένας/μια εξειδικευμένος/-η ψυχολόγος στις παραφιλίες ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ειδικότερα όμως στις συνεδρίες της σεξοθεραπείας θα συζητηθούν οι ψυχοκοινωνικές αλληλεπιδράσεις του ατόμου ώστε να βρεθεί από που προέκυψε αυτή η τάση. Εν συνεχεία με την βοήθεια τεχνικών από την γνωσιοσυμπεριφορική θεραπεία ο/η θεραπευτής/-ια θα προσπαθήσει να βοήθησει το άτομο ώστε να μετουσιώσει τις ενδεχόμενες προσκόπτουσες ανάγκες του/της σε κάτι άλλο, ώστε να έχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
2) Γνωσιοσυμπεριφορική θεραπεία
Η γνωσιοσυμπεριφορική θεραπεία δρα επικουρικά στην σεξοθεραπεία όπως αναφέρθηκε παραπάνω, διότι μέσω αυτής ο άνθρωπος που θα ζητήσει βοήθεια θα μάθει να διαχειρίζεται τις σκέψεις αλλά και τις ορμές του/της αλλά και θα εντοπίσει και θα βρει από που προέκυψαν, ώστε εφόσον το επιθυμεί να τις ηρεμίσει ή και να τις λύσει. Βεβαίως μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί και φαρμακευτική αγωγή παράλληλα με αυτές τις δύο θεραπείες ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι κατηγορίες φαρμάκων που μπορεί να δοθούν είναι αντικαταθλιπτικά και αντιανδρογώνα. Τα αντικαταθλιπτικά θα επιδράσουν με τυχών άλλες διαταραχές όπως η αγχώδης διαταραχή ή η κατάθλιψη μειώνοντας όμως παράλληλα τις σεξουαλικές ορμές του ατόμου. Ενώ τα αντιανδρογώνα θα επιδράσουν με τα επίπεδα της τεστοστερόνης στον οργανισμό μειώνοντας τηω, ώστε να μειωθεί η επιθυμία για σεξουαλική συνεύρεσή και να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη θεραπεία.
Πηγή Χαρακτηριστικής εικόνας : Φωτογραφία
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Buckels, E., Jones, D., & Paulhus, D. (2013). Behavioral Confirmation of Everyday Sadism. Psychological Science, 24(11), 2201-2209. https://doi.org/10.1177/0956797613490749
- Smith, A. (2022). The Personality Disorder We Don’t Hear Enough About. Psychology Today. Retrieved 9 September 2022, from https://www.psychologytoday.com/us/blog/and-running/202106/the-personality-disorder-we-dont-hear-enough-about.
Happy victimizing – Wikipedia. En.wikipedia.org. (2022). Retrieved 5 September 2022, from https://en.wikipedia.org/wiki/Happy_victimizing.
Jacob, D. (2021). Can Sadistic Personality Be Cured?. Medicinenet.com. Retrieved 5 September 2022, from https://www.medicinenet.com/can_sadistic_personality_be_cured/article.htm.
Lyons, M. (2019). Introduction to the Dark Triad. The Dark Triad Of Personality, 1-37. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-814291-2.00001-2
Myers, W. C., Burket, R. C., & Husted, D. S. (2006). Sadistic personality disorder and comorbid mental illness in adolescent psychiatric inpatients. The journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 34(1), 61–71.
Paterakis, M. Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας | Μιχάλης Πατεράκης. Μιχάλης Πατεράκης. Retrieved 5 September 2022, from https://www.psychotherapy.net.gr/apofeyktiki-diataraxi-prosopikotitas/.
Stone, M. (2007). Violent crimes and their relationship to personality disorders. Personality And Mental Health, 1(2), 138-153. https://doi.org/10.1002/pmh.18
Stray Conger, I. (2021). Sexual Sadism Disorder: Symptoms, Causes, & Treatment Options. Choosing Therapy. Retrieved 9 September 2022, from https://www.choosingtherapy.com/sexual-sadism-disorder/.
Βασιλείου, Θ. Τι είναι η σεξοθεραπεία (sex therapy). Θέκλα Βασιλείου. Retrieved 10 September 2022, from https://theklavasiliou.com/2018/12/11/%CF%84%CE%B9-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CF%83%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B1-sex-therapy/.
Η σκοτεινή τριάδα: τρία αντικοινωνικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Ανθολόγιον Sapere aude!. Retrieved 5 September 2022, from https://sciencearchives.wordpress.com/2021/06/21/%CE%B7-%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AE-%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC/.
Παραφιλίες. eltherapy.gr. Retrieved 5 September 2022, from https://eltherapy.gr/article.php?id=37.