Μια αινιγματική προσωπικότητα στην ιστορία της τέχνης αποτελεί ο πασίγνωστος Ιταλός καλλιτέχνης Leonardo Da Vinci. Από έργα που δημιούργησαν πολλούς προβληματισμούς (Μόνα Λίζα), μέχρι και θεωρίες συνωμοσίας γύρω από αυτά (Κώδικας Ντα Βίντσι, Μυστικός Δείπνος). Πολλές θεωρίες υπάρχουν γι’ αυτόν και το μόνο σίγουρο είναι πως πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους της Αναγέννησης.
O Leonardo γεννήθηκε των Απρίλιο του 1452 σε ένα χωριό λίγο έξω από την Φλωρεντία εν ονόματι Vinci. Από εκεί πήρε και το όνομά του Da Vinci, δηλαδή από το Βίντσι. Από νεαρή ηλικία έγινε φανερό πως είχε κλίση προς την τέχνη και περίπου το 1469 ο πατέρας του, τον έστειλε να μαθητεύσει στο εργαστήριο του μεγάλου καλλιτέχνη της εποχής Andrea Verrocchio, όπου βρέθηκε για πολλά χρόνια και μάλιστα για μια περίοδο μαθήτευσε μαζί με τον Andrea Botticelli. O Leonardo δεν ήταν μια απλή προσωπικότητα. Ο κόσμος τον θεωρούσε κάτι παρόμοιο με τον Αριστοτέλη, καθώς και αυτός ενδιαφέρθηκε για την μελέτη των φαινομένων της φύσης πάνω στην γη. Δεν ήταν μόνο όμως το ευρύ κοινό, αλλά και ο ίδιος του ο εαυτός. Όχι μόνο συνήθιζε να ντύνεται με αρχαιοπρεπή ρούχα, αλλά και η συμπεριφορά του ήταν ανάλογη ενός πολύπειρου φιλοσόφου. Μπορεί στα μάτια του περισσότερου κόσμου να αναγνωρίζεται ως ζωγράφος, όμως ο ίδιος δεν είχε την ίδια άποψη. Ασχολήθηκε με την μηχανική, την κατασκευή πολεμικών όπλων και μηχανών, την αρχιτεκτονική, την μελέτη της φύσης και με την μουσική.
Όταν μεγάλωσε είχε την επιθυμία να εργαστεί στο παλάτι του Δούκα του Μιλάνου. Έτσι, αποφάσισε να στείλει μια επιστολή, ώστε να του παρουσιάσει τους λόγους για τους οποίους θα ήταν ιδανικός για να μπει στην αυλή του παλατιού. Σε αυτή την επιστολή παρουσιάζει το πόσο καλός διασκεδαστής θα μπορούσε να είναι, αλλά και την ικανότητά του να κατασκευάζει όπλα, γέφυρες και γενικότερα πολεμικό εξοπλισμό. Στο τέλος της, γράφει: «Είμαι και ζωγράφος». Από εδώ μπορούμε να διακρίνουμε ότι ο χώρος όπου τον οδήγησε τελικά στην ολοκληρωτική αναγνώριση, αποτελούσε το λιγότερο σημαντικό χαρακτηριστικό του για τον ίδιο.
Αυτό που κέντριζε πάντα το ενδιαφέρον του Ιταλού καλλιτέχνη ήταν οι μορφασμοί του ανθρωπίνου προσώπου. Δεν ενδιαφερόταν αν είναι όμορφο ένα πρόσωπο. Επικεντρωνόταν στους σπασμούς της σάρκας, στην φθορά της και γενικότερα σε πρόσωπα τα οποία θα του έδιναν τον δυναμισμό που αναζητούσε, ώστε να του δώσει την απαραίτητη έμπνευση για να σχεδιάσει. Πολλές φορές κυκλοφορούσε στον δρόμο και αν έβρισκε το «κατάλληλο» γι’ αυτόν πρόσωπο, καθόταν και το σχεδίαζε επί τόπου. Είχε ένα είδους εμμονής με αυτόν τον τομέα, της ανθρώπινης έκφρασης συναισθημάτων.
Ακόμα ένα χαρακτηριστικό του Da Vinci, το οποίο εισήγαγε στην τέχνη είναι το γνωστό «non finito» έργο, το ημιτελές. Πολλά από τα έργα του καλλιτέχνη δεν είναι ολοκληρωμένα, ενώ τα είχε ξεκινήσει. Μπορούμε μόνο να διακρίνουμε το σχέδιο του έργου ή να βρίσκεται λίγο πριν την ολοκλήρωσή του, πριν δηλαδή την τοποθέτηση χρωμάτων. Ο λόγος που συνέβαινε αυτό ήταν επειδή στην πορεία του έργου είτε έχανε το ενδιαφέρον του γι’ αυτό, είτε γιατί κάτι άλλο του το κέντρισε (μια εφεύρεση, ένα άλλο σχέδιο κτλ), είτε γιατί θεωρούσε πως η ιδέα που είχε πάνω στο έργο που του ανέθεσαν ήταν τόσο μεγάλη στο μυαλό του που φοβόταν πως η αποτύπωσή της δεν θα μπορούσε να την φτάσει και έτσι δεν ήθελε να την «χαλάσει». Δεδομένου, όμως, ότι τα έργα ήταν κατά κύριο λόγω παραγγελίες, η συμπεριφορά αυτή τον οδηγούσε συχνά σε διαμάχες με τους παραγγελιοδότες, καθώς τις περισσότερες φορές υπήρχαν συμβόλαια.
Ο αινιγματικός χαρακτήρας του Da Vinci οδήγησε στην δημιουργία μιας ολόκληρης συνωμοσίας γύρω από το όνομά του. Στις 18 Μαρτίου του 2003 δημοσιεύτηκε ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα από τον Dan Brown «Ο Κώδικας Ντα Βίντσι». Το βιβλίο αυτό που είχε προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, έγινε πολύ γρήγορα best seller. Όλη η δράση διαδραματίζεται γύρω από τα έργα του Ιταλού καλλιτέχνη και κυρίως τον Μυστικό Δείπνο. Μια τόσο μυστήρια προσωπικότητα σαν τον Leonardo ήταν η τέλεια ευκαιρία για να δημιουργηθούν δεύτερες σκέψεις γύρω από τα έργα του. Εκμεταλλευόμενος το μυστήριο αυτό, ο Brown, ανέλυσε το πώς μπορούν να παρερμηνευτούν πολλές λεπτομέρειες του διασήμου έργου του. Αρχικά, ο Μυστικός Δείπνος του Da Vinci έχει μια τεράστια διαφορά από όλους τους υπόλοιπους που έχουν δημιουργηθεί. Αυτή δεν είναι άλλη, από την χρονική στιγμή που απεικονίζει. Μέχρι τότε όταν κάποιος ήθελε να απεικονίσει το συγκεκριμένο θέμα, επέλεγε την στιγμή της Θείας Ευχαριστίας. Την ώρα, δηλαδή, που ο Χριστός ευλογεί τον οίνο και τον άρτο. Ο Ντα Βίντσι όμως διάλεξε μια άλλη που θεωρούσε πως είναι το αποκορύφωμα του δείπνου. Επέλεξε να απεικονίσει την στιγμή που ο Ιησούς ανακοινώνει στους μαθητές του πως ένας από αυτούς θα τον προδώσει. Όπως είπαμε παραπάνω, ο ίδιος ενδιαφερόταν πάρα πολύ για τον τρόπο που απεικονίζονται τα ανθρώπινα συναισθήματα μέσω των εκφράσεων. Έτσι, αποφάσισε να αποτυπώσει την πιο δραματική στιγμή του Δείπνου. Αυτή με την μεγαλύτερη συναισθηματική φόρτιση.
Στην συγκεκριμένη τοιχογραφία, όμως, βρίσκεται και κάτι επιπλέον που δημιούργησε προβληματισμούς. Ο τρόπος που ο ζωγράφος απεικονίζει τον μαθητή του Ιησού, Ιωάννη. Η μορφή αυτή είχε διχάσει έντονα το ευρύ κοινό, καθώς πολλοί θεώρησαν πως στην πραγματικότητα πίσω από το πρόσωπο βρίσκεται η Μαρία Μαγδαληνή. Η συγκεκριμένη θεωρία που εμφανίζεται στο βιβλίο του Brown, οδήγησε στην αμφισβήτηση πολλών πτυχών των ιερών βιβλίων. Οι προβληματισμοί ποίκιλλαν. Πράγματι, ο τρόπος που ζωγράφισε ο Ντα Βίντσι τον Ιωάννη, παραπέμπει σε ένα θηλυπρεπές άτομο και πολλοί συνωμοσιολόγοι στηρίχτηκαν σε αυτό. Η αλήθεια όμως κατά πάσα πιθανότητα είναι διαφορετική. Ο τρόπος που απεικονίζονταν οι μαθητές του Ιησού εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν δεδομένος στα έργα τέχνης. Για παράδειγμα, ο Άγιος Πέτρος παρουσιάζεται συνήθως με γκρίζα κοντά μαλλιά και γενειάδα, ενώ συχνά είναι ενδεδυμένος με κιτρινωπό ιμάτιο. Έτσι, ο Ιωάννης ως ένας από τους νεότερους μαθητές του Ιησού, κατά τον Μυστικό Δείπνο, αποτυπωνόταν αγένειος με μακρύ μαλλί. Ο Λεονάρντο είναι αλήθεια πως «έπλασε» τον Ιωάννη με χαρακτηριστικά που δικαίως δημιουργούν αμφιβολίες στους θεατές. Τότε, γιατί ακυρώνουμε την συνωμοσία πάνω στο έργο του;
Ο λόγος που δεν θεωρούνται βάσιμες αυτές οι απόψεις είναι επειδή δεν είναι σπάνιο γεγονός για τον Ντα Βίντσι. Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα έργων του που δημιουργεί μια θηλυπρέπεια ακόμα και στις αντρικές μορφές. Του άρεσε ιδιαιτέρως η απεικόνιση της απαλής και λεπτής σάρκας και αυτό οδήγησε στο να υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για τα έργα του. Μια υπόθεση για το ίσως δημοφιλέστερο έργο του, την Μόνα Λίζα, είναι πως είναι δύο πρόσωπα «κομμένα» στην μέση, μισό γυναικείο και μισό αντρικό. Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε ότι το μοντέλο που πόζαρε στον πασίγνωστο πίνακα ήταν γυναίκα. Έτσι, βλέπουμε πως το φύλο των προσώπων που φιλοτέχνησε ο Ντα Βίντσι δεν ήταν ποτέ 100% ξεκάθαρο και έδινε περιθώρια αμφιβολίας. Γι’ αυτόν τον λόγο, όμως, μπορούμε να είμαστε σχεδόν βέβαιοι πως όλες οι θεωρίες πίσω από τον Μυστικό Δείπνο, αν και πολύ δελεαστικές, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια πειστική απεικόνιση μιας πλαστής πραγματικότητας, ένας μύθος. Και ο Λεονάρντο ήταν το τέλειο πρόσωπο για να πρωταγωνιστεί σε έναν τέτοιο μύθο.
(712) How Leonardo da Vinci Changed the World – YouTube