Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Ο πρώτος καταγεγραμμένος εορτασμός της ημέρας της γυναίκας, που ονομάστηκε «Εθνική ημέρα της γυναίκας», έγινε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη και οργανώθηκε από το σοσιαλιστικό κόμμα της Αμερικής, υπό την αιγίδα της ακτιβίστριας Theresa Malkiel. Η ιδέα να γίνει αυτή η μέρα παγκόσμια ανήκει στην Clara Zetkin. Έκανε την πρότασή της το 1910, στο παγκόσμιο συμβούλιο γυναικών εργατών στην Κοπεγχάγη. Στο συνέδριο παρεβρίσκονταν 100 γυναίκες από 17 χώρες, οι οποίες συμφώνησαν ομόφωνα στην ιδέα αυτή. Η παγκόσμια ημέρα των γυναικών γιορτάζει εξ ορισμού τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά κατορθώματα των γυναικών, καθώς και την κινητοποίηση για την ισότητα των φύλων. Σα μέρα εορτασμού επιλέχθηκε η 8η του Μαρτίου, καθώς τότε οι γυναίκες της Σοβιετικής Ρωσίας ξεκίνησαν διαμαρτυρίες για το δικαίωμά τους στην ψήφο, το οποίο τους δόθηκε το 1917. Το επισήμως αναγνωρισμένο χρώμα της ημέρας αυτής, αλλά και του φεμινιστικού κινήματος είναι το μωβ (το οποίο όλως τυχαίως είναι και το χρώμα που επέλεξε να φορέσει η Kamala Harris στην ημέρα της ορκωμοσίας της).
Θέλω να καταλάβω ποια είναι η αιτία ίδρυσης αυτής της μέρας. Δεδομένης της χρονολογίας, οι γυναίκες που εργάζονταν προσπαθούσαν να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους ως προς το μισθό, τις συνθήκες εργασίας, την αντιμετώπιση από ετερόφυλους συναδέλφους, κάποιου είδους στιγματισμού ή κακοποίησης. Όλα αυτά είναι αδιαμφισβήτητα πολύ σημαντικά για την πρόοδο της γυναίκας στην αγορά εργασίας, αφού ήταν προοδευτικά για την εποχή τους.
Όλα αυτά συνεχίζονται μέχρι και σήμερα και δεν αφορούν πλέον μόνο την αγορά εργασίας. Αγγίζουν όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Από τη συναναστροφή με συναδέλφους, φίλους και οικογένεια, μέχρι την ίδια τη σεξουαλικότητα, τη συναίνεση και την ευχαρίστηση. Σήμερα όσο ποτέ, δίνεται η ευκαιρία στις γυναίκες να μιλήσουν, να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και τα δικαιώματά τους, να μην κάνουν πίσω σε αυτά που θέλουν λόγω ενός παράγοντα που τις βάζει ανεξήγητα στο επίκεντρο ορισμένων θεμάτων, που οι ίδιες δεν μπορούσαν να ελέγξουν: το ότι γεννήθηκαν γυναίκες. Και το κάνουν. Ας δούμε το παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με το ξεσκέπασμα του Roger Ailes των Fox News, ο οποίος εκμεταλλευόταν τη θέση ισχύος του για να παρενοχλήσει φιλόδοξες γυναίκες δημοσιογράφους που ήθελαν να κάνουν καριέρα και να βγουν στην τηλεόραση. Αλλά ας μην πάμε μακριά. Είδαμε ένα σωρό καταγγελίες από Ελληνίδες ηθοποιούς και αθλήτριες, οποίες αποφάσισαν να μιλήσουν και να πουν τα πράγματα ως έχουν. Βλέπουμε όλο και περισσότερα κορίτσια και γυναίκες να μοιράζονται τις ιστορίες τους, για να προστατεύσουν τις υπόλοιπες και να τις ενθαρρύνουν να κάνουν το ίδιο.
Αλλά η μέρα τις γυναίκας δεν είναι μόνο για εκείνες. Είναι για όλες. Για τη μαθήτρια που παίζει ποδόσφαιρο, για τη φοιτήτρια που εξερευνεί τους σεξουαλικούς της ορίζοντες, για τη διαζευγμένη θεία, για την ξαδέλφη που έχει κάνει μαστεκτομή, για τη γυναίκα που υιοθέτησε ένα παιδί, για τη μητέρα που μεγάλωσε χωρίς μητέρα, για τη γιαγιά που κλέφτηκε με τον παππού επειδή ο πατέρας της δεν ενέκρινε. Για τις προηγούμενες, τις νυν και τις επόμενες γενιές γυναικών. Είναι όμως και για όλους. Για το αφεντικό που δίνει ίδιους μισθούς σε όλους τους εργαζομένους (ναι, δυστυχώς αυτό δεν είναι πάντα δεδομένο), για το σύντροφο που θα κάνει τις δουλειές του σπιτιού επειδή η κοπέλα του δουλεύει, για εκείνον που δεν έχει πρόβλημα επειδή η γυναίκα του φέρνει πιο πολλά λεφτά στο σπίτι, για το αγόρι που δε λέει στην κοπέλα του τι να φορέσει και τι όχι, για τον πατέρα που χαίρεται με την αλλαγή φύλου του γιου του. Δεν υπάρχουν όρια.
Και τώρα ερχόμαστε σε μια σειρά ερωτημάτων: η λέξη γυναίκα δεν είναι ένα είδος ταμπέλας; Οι τρανς πού ανήκουν; Από τη στιγμή που έκαναν την αλλαγή φύλου, δε θα θέλουν να ταυτίζονται με το φύλο που επέλεξαν; Γιατί να ανήκουν μόνο στην lgbdqia+ κοινότητα, από τη στιγμή που μπορεί να θέλουν να συγκατατάσσονται ανάμεσα στον γυναικείο ή τον αντρικό πληθυσμό αντίστοιχα; Μήπως τελικά η μέρα της γυναίκας είναι για όλους όσους αισθάνονται «γυναίκες»; Μήπως το ίδιο ισχύει και για τη μέρα του άντρα; Πότε γιορτάζει μια γυναίκα με πιο αρρενωπή προσωπικότητα και πότε ένας άντρας με πιο θηλυκή; Μήπως τελικά έχει να κάνει με το πώς ο καθένας βλέπει τον εαυτό του; Είναι μια μέρα που διαχωρίζει και γιορτάζει τα φύλα βάσει των γεννητικών τους οργάνων; Στη σημερινή εποχή, η μέρα της γυναίκας υπάρχει ως υπενθύμιση στην πατριαρχία του πόσο σημαντικό φύλο είμαστε, από τη στιγμή που υπάρχουν ακόμα διακρίσεις και προκαταλήψεις;
Όλα αυτά τα ερωτήματα γεννιούνται από μία μέρα. Για εμένα όμως, η πιο σημαντική σειρά ερωτήσεων είναι η εξής: γιατί αισθανόμαστε την ανάγκη να γιορτάσουμε αυτή τη μέρα; Γιατί αυτή η μέρα πρέπει να είναι μόνο μία; Γιατί όχι κάθε μέρα; Γιατί πρέπει να υπενθυμίζουμε τα βήματα προόδου της γυναίκας μέσα σε μία μόνο μέρα, όταν κάθε μέρα αποτελεί πρόκληση, επιβράβευση και ήττα και μας πάει μπροστά; Ποιος χρειάζεται περισσότερο αυτή τη μέρα; Οι υπόλοιποι ανίδεοι, ανήξεροι, άμυαλοι, επιλεκτικά σιωπηλοί και προκατειλημμένοι ή εμείς; Τι έχουμε να αποδείξουμε, αφού ξέρουμε ποιες είμαστε;
Πρέπει να γιορτάζουμε ποιοι είμαστε κάθε μέρα που περνάει. Η μέρα της γυναίκας είναι μία μέρα, μέσα στην οποία τα κατορθώματα του φύλου μας είναι αδύνατο να εξιστορηθούν. Ας είμαστε περήφανοι για αυτό που είμαστε, χωρίς αναστολές.