Σύμφωνα με τις επικρατέστερες απόψεις, η ημέρα εορτασμού της Γυναίκας ή για την ακρίβεια των δικαιωμάτων των γυναικών καθιερώθηκε για πρώτη φορά στο συνέδριο της Δεύτερης Διεθνούς των Εργαζόμενων Γυναικών το 1910, όταν προτάθηκε από τη Γερμανίδα μαρξίστρια Clara Zetkin. Έκτοτε εορταζόταν από το 1911 κάθε χρόνο στις χώρες της σοβιετικής επικράτειας και στα υπόλοιπα σοσιαλιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Όμως, μόλις το 1977 ο Ο.Η.Ε. καθιέρωσε επίσημα την 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας με την προτροπή να εορτάζεται από όλες τις χώρες-μέλη του Οργανισμού. Ωστόσο, προηγήθηκαν οι αγώνες των εργαζόμενων γυναικών της Νέας Υόρκης από το 1907 με αιτήματα την καλύτερη αμοιβή, λιγότερες εργατοώρες και το δικαίωμα συμμετοχής σε οργανωμένα σωματεία σωματεία. Οι αγώνες αυτοί συνεχίστηκαν για δεκαετίες μέχρις ότου αποκτήσουν οι εργαζόμενες γυναίκες τα στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα. Κυρίως μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο εντάθηκαν οι αγώνες τους, όταν απέδειξαν και στους πλέον δύσπιστους ότι οι γυναίκες μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στον πόλεμο και να στηρίξουν τους άνδρες είτε ως πολεμικές νοσοκόμες είτε ως εργάτριες πίσω στις βιομηχανίες των πόλεων, όταν οι άνδρες βρίσκονταν στο πολεμικό μέτωπο.
Η καθιέρωση
Η ημέρα αυτή μας θυμίζει τους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος και τις διεκδικήσεις των πρώτων γυναικών που τόλμησαν να σηκώσουν το ανάστημά τους στην ανδροκρατούμενη κοινωνία. Ωστόσο, η μέρα λειτουργεί περισσότερο ως υπενθύμιση ότι έχουμε μπροστά μας πολύ δρόμο ακόμη ως κοινωνία, ώστε να απαλειφθούν οι όποιες ανισότητες. Και μπορεί η σοσιαλίστρια Clara Zetkin να πρότεινε τον εορτασμό της 8ης Μαρτίου το 1910, όμως τα ίχνη της διεκδίκησης των γυναικών εντοπίζουν λίγες δεκαετίες νωρίτερα στην αμερικανική ήπειρο. Ο 19ος αιώνας υπήρξε μια περίοδος παγκόσμιων αλλαγών τόσο κοινωνικών όσο και πολιτικών. Το φεμινιστικό κίνημα άρχισε να αποκτά συγκεκριμένα ερείσματα απέναντι σε αδικίες εναντίον των γυναικών. Ωστόσο, δεν περιορίστηκε μόνο σε καθαρά γυναικεία ζητήματα, αλλά άνοιξε το δρόμο για την διεκδίκηση και το δημόσιο διάλογο φυλετικών, πολιτικών και σεξουαλικών δικαιωμάτων.
Το έναυσμα των αγώνων
Η πρώτη μεγάλη μαζική διαδήλωση γυναικών συνέβη στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη με αίτημα τις καλύτερες συνθήκες εργασίας, τη μείωση των ωρών εργασίας από 16 σε 10 ώρες ημερησίως, το δικαίωμα στη συγκρότηση και συμμετοχή στα σωματεία, το τέλος στις διακρίσεις λόγω φύλου στο εργασιακό περιβάλλον και τις ισότιμες ευκαιρίες με τους άρρενες συναδέλφους τους στις βιοτεχνίες και βιομηχανίες στις οποίες εργάζονταν. Η πρώτη αυτή ιστορική διαδήλωση καταπνίγηκε από τις αστυνομικές αρχές με βίαιο τρόπο και είχε αιματηρή κατάληξη. Ωστόσο, αποτέλεσε το έναυσμα για τους αγώνες που ακολούθησαν στις Η.Π.Α. και ακολούθησαν και οι εργαζόμενες στην Ευρώπη.
Οι σουφραζέττες
Οι βάσεις των διεκδικήσεων για τα δικαιώματα των γυναικών συγκεκριμενοποιήθηκε με την σύσταση των πρώτων οργανώσεων που προωθούσαν αποκλειστικά τα γυναικεία ζητήματα. Τον Οκτώβριο του 1903 ιδρύθηκε στο Μάντσεστερ από την σουφραζέττα Emmeline Punkhurst η «Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών» (Women’s Social and Political Union). Η Ένωση είχε ως σκοπό να προωθήσει δυναμικά με επιχειρήματα το δικαίωμα ψήφου (suffrage=ψήφος) και ευρύτερα πολιτικά δικαιώματα, που αποστερούνταν οι γυναίκες για αιώνες. Οι αγώνες των γυναικών αυτών περιελάμβαναν διαδηλώσεις και μάχες σώμα με σώμα με τις δυνάμεις καταστολής των διαδηλωτών, φυλακίσεις των σουφραζεττών και βασανιστήρια εις βάρος τους. Το κλίμα για μια 20ετία ήταν αντιδραστικό απέναντι στις διεκδικήσεις τους, κυρίως από τις συντηρητικές κυβερνήσεις, και, παρότι υπήρχαν άνδρες υποστηρικτές των γυναικείων πολιτικών δικαιωμάτων στα πολιτικά κόμματα, το αποτέλεσμα των αγώνων τους περιοριζόταν στις κούφιες υποσχέσεις των πολιτικών ιθυνόντων.
Η δεύτερη φάση των κινητοποιήσεων σημειώθηκε το 1907 και πάλι στη Νέα Υόρκη με τη συμμετοχή 20.00 εργατριών και το σύνθημα «Ψωμί και Τριαντάφυλλα» με αιτήματα και πάλι την ισότιμη αντιμετώπιση των γυναικών έναντι των ανδρών και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Παρότι υπέστησαν κακομεταχείριση από τα αστυνομικά σώματα, οι επιχειρήσεις εντέλει υποχώρησαν στα αιτήματα τους θέτοντας ουσιαστικά για πρώτη φορά σε ισχύ τα δικαιώματά τους.
Τα δικαιώματα σήμερα
Η ημέρα της 8ης Μαρτίου σε αρκετά μέρη του πλανήτη εορτάζεται δυστυχώς πλέον τυπικά από την πλειοψηφία. Είναι λίγοι αυτοί που αντιλαμβάνονται το λόγο ύπαρξης της Ημέρας της Γυναίκας ως ένα ορόσημο στον αγώνα των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Η ημέρα αυτή υποδηλώνει ακριβώς την ύπαρξη ανισοτήτων στον πλανήτη. Υπάρχουν πολλά ακόμη να γίνουν στον δύσκολο δρόμο της διεκδίκησης των δικαιωμάτων των γυναικών και σίγουρα δεν θα έπρεπε να επαναπαυόμαστε. Άλλωστε, καθημερινά διαβάζουμε και ακούμε για αδικίες, κακομεταχείριση και επιθέσεις εναντίον γυναικών όλων των ηλικιών όχι μόνο σε υπανάπτυκτα και αναπτυσσόμενα κράτη, αλλά και σε ανεπτυγμένα κράτη.
Ο φεμινισμός στις μέρες μας αποτελεί ακόμη μια μόδα για τις περισσότερες κυρίες της παγκόσμιας μουσικής και κινηματογραφικής σκηνής, όπως η Beyonce και η Taylor Swift, που ως τάση της μόδας αναλώνεται σε επιφανειακές δηλώσεις και επιδερμικές γνώσεις πάνω στη σημασία του φεμινισμού για τον κόσμο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαστρεβλώνεται το νόημα του κινήματος και να επιφορτίζεται με αρνητικές ερμηνείες. Διότι πολλές γυναίκες, θαυμάστριες ή πολέμιες των wannabe φεμινιστριών ειδώλων τους, αντιλαμβάνονται το φεμινισμό μόνο στα πλαίσια της αποχής από το μαγείρεμα και το καθάρισμα. Κι αυτό, δυστυχώς, είναι προβληματικό, διότι δεν γίνονται αντιληπτά τα πραγματικά νοήματα και οι διαστάσεις του γυναικείου κινήματος, καθώς και οι νίκες υπέρ της ισότητας με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται το κίνημα του φεμινισμού ως γραφικό, αχρείαστο και παρωχημένο. Εάν δεν ενεργοποιηθούμε όλοι, τότε το μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο, όχι μόνο για τα γυναικεία δικαιώματα, αλλά και για τα ανθρώπινα δικαιώματα εν συνόλω.
Κι όπως τονίζει η Αμερικανίδα δημοσιογράφος και φεμινίστρια Gloria Steinem: «Η ιστορία του αγώνα των γυναικών για ισότητα δεν ανήκει σε μια μόνο φεμινίστρια ούτε σε μια μόνο οργάνωση, αλλά στις συλλογικές προσπάθειες όλων όσοι νοιάζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα»
