Ο ωφελιμισμός του Τζέρεμι Μπένθαμ
Ηθικός φιλόσοφος που διατύπωσε απόψεις περί ωφελιμισμού ο Μπενθαμ προσπάθησε με τις ωφελιμιστικές του απόψεις να ορίσει την έννοια της ηθικής ενώ οι θεωρίες του βασιλεύουν ακόμη και σήμερα και αγγίζουν οπαδούς του ωφελιμισμού που προσεγγίζουν την άποψη πως η πλειονότητα αποφασίζει για τις αξίες και τα ιδανικά καθώς μία μειονότητα δεν επιτρέπεται να αποφασίζει. Ο ίδιος ο Μπένθαμ θεωρούσε τα φυσικά δικαιώματα ανοησίες πάνω σε ξυλοπόδαρα και παραγκωνίζε την ισχύ τους.
Ο Μπένθαμ θεωρούσε πως ηθικό είναι αυτό που προκαλεί ευχαρίστηση και ικανοποίηση ενώ απομακρύνει τον πόνο .Αυτο που ευχαριστεί και γεμίζει ικανοποίηση την πλειονότητα είναι το ηθικό καθώς εφαρμόζεται τη γενική βούληση, την πλειοψηφία γι’ αυτό και πρέπει να εφαρμόζεται. Οι απόψεις της μειονότητας θα πρέπει να θυσιάζονται καθώς το γενικό σύνολο και η πλειοψηφία πρέπει να καθορίζουν την ηθική. Ο ίδιος ενισχύοντας την άποψη περι ωφελιμισμόυ πρότεινε πως οι ζητιάνοι που βρίσκονται στους δρόμους πρέπει να κλειστούν σε πτωχοκομείο καθώς η θέα τους γεμίζει πόνος του σκληρόκαρδους αλλά και στους πιο ευαίσθητους. Εφόσον η πλειονότητα δεν αισθάνεται ευχαρίστηση που είναι ορισμός της ευτυχίας κατά τον Μπένθαμ αλλά θλίβεται με το θέαμα ο εγκλεισμός είναι η μόνη λύση. Σίγουρα οι ζητιάνοι θα προτιμούσαν να βρίσκονται στο δρόμο παρά σε ένα φτωχοκομείο όμως αποτελούν μία μειονότητα και τα δικά τους θεμελιώδη δικαιώματα πρέπει να υποβαθμιστούν για την πλειοψηφία που υπερέχει. Ο ίδιος μάλιστα για να πετύχει το ωφελιμιστικό του σχέδιο που θα εξασφαλίζει κοινωνική ευημερία και ευτυχία πρότεινε κάποιο αντίτιμο για κάθε σύλληψη.Οι απόψεις του ωφελιμισμού που βασιλεύουν ακόμα και σήμερα ενώ αν και το σχέδιο του Μπένθαμ με τον εγκλεισμό των ζητιάνων δεν εφαρμόστηκε ποτέ ο ίδιος αγγίζει ακόμα εκείνους που θεωρούν πως η ευτυχία της πλειονότητας πρέπει να επιτυγχάνεται με κάθε μέσο ακόμα κι αν τα θεμελιώδη δικαιώματα της μειονότητας καταστρατηγούνται.
Οι ενστάσεις μιας ωφελιμιστικής άποψης που δικαίως πηγάζουν αφορούν το γεγονός πως τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν προασπίζονται καθώς οι απόψεις της πλειονότητας κυριαρχούν σε βάρος ατομικών δικαιωμάτων. Πράγματι ακόμη και τώρα αν αναλογιστεί κανείς το παράδειγμα με τους Χριστιανούς που ρίχνονταν στα λιοντάρια για την ικανοποίηση της πλειονότητας των Ρωμαίων θα καταλάβει την υποβίβαση τους. Χιλιάδες ρωμαίοι εκστασιάζονται από τα λιοντάρια, αν όμως αναλογιστούμε τον πόνο και το θάνατο της μειονότητας των χριστιανών θα καταλάβουμε πως τα δικά τους δικαιώματα δεν προασπιζονται.Μια άλλη ένσταση που προβάλλουν οι επικριτές του ωφελιμισμου αναφέρει πως με αυτό τον τρόπο τοποθετούμε όλα τα ιδανικά σε μία έννοια κλίμακα και τείνουμε να τα μετράμε με τον ίδιο τρόπο χωρίς να τα διακρίνουμε. Συνεπώς πολλές φορές τείνουμε να θεωρούμε την οικονομική αξία ισάξια με την ανθρώπινη ζωή,κάτι που οι οπαδοί του Μπένθαμ θεωρούν μία συναισθηματική κατάσταση που δεν θα πρέπει να μας προβληματίζει ενώ αυτό ακριβώς τόνιζαν οι επικριτές του ωφελιμισμού, που θεωρούν αδιανόητο είναι να ταυτίζουμε την ανθρώπινη ζωή με την χρηματική αξία (π.χ τα τσιγάρα Morris που πλέον οι παραγωγοί εστιάζουν όχι στους θανάτους που προκαλούνται αλλά στο οικονομικό κέρδος που έχουν λόγω των θανάτων).
Αν επισκεφθεί κανείς σήμερα το μουσείο του Λονδίνου θα αντικρίσει τον Μπένθαμ να κάθεται μέσα σε μια γυαλιά ενώ βρίσκεται ταριχευμένος καθώς ζήτησε ο ίδιος να διατηρηθεί το σώμα του.Το κεφάλι του πλέον φυλάσσεται σε ένα κελάρι ενώ πολλές φορές αποτέλεσε αντικείμενο κλοπής.Ειχε ζητήσει από τους φοιτητές του να τον μεταφέρουν με το καροτσάκι σε κάθε συνεδρίαση που θα γίνεται,τιμώντας το πρόσωπο του.Βλεπουμε πως ακόμη και σήμερα ο Μπένθαμ ακόμη και με αυτό τον τρόπο προσφέρει το μεγαλύτερο καλό για τον μεγαλύτερο αριθμό.
