Τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα επικρατεί εντονότερα από κάθε άλλη φορά στην ιστορία της Μεταπολίτευσης ο διχασμός ανάμεσα στους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους. Η αφορμή βρίσκεται στην άφιξη των Σύρων προσφύγων το τελευταίο διάστημα στον ελληνικό χώρο. Δικαιολογείται, όμως, αυτή η διπολική σύγκρουση από μερίδα του ελληνικού πληθυσμού απέναντι στους αφιχθέντες πρόσφυγες? Είναι κάτι καινούργιο? Μας φταίνε οι μουσουλμάνοι? Ή μας φταίει η γενικότερη ανθρώπινη τάση να διαχωρίζουμε τους εαυτούς μας από το Άλλο, το ξένο? Ο άνθρωπος γενικά νιώθει να απειλείται σε οτιδήποτε καινούργιο ή ξένο. Για αυτό άλλωστε έχει στήσει την καθημερινότητά του στα πλαίσια ενός “χώρου ασφαλείας” (βλ. αγγλική απόδοση ως “safety zone”), ώστε να μπορεί να μειώνει το φόβο και την ανασφάλεια και να ζει τη ζωή του.
Ωστόσο, ο διαχωρισμός από τους ‘Άλλους” εντάθηκε με τα επαναστατικά κινήματα των Βαλκανίων την περίοδο της δύσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μορφοποιηθήκε με την ανάδειξη της θεωρητικής κατασκευής του έθνους. Οπότε ο διαχωρισμός ανάμεσα σε εμάς και τους Άλλους εντάθηκε. Διότι μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα ο διαχωρισμός αφορούσε θρησκευτικά κριτήρια. Πλέον ο διαχωρισμός αφορά και εθνικά κριτήρια. Με άλλα λόγια, ο διαχωρισμός των ανθρώπων βαθαίνει και εσωτερικεύεται. Από το διαχωρισμό σε χριστιανούς και μουσουλμάνους εμβαθύναμε και προχωρήσαμε στο διαχωρισμό εθνικών ομάδων. Προφανώς, εκεί κάπου κρύβεται και ο ρατσισμός.
Ωστόσο, η Ελλάδα τον τελευταίο καιρό φέρεται υποδειγματικά απέναντι στους πρόσφυγες πλην ορισμένων εξαιρέσεων που υποδεικνύουν ξενοφοβικές συμπεριφορές. Η ξενοφοβία δεν προέκυψε εν μια νυκτί. Παραδείγματα βλέπουμε καθημερινά. Από το διαχωρισμό ανάμεσα σε εθνικότητες μέχρι το διαχωρισμό ανάμεσα σε οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων. Η διχόνοια έγκειται σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Άλλωστε, είναι γνωστή η κόντρα των Λαρισαίων με τους Βολιώτες, των Θεσσαλονικιών με τους Αθηναίους, των οπαδών του Ολυμπιακού με τους οπαδούς του Παναθηναϊκού, των δεξιών με τους αριστερούς, των χριστιανών με τους μουσουλμάνους. Η λίστα δίπολων είναι ατέλειωτη. Οι άνθρωποι εφευρίσκουν δίπολα, ώστε να αυτοπροσδιοριστούν και να ασκήσουν επιρροές. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ένα εκ των διασημότερων διπόλων που οδήγησε στον μακρόχρονο Ψυχρό Πόλεμο.
Είναι λοιπόν φυσικό επακόλουθο οι άνθρωποι να δημιουργούν για ακόμη μια φορά φαντασιακά δίπολα εκατέρωθεν και στην περίπτωση των χριστιανών και μουσουλμάνων, που σε πολλές χρονικές περιόδους οδήγησε σε συγκρούσεις, όπως οι Σταυροφορίες και οι επιθέσεις των τζιχαντιστών στην Ευρώπη. Προφανώς, δεν είναι όλοι οι μουσουλμάνοι εξτρεμιστές. Και δεν είναι όλοι οι εξτρεμιστές μουσουλμάνοι. Ας σκεφτούμε απλά ότι ο εξτρεμισμός μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε θρησκευτική, πολιτική, κοινωνική και οικονομική ομάδα. Ο εξτρεμισμός αφορά κυρίως τις ακραίες, φανατικές απόψεις και τη βίαιη αντίδραση απέναντι σε οποιονδήποτε τυχαίνει να έχει διαφορετική άποψη. Συνεπώς, το να βάζουμε όλους τους μουσουλμάνους στο ίδιο καλάθι και να τους χαρακτηρίζουμε ως τρομοκράτες ή εγκληματίες δεν είναι λογικό. Οι μουσουλμάνοι εξτρεμιστές κρύβονται ανάμεσα στους πρόσφυγες και στις δυτικές κοινωνίες που ανατράφηκαν. Τα δίπολα λοιπόν όσο ακίνδυνα κι αν φαίνονται άλλο τόσο επικίνδυνα αναπτύσσονται και φανατίζουν. Εκατέρωθεν.
