Οι πόλεμοι των Μπόερς σήμαναν τη βρετανική υπεροχή στις αποικίες της Νότιας Αφρικής. Η σύγκρουση αυτή έφερε αντιμέτωπους τους Βρετανούς των αποικιών Νατάλ και Ακρωτηρίου με τους Ολλανδούς Μπόερς, οι οποίοι από το 17ο αιώνα είχαν εγκατασταθεί στις περιοχές Τράνσβααλ και Οράγγη. Μετά τη βρετανική νίκη, το 1910, δημιουργήθηκε η Ένωση της Νότιας Αφρικής, στην οποία συνυπήρξαν ο αυτόχθονος μαύρος πληθυσμός με δύο άλλους εντελώς διαφορετικούς, τους Αφρικάνερς, οι οποίοι ήταν απόγονοι των Μπόερς, και τους Άγγλους. Το 1961 συγκροτήθηκε η Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής. Έκτοτε, οξύνθηκαν οι φυλετικές συγκρούσεις, οι οποίες διήρκεσαν ως την κατάργηση του απαρτχάιντ το 1991.
- Το 1486 ο Βαρθολομαίος Ντιάζ παρακάμπτει το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.
- Το 1652, γίνεται η πρώτη εγκατάσταση Ολλανδών στη περιοχή του Ακρωτηρίου.
- Το 1688, άφιξη Γάλλων. Από τη συγχώνευση με τους Ολλανδούς προέρχονται οι Μπόερς.
- Μέχρι τον 18ο αιώνα οι Μπόερς αρχίζουν να δημιουργούν ανεξάρτητες αποικίες και να συγκρούονται με τους Οτεντότες, τους Βουσμάνους, τους οποίους εκτοπίζουν στην έρημο Καλαχάρι και τους Μπαντού.
- Το 1815 η περιοχή του Ακρωτηρίου περιέχεται στη Μεγάλη Βρετανία.
- Από το 1837 μέχρι το 1850, οι Μπόερς συμπτύσσονται προς το εσωτερικό. Μεγάλη σύγκλυση με εισβολείς Ζουλού και άλλες φυλές αυτοχθόνων. Η Μεγάλη Βρετανία συνεχίζει τους πολέμους αυτούς και προσαρτά το Νατάλ (σήμερα περιοχή της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής) .
- Το 1860 οι αποικίες των Μπόερς ενώνονται. Πόλεμος με τους Μπασούτου.
- Το 1881 οι Μπόερς αποσπούν το Τράνσβααλ.
- Από το 1889 μέχρι το 1902, πόλεμος των Μπόερς με τους Βρετανούς.
- Το 1910 οι Μπόερς εντάσσονται στην ανεξάρτητη Ένωση της Νότιας Αφρικής. Βρετανική κυριαρχία. Συμφιλίωση λευκών.
Όταν τον 17ο αιώνα, οι Ολλανδοί άποικοι αποβιβάστηκαν στη Νότια Αφρική, η περιοχή είχε μεταβληθεί σε κέντρο συρροής αφρικανικών πληθυσμών, οι οποίοι είχαν εκδιωχθεί από πλουσιότερα εδάφη, λόγω των διαφόρων ρευμάτων του ευρωπαϊκού αποικισμού. Η οικονομία της χώρας άλλαξε άρδην μετά την ανακάλυψη κοιτασμάτων χρυσού και διαμαντιών στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η εξόρυξη διαμαντιών, προσέλκυσε στη περιοχή αυτή χιλιάδες αποίκους, γεγονός που ενίσχυσε τη κυριαρχία των λευκών και περιόρισε τον αφρικανικό πληθυσμό σε εργασίες, η σκληρότητα των οποίων προκάλεσε το θάνατο χιλιάδων νέγρων ανθρακωρύχων. Έτσι τα χρυσωρυχεία της Νότιας Αφρικής προσέλκυσαν μια πλημμύρα βιαστικών χρυσοθήρων που κατέκλυσαν το Τράνσβααλ, δημιούργησαν προστριβές με τις Αρχές των Αφρικάνερ, συμπαρέσυραν τη Βρετανία στη διαμάχη με το όλο θέμα να κατέληγε στους δύο πολέμους των Μπόερς. Άσχετα με την ιδεολογία, το κίνητρο για τον πόλεμο των Μπόερς ήταν το χρυσάφι.
Η οικονομική υπεροχή της Βρετανίας ήταν πάντοτε άρρηκτα δεμένη με την ιδιαίτερη σχέση με τις υπερπόντιες αγορές και τις πηγές βασικών προϊόντων. Το να διατηρήσει όσο το δυνατό περισσότερο τη προνομιακή της πρόσβαση στο μη ευρωπαϊκό κόσμο ήταν επομένως ζήτημα ζωής ή θανάτου για τη βρετανική οικονομία. Στον 19ο αιώνα επέδειξε εκπληκτική ικανότητα στο να το επιτύχει, διευρύνοντας μάλιστα τη περιοχή που επισήμως ή πραγματικά βρισκόταν υπό βρετανική κυριαρχία στο ένα τέταρτο της επιφάνειας του πλανήτη,την οποία οι βρετανικοί άτλαντες περήφανα χρωμάτιζαν κόκκινη.
O νέο-ιμπεριαλισμός και η αυτοκρατορική κουλτούρα της παντοδυναμίας θα οδηγούσαν στη μεγαλύτερη από όλες τις αποικιακές συγκρούσεις, τον νοτιοαφρικάνικο πόλεμο των ετών 1899-1902, που έκαμψε την αντίσταση δύο μικρών τοπικών δημοκρατιών, λευκών χωρικών αποίκων. Οι Μπόερς μέχρι το 1910 είχαν προσαρτηθεί ύστερα από έναν δύσκολο πόλεμο, και έμοιαζαν ικανοποιημένοι με τον γενναιόδωρο διακανονισμό της Φιλελεύθερης κυβέρνησης του Λονδίνου και με το κοινό μέτωπο Βρετανών και Μπόερς έναντι της μη λευκής πλειονότητας.
Οι Μπόερς επίσης γνωστοί ως Αφρικάνερς ήταν οι απόγονοι των Ολλανδών εποίκων της Νοτίου Αφρικής. Η Βρετανία κατέλαβε την Ολλανδική αποικία του Κέιπ κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων, πυροδοτώντας την αντίσταση από τους Μπόερς, που επιθυμούσαν την ανεξαρτησία τους, οι οποίοι ήταν αντίθετοι στη αγγλικοποίηση της Νοτίου Αφρικής και στις βρετανικές πολιτικές κατά της δουλείας. Το 1883 οι Μπόερς εξοστρακίστηκαν στο εσωτερικό της ενδοχώρας όπου ίδρυσαν τις δημοκρατίες της Οράγγης και του Τράνσβααλ. Οι δύο χώρες ζούσαν ειρηνικά πλάι στο βρετανικό γίγαντα μέχρι την ανακάλυψη χρυσού το 1867 όπου η σύγκρουση με τους Βρετανούς ήταν πλέον αναπόφευκτη.
Για τους Βρετανούς ονομάζονται πόλεμοι των Μπόερς, για τους Μπόερς ονομάζονται ως πόλεμοι της ανεξαρτησίας. Αρκετοί Αφρικάνερς αναφέρονται σε αυτούς σήμερα ως πόλεμοι των Άγγλων και των Μπόερς.
Ο πρώτος πόλεμος των Μπόερς των ετών 1880-1881, αλλιώς ονομάζεται Επανάσταση του Τράνσβααλ καθώς οι Μπόερς επαναστάτησαν κατά της Βρετανικής προσάρτησης της περιοχής τους το 1887. Οι περισσότεροι ιστορικοί αναφέρονται στο Δεύτερο Πόλεμο των Μπόερς ως τον πόλεμο της Νοτίου Αφρικής αναγνωρίζοντας με αυτό το τρόπο τη μικρή κλίμακα του πρώτου πολέμου αλλά και τη καθολικότητα του δευτέρου, αφού λευκοί και αυτόχθονες επηρεάστηκαν είτε αναμίχθηκαν είτε όχι, χαλκεύοντας με τη σειρά τους τη σύγχρονη ιστορία της Νοτίου Αφρικής. Αρκετά νωρίτερα, ανάμεσα στα έτη 1835 και 1845 περί των δεκαπέντε χιλιάδων Ολλανδών μετακινήθηκαν από την αποικία του Κέιπ πέρα από το ποταμό Gariep προς το εσωτερικό της Νοτίου Αφρικής. Η έξοδός τους ήταν ουσιαστικά η διαφωνία τους στη Βρετανική πολιτική για πολιτική εξίσωση των μαύρων και των λευκών κατοίκων του Κέιπ και της πολιτικής περιθωριοποίησης που υπέστησαν οι ίδιοι οι Μπόερς στη σημερινή δυτική Νότια Αφρική.
Τα δύο κράτη που ίδρυσαν οι Μπόερς έμειναν περισσότερο γνωστά με τον ασαφή προσδιορισμό κράτη των Μπόερς, από την Ολλανδική λέξη που σημαίνει αγρότης, και όχι ως Ελεύθερο Κράτος της Οράγγης και Δημοκρατία του Τράνσβααλ, που ήταν οι επίσημες ονομασίες τους. Όπως και οι αυτόχθονες Αφρικανοί μέσα στα σύνορα των κρατών αυτών έτσι και η οικονομία των Μπόερς ήταν προ-καπιταλιστική, μια οικονομία βασισμένη δηλαδή στις καλλιέργειες αυτοκατανάλωσης με υποτυπώδη κεντρική διοίκηση. Ως κομμάτι της ιστορικής περιόδου που ονομάζουμε νέο-ιμπεριαλισμό, ο Βρετανός αποικιακός Γραμματέας λόρδος Carnarvon πρότεινε μια ομοσπονδία των κρατών της Νοτίου Αφρικής το 1875 πιστή στο παράδειγμα της ενοποίησης του Καναδά το 1867. Σε μία αρκετά ασταθή πολιτικά και οικονομικά περιοχή η πρόταση αυτή θα δημιουργούσε τις συνθήκες για την οικονομική ενσωμάτωση και ευημερία κάτω από τη Βρετανική κυριαρχία, ειδικότερα μετά την ανακάλυψη διαμαντιών το 1867 στη περιοχή της Οράγγης.
Πρώτος πόλεμος των Μπόερς (1880-1881)
Αρχικά οι Μπόερς του Τράνσβααλ υιοθέτησαν μια πολιτική παθητικής αντίστασης απέναντι στις προκλήσεις των Άγγλων. Όταν η βρετανική κυβέρνηση έκανε ξεκάθαρη τη πρόθεσή της για την εδαφική ενσωμάτωση, οι Μπόερς κατέφυγαν στην ένοπλη αντίσταση το Δεκέμβριο του 1880.Απουσία τακτικού στρατού οι Μπόερς αυτοσχεδίασαν. Κάθε περιοχή των Μπόερς διαιρέθηκε σε τρεις περιφέρειες, εκεί οι χωρικοί εξέλεξαν ένα αξιωματικό και όλες μαζί οι περιοχές τον στρατηγό. Με την στρατολόγηση του κάθε Μπόερ έπρεπε να έχει μαζί το άλογο του, το τυφέκιο του, 30 με 40 σφαίρες και τρόφιμα για οκτώ ημέρες. Όντας άτακτος στρατός πολιτών στολές δεν υπήρχαν και οι ηλικίες που τον απάρτιζαν κυμαίνονταν από άντρες μεταξύ των δεκαέξι και εξήντα χρονών.
Μεγαλωμένοι οι περισσότεροι σε φάρμες με ένα τυφέκιο στο χέρι, είχαν γίνει εξοικειωμένοι σκοπευτές με πολύ κάλο σημάδι από απόσταση. Όταν ο εχθρός Άγγλος εντοπιζόταν, οι αντάρτες προφυλαγμένοι στους θάμνους και στις ξερολιθιές μπορούσαν να προσβάλουν τους προελαύνοντες Άγγλους και ύστερα να εξαφανιστούν αθόρυβα όπως εμφανίστηκαν.
Το υψηλό κόστος σε απώλειες των Άγγλων και η αναποτελεσματικότητα τους έχει σχέση και με το είδος του αποικιακού στρατού που διατηρούσαν. Αξιωματικοί αριστοκρατικής καταγωγής διοικούσαν πάμφτωχους νεοσύλλεκτους που στη πλειοψηφία τους δεν ήταν Άγγλοι αλλά κατάγονταν από διάφορα μέρη της αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια της βικτοριανής περιόδου ο αγγλικός στρατός της Αφρικής ήταν αήττητος έχοντας να αντιμετωπίσει άτακτες φυλές, ανοργάνωτες στρατιωτικά και χωρίς πειθαρχία. Ο πόλεμος των Μπόερς και λίγο πρωτύτερα ο πόλεμος με τους Ζουλού αποτέλεσαν δυσάρεστη έκπληξη για το βρετανικό αποικιακό στράτευμα που φάνηκε ανίκανο να υποτάξει μερικούς χιλιάδες Ολλανδούς αγρότες ή μια φυλή ιθαγενών που τους αντιστάθηκε με δόρατα και ασπίδες.
Ο πόλεμος αυτός θα κατέληγε σε ήττα των Βρετανών με το συνέδριο της Πρετόρια στις 3 Αυγούστου 1881 να μην αναγνωρίζει τη πλήρη ανεξαρτησία των χωρών των Μπόερς μέχρι τουλάχιστον τις 27 Φεβρουαρίου 1884 και τη Σύμβαση του Λονδίνου.
- ” Όποιος ή ό,τι μπορεί να κατηγορηθεί για τη τραγωδία, για την ταπεινωτική ειρήνη με τους Μπόερς του Τράνσβααλ από τις υπεύθυνες αρχές πίσω στη πατρίδα, σίγουρα κόστισε αρκετά σε όλους εμάς που εμπλακήκαμε, τόσο που κάθε άντρας φλέγεται να αποκαταστήσει τη φήμη των βρετανικών όπλων και τη δόξα του βρετανικού ονόματος ” [BBC Radio History Archive, Διήγηση συντάγματος Gordon Highlanders]
Δεύτερος πόλεμος των Μπόερς (1899-1902)
Η ανακάλυψη χρυσού στο Witwatersrand του Τράνσβααλ το 1886, κατέστησε τους Μπόερς πιθανό πολιτικό και οικονομικό κίνδυνο για τα συμφέροντα και στη σταθερότητα της αυτοκρατορίας σε εκείνη τη περιοχή του κόσμου. Όταν το τόλμημα του Cecil Rhodes, Πρωθυπουργού της αποικίας του Κέιπ να ανατρέψει τη κυβέρνηση του Τράνσβααλ και τον πρόεδρό της Kruger δεν στέφθηκε με επιτυχία το 1896 ο εθνικισμός των Αφρικάνερ φούντωσε ξανά. Η Οράγγη σύναψε αμυντική συμφωνία με το Τράνσβααλ. Αν και ο πρόεδρος Kruger ενδιαφερόταν μόνο για τη διατήρηση της ανεξαρτησίας του Τράνσβααλ, ο Βρετανός αποικιακός γραμματέας Sir Joseph Chamberlain, και ο Βρετανός ανώτατος αρμοστής της Νοτίου Αφρικής Sir Alfred Milner, πίστεψαν ότι το Τράνσβααλ προχώραγε προς μια ενοποίηση ολόκληρης της Νοτίου Αφρικής κάτω από τον έλεγχο των Αφρικάνερ. O Milner ένας γνωστός υποστηριχτής του βρετανικού ιμπεριαλισμού κατέληξε στην άποψη ότι αν το Τράνσβααλ δεν συμμορφωνόταν διαλύοντας το αμυντικό σύμφωνο, ο πόλεμος θα ήταν ο μόνος τρόπος να καταπολεμηθεί και να εξαφανιστεί η ολιγαρχία των Μπόερς που έθετε σε κίνδυνο την βρετανική κυριαρχία.
Προκειμένου να αναμιχθεί στο εσωτερικό της πολιτικής ζωής του Τράνσβααλ ο Milner υποστήριξε ανοιχτά ότι για τους ξένους κατοίκους θα έπρεπε να κατοχυρωθεί το δικαίωμα ψήφου στις εκλογές του Τράνσβααλ, δικαίωμα που είχαν μόνο οι Μπόερς. Η διπλωματική συμπλοκή που ακολούθησε έγινε η αφορμή που ο ανώτατος αρμοστής έψαχνε για πόλεμο.
Στις 11 Οκτωβρίου 1899 ξέσπασε ο δεύτερος πόλεμος των Μπόερς όταν η Βρετανία αρνήθηκε το τελεσίγραφο του Τράνσβααλ για διεθνή διπλωματική διαιτησία της αντιδικίας των δύο χωρών και απομάκρυνση των Βρετανικών στρατευμάτων από τα σύνορα. Η Οράγγη τιμώντας τη συμμαχία κήρυξε διαδοχικά το πόλεμο στη Βρετανία. Η κατάσταση ήταν αρκετά διαφορετική αφού ενώ το Τράνσβααλ και η Οράγγη ακολούθησαν τη συνταγή του πρώτου πολέμου οι Βρετανοί άλλαξαν τους κανόνες του παιχνιδιού. Αντιμέτωποι τώρα οι Μπόερς δεν είχαν ρακένδυτα αποικιακά στρατεύματα που περισσότερο ταίριαζαν σε ρόλο αστυνόμευσης αλλά υπέρτερες αριθμητικά και ποιοτικά δυνάμεις. Η βρετανική αυτοκρατορία προκειμένου να τελειώσει μια για πάντα με το πονοκέφαλο των ενοχλητικών Ολλανδών κινητοποίησε και έφερε μέχρι εκείνο το άκρο της Γης 347.000 Βρετανούς στρατιώτες και 103.000 στρατιώτες από το Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, το Νατάλ και την υπόλοιπη Νότιο Αφρική.
Οι πέντε πρώτοι μήνες του πολέμου δεν είδαν μεγάλη δράση. Οι Μπόερς πολιόρκησαν το Ladysmith στο Νατάλ και το Kimberley στο Κέιπ ενώ οι Βρετανοί συνέχισαν να διατηρούν τις θέσεις τους κατά μήκος της συνοριακής γραμμής. Η έλλειψη αποφασιστικότητας των Βρετανών θα τους στοίχιζε τις διαδοχικές ήττες στο Stormberg, Magerdontein και το Colenso το Δεκέμβριο του 1899 (όλες μέσα μια βδομάδα, “μαύρη εβδομάδα του αγγλικού στρατού”) και στο Spioenkop τον Ιανουάριο του 1900.
Μέχρι τα τέλη του Φεβρουαρίου του 1900 η κατάσταση όμως είχε πλέον αλλάξει αφού οι Βρετανοί έλυσαν τη πολιορκία του Kimberley και του Ladysmith αιχμαλωτίζοντας 4000 Μπόερς. Οι νίκες των Μπόερς αποδείχθηκαν εύθραυστες αφού σαν συνέπεια του παραπάνω ολόκληρο το μέτωπο κατέρρευσε.Οι επόμενοι 6 μήνες ήταν μήνες υποχώρησης για τους Μπόερς μέχρι την κατάληψη της πρωτεύουσας τους Πρετόρια στις 5 Ιουνίου 1900 από το λόρδο Roberts. Με τη πρωτεύουσα στα χέρια τους μέχρι τη 1 Σεπτεμβρίου 1900 ο πόλεμος συνεχίστηκε με τη μορφή αντάρτικου για τα υπόλοιπα 2 χρόνια από 20.000 Μπόερς μιας αρχικής δύναμης 80.000. Κολακευμένοι από τις υποσχέσεις των Βρετανών για ειρήνη και προστασία πολλοί άλλωστε Μπόερς θα παραδίδονταν ενώ 5.400 θα ενώνονταν με το Βρετανικό στρατό όταν η ορμή του πόλεμου είχε αλλάξει υπέρ των Άγγλων.
Ο λόρδος Herbert Kitchener ο οποίος διαδέχτηκε τον Roberts το Νοέμβριο του 1900 για να αντιμετωπίσει τους αντάρτες εφήρμοσε πολιτική καμμένης γης. Οι περιοχές των Μπόερς σκόπιμα και συστηματικά καταστρέφοταν για να στερήσουν από τους αντάρτες τροφή και καταφύγιο. Μερικές κωμοπόλεις και χιλιάδες αγροκτήματα κάηκαν ή ρημάχτηκαν. Καταστράφηκαν μαζί τους αρκετά αποθέματα τροφίμων μαζί με τον αφανισμό χιλιάδων οικόσιτων ζώων.
Το αμάρτημα της αυτοκρατορίας και το τέλος του πολέμου
Κάθε πόλεμος αποτελεί μια ιστορία ντροπής. Ένα από τα μελανότερα σημεία όχι μόνο της πολύ αμαρτωλής ιστορίας του αποικισμού και ειδικά αυτής της βρετανικής ( Λιμός της Βεγγάλης, Λιμός της Ιρλανδίας, Σφαγή του Αμριτσάρ) αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας θα καταγραφόταν εκείνη τη περίοδο. Μια πράξη που θα στιγμάτιζε το γόητρο της βρετανικής κυριαρχίας μέχρι τουλάχιστον την αυγή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια ακόμα πολιτική του λόρδου Herbert Kitchener, που είχε ήδη εφαρμοστεί από το Roberts ήταν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κυρίως γυναικών και παιδιών των οποίων τα σπίτια είχαν λεηλατηθεί. Η λογική του Kitchener ήταν ότι αυτό θα αποδυνάμωνε τη λογιστική υποστήριξη των Μπόερς και θα τους στερούσε πολύτιμα εργατικά χέρια κάνοντας τη συνθηκολόγηση ευκολότερη για πρακτικούς και για συναισθηματικούς λόγους. Αρκετοί μαύροι αιχμαλωτίστηκαν επίσης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ώστε να μην χρησιμοποιηθεί η εργασία τους προς όφελος της πολεμικής προσπάθειας των Μπόερς. Η λοιδορία των Βρετανών για μια χούφτα αγρότες χωρίς συγκεκριμένη χώρα που βρισκόταν τώρα στα χέρια τους και η εγκληματική διαχείριση των στρατοπέδων οδήγησε σε χαμηλής ποιότητας σίτιση, ανθυγιεινές συνθήκες διαμονής και φτωχή ή ανύπαρκτη φαρμακευτική περίθαλψη. Από τους 28.000 γυναίκες και παιδιά των Μπόερς που αιχμαλωτίστηκαν οι 20.000 θα πέθαιναν, γεγονός που θα σκιαζόταν μόνο από τα αντίστοιχα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
- Κινούμασταν από κοιλάδα σε κοιλάδα ξεριζώνοντας και σκοτώνοντας γελάδια και πρόβατα, καίγοντας και λεηλατώντας, κάνοντας τις γυναίκες και τα παιδιά να οδύρονται σε απελπισία δίπλα στα χαλάσματα των σπιτιών και των υποστατικών τους. [Γράμμα Βρετανού αξιωματικού στον Lloyd George, μετέπειτα πρωθυπουργό της Βρετανίας]
- Η παραβίαση κάθε διεθνής νομοθεσίας (Πρώτη σύμβαση της Γενεύης το 1864!) είναι ένα χαρακτηριστικό αυτού του έθνους, το οποίο διαδραματίζει πάντα το ρόλο του δικαστή πάνω στα ήθη και τη συμπεριφορά άλλων λαών. [Στρατηγός Jan Smuts]
- Ήταν εάν μικρό και αδύναμο παιδί σε απελπιστική ανάγκη για βοήθεια. Παρόλα αυτά κατέληξε εδώ μαζί με τη μητέρα του λόγω του ότι ο πατέρας του ούτε συνθηκολόγησε ούτε πρόδωσε τους δικούς του. Στη Lizzie δεν έδιναν φαΐ και έτσι έχασε τη ζωή της από πείνα.[Emily Hobhouse, ανθρωπίστρια. Επισκέφτηκε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Μπόερς για να αφυπνίσει το βρετανικό λαϊκό αίσθημα]
Αρχίζοντας από το 1901 οι Βρετανοί άρχισαν μια στρατηγική έρευνας και καταστροφής των πυρήνων των Μπόερς. Μέχρι το 1902 όποια αντίσταση των Μπόερς είχε καμφθεί και η ειρήνη του Vereeniging (31 Μαΐου 1902) υπογράφτηκε θέτοντας τέλος στις εχθροπραξίες. Η ειρήνη αναγνώριζε τη Βρετανική κυριαρχία στα κράτη της Οράγγης και του Τράνσβααλ δίνοντας γενική αμνηστία σε όλους τους Μπόερς. Το 1910 εγκαθιδρύθηκε από τους Βρετανούς η Ένωση της Νοτίου Αφρικής που αποτελούσε το Τράνσβααλ την Οράγγη , το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας και το Νατάλ.
Πηγές:
- Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας, Μαλλιάρης Παιδεία 1998
- http://www.history.com/
- http://www.bbc.co.uk/history
- http://www.britannica.com/
- Η εποχή των αυτοκρατοριών (1875-1914) E.J Hobsbawm
- The Wealth and Poverty of Nations: Why Some are So Rich and Some So Poor (David Landes)