Η άφιξη ενός μωρού θεωρείται μια περίοδος μικτών έντονων και φυσικά πρωτόγνωρων συναισθημάτων για τους νέους γονείς καθότι αλλάζει οριστικά την δομή του ζευγαριού, από δυο γίνεστε τρείς. Νιώθουν ευάλωτοι και ανήσυχοι καθώς αισθάνονται ότι πλέουν σε “αχαρτογράφητα” νερά προς άγνωστες κατευθύνσεις καθώς έρχονται αντιμέτωποι για πρώτη φορά με τις ευθύνες της γονεϊκότητας. Η γονική ευθύνη είναι η πιο σημαντική και ουσιαστική ευθύνη που αναλαμβάνει ένας ενήλικας κατά την διάρκεια της ζωής του.
Το να γίνεις γονιός για πρώτη φορά είναι μια μεγάλη μετάβαση. Κάθε πτυχή της ζωή σου θα είναι διαφορετική τώρα και η καθημερινότητα σου θα προσαρμοστεί στην νέα αυτή κατάσταση. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει, ότι πρέπει να σε καταβάλλει το άγχος. Είναι αναμενόμενο να αισθανθείς ανασφάλεια και να έχεις πολλά ερωτήματα, αυτό που χρειάζεται όμως είναι ψυχραιμία και υπομονή για την εκμάθηση του νέου σου ρόλου. Εξάλλου, όσο και να έχεις προετοιμαστεί για αυτόν τον νέο σου ρόλο, όσες πρόβες και εάν έχεις κάνει στο μυαλό σου πάντοτε θα σε βρίσκει απροετοίμαστο. Σταδιακά, συνηθίζεις την νέα σου αυτή “ταυτότητα”, η οποία μέρα με την μέρα σου φαίνεται πιο οικεία και ευκολότερη.
Αφού ξεκαθαρίσαμε ότι κάθε αρχή και δύσκολη…
Πως, θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε τις αρχικές ευθύνες στον ρόλο γονέα;
Από την αρχή το μωρό σου θα σε κοιτάξει για αγάπη, μάθηση, μίμηση και ασφάλεια. Ιδίως για το νεογέννητο είσαι όλος του ο κόσμος. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι να αναπτύξεις μια τρυφερή σχέση σύνδεσης μαζί του, παρατηρώντας το τι χρειάζεται, ικανοποιώντας του όλες τις ανάγκες, κάνοντας το να νιώθει ασφαλή σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Ο βασικότερος στόχος σου είναι η φροντίδα της υγείας του, η ασφάλεια του και να βεβαιωθείς ότι είσαι μια σταθερή και ζεστή παρουσία για αυτό, καλύπτοντας πέραν από τις βιολογικές και όλες τις συναισθηματικές του ανάγκες.
Περίοδος προσαρμογής.
Οι πρώτες μέρες και εβδομάδες μαζί με το νέο μέλος της οικογένειας είναι μια μεταβατική περίοδος. Το νεογέννητο στερείται συγκεκριμένου προγράμματος, όσον αφορά τη σίτιση και τον ύπνο του και είναι φυσιολογικό σαν νέοι γονείς να νιώθετε κουρασμένοι, ανασφαλείς και καταβεβλημένοι. Γρήγορα θα μάθετε να είστε παρατηρητές, να ανταποκρίνεστε στα μηνύματα και να αποκωδικοποιείτε τα σημάδια του μωρού σας.
Ποιες είναι οι πρωταρχικές ανάγκες του νεογέννητου;
Οι κύριες ανάγκες του νεογέννητου είναι το τάισμα, ο ύπνος, η χαλάρωση και η τακτική καθαριότητα. Είναι πολύ σημαντικό να έχετε ενημερωθεί οι γονείς και ιδιαιτέρως οι μανούλες για τον θηλασμό. Ο θηλασμός, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, εξασφαλίζει τόσο την αναγκαία βιολογική όσο και την ψυχική «διατροφή» του μωρού σας. Μέσω του θηλασμού το μωρό προσλαμβάνει τα απαραίτητα συστατικά για τη βιολογική του ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα καθησυχάζεται από το αίσθημα της πείνας. Ενώ παράλληλα η μητρική αγκαλιά εξασφαλίζει στο μωρό το συνεχές του συναισθήματος της ασφάλειας.
Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, θα βρεθείτε με το μωρό σας σε στενή σωματική επαφή και αλληλεπίδραση και έτσι θα αναπτυχθεί μεταξύ σας ένας συγχρονισμός. Σιγά–σιγά, θα αρχίσετε να αναγνωρίζετε τα «μηνύματα» του μωρού σας και θα μάθετε να ανταποκρίνεστε κατάλληλα σε αυτά. Καθώς θα αισθάνεστε ότι καλύπτετε τις σωματικές και ψυχολογικές ανάγκες του μωρού σας, θα νιώθετε αυτοπεποίθηση και θα ενδυναμώνετε στον ρόλο σας.
Μην απογοητευτείτε εάν δυσκολεύεστε στον θηλασμό. Δείξτε επιμονή και αντοχή και δεχτείτε βοήθεια και καθοδήγηση. Απαραίτητα συστατικά ο χρόνος, η επανάληψη και η υπομονή!
(Ωστόσο πάντα οφείλω να αναφέρω το εξής, η διαδικασία του θηλασμού είναι μια πράξη πολύ προσωπική και ατομική και σαν επαγγελματίας υγείας, ως μαία πάντα αναφέρω τα οφέλη του θηλασμού και θα βοηθήσω υποστηρικτικά να επιτευχθεί και να διδαχθεί αλλά είναι μια επιλογή που αφορά την γυναίκα και η οποιαδήποτε απόφαση της οφείλει από όλους μας να είναι σεβαστή και καθόλου επικριτική.)
Η αυτοπεποίθηση σας σχετικά με τις γονεϊκές σας ικανότητες και την επάρκεια της φροντίδας που προσφέρετε καθώς και την επιτυχία του θηλασμού, χτίζεται πάνω στις εμπειρίες των πρώτων ημερών.
Ποιο είναι το αρχικό μέσο επικοινωνίας που αναπτύσσει μαζί σας το νεογέννητο;
Κλάμα, κλάμα, κλάμα..
Το κλάμα είναι μια παγκόσμια καθολική συμπεριφορά προσαρμογής και η αποτελεσματικότερη μορφή επικοινωνίας του μωρού σας με εσάς. Με το κλάμα το μωρό εκφράζει την ανάγκη του για φροντίδα προσοχή και ανακούφιση. Ένα μωρό μπορεί να κλαίει για διαφόρους λόγους, όπως : πείνα ,κούραση, νύστα, πόνος, ανάγκη για αγκαλιά, λερωμένη ή υγρή πάνα κτλ.
Πως να το αντιμετωπίσετε;
Εάν το μωρό θηλάζει, βάλτε το στο στήθος σας. Εάν το μωρό σιτίζεται με τροποποιημένο γάλα αγελάδας ετοιμάστε του το γεύμα του. Ελέγξτε την πάνα του, βεβαιωθείτε ότι είναι καθαρό και στεγνό. Πάρτε το μωρό στην αγκαλιά σας ώστε να είναι σε στενή επαφή μαζί σας. Μιλήστε του γλυκά και τρυφερά, σιγοτραγουδήστε του. Κουνήστε το μωρό ήπια και ρυθμικά μπρος-πίσω στο καρότσι. Βρείτε κάτι για να ακούσει ή να κοιτάξει. Για παράδειγμα μια ήρεμη μουσική στο ραδιόφωνο, μια κουδουνίστρα κλπ. Μπορείτε να δοκιμάσετε ένα ζεστό μπάνιο. Χαϊδέψτε την πλάτη του μωρού σας σταθερά και ρυθμικά, ενώ είναι ξαπλωμένο στην αγκαλιά σας. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να του κάνετε ένα ήπιο χαλαρωτικό μασάζ.
Διαδικασία ύπνου
Οι πρώτες μέρες ζωής ενός μωρού χαρακτηρίζονται από συχνούς και μικρής διάρκειας ύπνους που έχουν σχέση με την επάρκεια σίτισης αλλά και την ιδιοσυγκρασία του μωρού. Έτσι, άλλα μωρά κοιμούνται περισσότερο και άλλα λιγότερο. Τα νεογέννητα συνήθως δεν διακρίνουν τη μέρα από τη νύχτα και επομένως δεν έχουν πρόγραμμα. Μπορεί να κοιμούνται μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ ξυπνούν συχνά τη νύχτα γιατί χρειάζεται να τραφούν. Είναι σημαντικό να μάθετε στο μωρό σας ότι η νύχτα είναι διαφορετική από τη μέρα. Έτσι, κατά τη διάρκεια της μέρας θα πρέπει να ανοίγετε τις κουρτίνες ώστε να μπαίνει φως στο δωμάτιο, να παίζετε μαζί του και να μην ανησυχείτε ιδιαίτερα για τους καθημερινούς θορύβους την ώρα που το μωρό κοιμάται. Κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι σημαντικό να πέφτουν οι τόνοι, ο φωτισμός να είναι χαμηλός και να μιλάτε πιο ήρεμα και λιγότερο. Σύντομα το μωρό θα μάθει ότι η νύχτα είναι για να κοιμάται εδραιώνοντας σιγά-σιγά μια σταθερή ρουτίνα για τον βραδινό ύπνο. Εξάλλου τα μωρά λατρεύουν τη ρουτίνα.
Να θυμάστε να φροντίζετε τον εαυτό σας!
Είναι πολύ σημαντικό όλοι εσείς οι νέοι και μη γονείς , κατά βάση, οι νέες προστατευτικές, αγχωμένες μανούλες να μην παραμελείτε την φροντίδα του εαυτό σας και την υγεία σας. Αφιερώστε χρόνο για ηρεμία και χαλάρωση για να μην οδηγηθείτε στα όρια της σωματικής και ψυχικής κατάρρευσης. Φροντίστε να κοιμάστε καλά και ποιοτικά, να τρέφεστε σωστά και να έχετε όσον τον δυνατόν περισσότερη σωματική δραστηριότητα. Μην ξεχνάτε ότι για να μπορέσετε να προστατεύσετε και να παρέχετε ασφάλεια στο μωρό σας πρέπει να είστε οι ίδιοι υγιείς.
Ζευγάρι: δημιουργώντας μια δυνατή συμμαχία
Το ζευγάρι, δεν πρέπει να ξεχνά, να μοιράζετε τις νέες ευθύνες και τις καθημερινές υποχρεώσεις. Ένα μωρό χρειάζεται προσοχή και φροντίδα 24ωρες την ημέρα, κάθε μέρα. Συνήθως η μαμά είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες δουλειές που πρέπει να γίνουν σχετικά με αυτό. Η ενεργή, όμως, συμμετοχή του πατέρα στις ανάγκες και στο μεγάλωμα του μωρού οδηγεί στην ικανότητα να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις εκδηλώσεις του μωρού και να μπορεί να ανταποκριθεί σωστά σε αυτές, προάγοντας βέβαια και το δέσιμο πατέρα-μωρού. Με την συμμετοχή του στις νυχτερινές βάρδιες, στις καθημερινές δραστηριότητες του σπιτιού προσφέρει στην μητέρα πολύτιμη βοήθεια, η οποία είναι σημαντική και χρήσιμη για εκείνη καθώς η ανάγκη της για ξεκούραση είναι μεγάλη. Η σχέση του ζευγαριού διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην γονική τους επάρκεια. Επιστημονικά αποδεδειγμένο, οι γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα στην μεταξύ τους σχέση και η σχέση τους χαρακτηρίζεται από έλλειψη κατανόησης και ουσιαστικής επικοινωνίας είναι λιγότερο <<ψυχολογικά παρόντες>>στην σχέση τους με το μωρό.
Θυμηθείτε!
Αποτελείται, αναμφίβολα το κέντρο του κόσμου για το μωρό σας, το πιο σημαντικό σημείο αναφοράς του, το πρώτο και βασικότερο πρότυπο του. Συνεχίζοντας την εμπειρία της γονεϊκότητας θα κατανοήσετε ότι είναι μια μοναδική αλλά συνάμα πολύπλοκη διαδικασία που δεν περιορίζετε μονάχα στην τροφή, την αγάπη και την ασφάλεια.. αλλά παίζει και καθοριστικό ρόλο στις σκέψεις, τα συναισθήματα, την προσωπικότητα, την συμπεριφορά του μωρού και μετέπειτα σε όλα τα στάδια ανάπτυξής του.
Οι ανάγκες του, λοιπόν, στην αρχή δεν είναι απαιτητικές… Ένα ζεστό σπίτι και μια καλή αίσθηση δομής και αξιοπιστίας γύρω του είναι αρκετά.