Mετά από 15 χρόνια πέρσι οι 2 χώρες, Ελλάδα και Αίγυπτος, κατέληξαν σε συμφωνία για οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης τους στις 6 Αυγούστου του 2020.
Παρότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα φάνηκε η Αίγυπτος να μην επιθυμεί να εμπλακεί στο δυσεπίλυτο πρόβλημα της επίλυσης του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών, και αν και η Άγκυρα προσέφερε στο Κάιρο θαλάσσια ζώνη κατά 25% σχεδόν μεγαλύτερη από αυτή που εξασφάλισε με την Αθήνα, τελικά εγκαινιάστηκε μία νέα πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνη με τις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου.
Στο προοίμιο της Συμφωνίας, που περιλαμβάνει συνολικά 5 άρθρα, αναφέρεται ρητά ότι τα 2 κράτη αναγνωρίζουν τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), ενώ στο άρθρο 1 ορίζεται σαφώς ότι οι 2 πλευρές συμφώνησαν σε μερική θαλάσσια οριοθετική γραμμή.
Με αυτή τη συμφωνία η ελληνική πλευρά αποσκόπησε να στείλει το δικό της μήνυμα προς την μεριά της Άγκυρας, επισημαίνοντας πως δεν συνάπτει παράνομες συμφωνίες, όπως αυτή του τουρκολιβυκού μνημονίου που προηγείται αυτής της συμφωνίας.
ΤΟΥΡΚΟΛΙΒΥΚΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Το μνημόνιο ανάμεσα σε Τουρκία και Λιβύη επικυρώθηκε πέρσι με σκοπό η Τουρκία να μπορεί να εξασφαλίζει κατά κάποιο τρόπο εν μέρει το περιβόητο δόγμα της της <<Γαλάζιας Πατρίδας>> ώστε να ανοιχτεί στη θάλασσα χωρίς να παρεμποδίζεται από την υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ των ελληνικών νησιών, των οποίων τα κυριαρχικά δικαιώματα αμφισβητεί και δεν αναγνωρίζει ως εκ τούτου την επήρεια τους σε θαλάσσιες ζώνες. Το μνημόνιο ουσιαστικά <<αρνείται>> την ελληνική ΑΟΖ νοτιοανατολικά της Κρήτης και δημιουργεί μία δικιά της ενιαία ΑΟΖ μέχρι τις ακτές της Κρήτης και της Ρόδου.
Το μνημόνιο έχει καταστεί παράνομο από πολλές χώρες καθώς είναι έκδηλα φανερό και από το άρθρο 121 παράγραφος 2 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας ότι οι νήσοι ανεξάρτητα του μεγέθους τους διαθέτουν υφαλοκρηπίδα, πράγμα που αγνοεί το κείμενό της. Το μνημόνιο αναδεικνύει τις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις της τουρκικής πλευράς. Εκτός αυτού να σημειωθεί πως το σχετικό κείμενο είναι παράνομο και ως απόρροια διαδικασίας εξαναγκασμού από την τουρκική κυβέρνηση προς την Λιβύη, της οποίας μάλιστα το κοινοβούλιο ,που είναι αντίθετο προς τον πρωθυπουργό Σαράτζ ,απέρριψε το μνημόνιο. Επιπροσθέτως, το διεθνές δίκαιο θάλασσας ορίζει πως για να υπάρξει συμφωνία οριοθετήσεως πρέπει τα κράτη να έχουν γειτονικές ακτές που να είναι είτε αντικριστές είτε παρακείμενες. Στην περίπτωση Τουρκίας και Λιβύης οι ακτές των 2 χωρών απέχουν τουλάχιστον 620 χιλιόμετρα, ενώ οι ακτές Ελλάδος-Λιβύης απέχουν λιγότερο από 300 χιλιόμετρα.
Επομένως κρίνεται επιτακτικό ότι μετά από αυτή τη κίνηση η ελληνική πλευρά έπρεπε να προχωρήσει σε έμπρακτη αντίδραση καταδεικνύοντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα και την αυτοδυναμία της με μια στρατηγική εθνικής ολοκλήρωσης.
Η Ελλάδα λοιπόν, βρέθηκε με δύο ενδεχόμενα ή να προσφύγει σε Διεθνές Δικαστήριο ή να προσχωρήσει σε συμφωνημένη οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο. Τελικά μετά από 15 χρόνια, από το 2005 η Αίγυπτος δεν ήταν διατεθειμένη να εμπλακεί στην ελληνοτουρκική διένεξη, επικυρώθηκε συμφωνία με την Αίγυπτο, με την Ελλάδα όμως να μην αποφύγει ορισμένες παραχωρήσεις: το Καστελόριζο και ένα μικρό κομμάτι ανατολικά της ακτής της Ρόδου δεν συμπεριλήφθησαν στην κατοχυρωμένη υφαλοκρηπίδα, πιθανώς για να αποφευχθεί περαιτέρω δυσαρέσκεια της Τουρκίας. Παρόλα αυτά όμως το σύμφωνο επιτρέπει οποιαδήποτε περιοχή βρίσκεται εκτός οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας να μπορεί να υπάρξει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τρίτες όμορες χώρες.
Η συμφωνία αποτελεί μεγάλη επιτυχία της Ελλάδας αργά ή γρήγορα θα υποχρεώσει τη Λιβύη να προβεί σε συζητήσεις με Ελλάδα γιατί θα βρίσκεται ανάμεσα σε νόμιμες οριοθετήσεις, Ιταλία-Ελλάδα, Ελλάδα-Αίγυπτος.
Αξιοσημείωτο επίσης επίτευγμα της ελληνικής διπλωματίας αποτελεί ότι το τουρκολιβυκό σύμφωνο δεν μπόρεσε να πρωτοκολληθεί στον ΟΗΕ, 9 μήνες πριν της Αιγύπτου με την Ελλάδα, πράγμα που αναδεικνύει την καταδικαστέα διεθνής γνώμη προς το παράνομο μνημόνιο.
Τέλος, η συμφωνία είναι εδραιωμένη πάνω στο Διεθνές Δίκαιο και δεν αφήνει περιθώρια αντιδράσεων από καμία πλευρά και καμία δυνατότητα από διεθνές όργανα να αντιδράσουν νομικά για να την καταρρίψουν. Η Τουρκία βέβαια την χαρακτήρισε ανυπόστατη με τον υπουργό Εξωτερικών Τσαβούσογλου να διατείνεται πως η Ελλάδα δεν διαθέτει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο.