Το μοντέλο της δημοκρατίας κατέρρευσε. Έχασε τον εργαλειακό του χαρακτήρα. Η ίδια η δημοκρατία, ήταν αποτέλεσμα της αποτυχίας των βλαβερών πολιτευμάτων του παρελθόντος, παρά ταύτα, δεν δύναται, πλέον, να ανταποκριθεί στην σημασία της λειτουργικότητάς της. Ποιος χρεώνεται την προαναφερθείσα αποτυχία; Η πλειονότητα των πολιτών, που με την εκμετάλλευση του κατοχυρωμένου δικαιώματος εκλέγειν, ψηφίζουν με μεροληψία, ανορθολογισμό, μη δικαιοπραξία και ιδιοτέλεια, με αποτέλεσμα να επέλθουν κρίσεις, πόλεμοι, φτώχεια και εσωτερικές κρατικές συγκρούσεις. Μετατραπήκαμε σε χούλιγκαν των πολιτικών μας δικαιωμάτων, επομένως δεν πρέπει να μας ανήκει το δικαίωμα στην ψήφο. Όλες αυτές, λοιπόν, είναι οι απόψεις που ενστερνίζονται οι υποστηρικτές της επιστημοκρατίας, οι οποίοι εναντιώνονται στον θεσμό της δημοκρατίας και της καθολικής ψήφου. Όμως, ας αναλύσουμε περαιτέρω τον λόγο, για τον οποίο, τεκνοθετούν τέτοιου είδους πεποιθήσεις.
Δεν θα έπρεπε να έχουν όλοι εκλογικό δικαίωμα
Η παραπάνω θέση έγκειται στον ορισμό της επιστημοκρατίας, ο οποίος δηλώνει ξεκάθαρα, ότι η δημοκρατία απέτυχε λόγω του δικαιώματος στην καθολική ψηφοφορία. Γιατί, όμως θεωρούν ότι, δεν θα έπρεπε να ψηφίζουμε όλοι; Μήπως δεν είμαστε πραγματικά ικανοί;
Αρχικά στο νοητό, αυτό, πολίτευμα, οι εξουσίες δεν πηγάζουν από τον λαό ή τουλάχιστον από την πλειοψηφία των πολιτών, αλλά μόνο από τους επαΐοντες, δηλαδή τους ειδήμονες. Σύμφωνα, πάντα, με την επιστημοκρατία, οι περισσότεροι από εμάς, είμαστε χούλιγκαν ή απαθείς προς την πολιτική. Ως απαθείς δεν έχουμε πολιτικές γνώσεις, δεν έχουμε απόψεις για τα επίκαιρα πολιτικά ζητήματα και χαρακτηριζόμαστε από άγνοια. Είμαστε επιπόλαιοι με μηδαμινή καταρτισμένη γνώση και παραμερίζουμε τις τρέχουσες εξελίξεις, τις θεωρίες κοινωνικής επιστήμης και τα δεδομένα που είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση των εξελίξεων αυτών.
Εν συνεχεία, μερικοί από εμάς, ίσως είμαστε και περισσότερο «βλαβεροί» από τους απαθείς, επομένως και περισσότερο επικίνδυνοι στις εκλογές. Ως χούλιγκαν της πολιτικής, είμαστε και φανατισμένοι οπαδοί της. Χαρακτηριζόμαστε από ισχυρογνωμοσύνη και κατέχουμε αμετάβλητες θεωρίες. Έχουμε την τάση να αναζητούμε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις και τις προϋπάρχουσες γνώσεις μας, ενώ παράλληλα αγνοούμε και απορρίπτουμε οποιαδήποτε διαφορετική γνώμη, η οποία καταρρίπτει ορθολογικά τις απόψεις μας. Τέλος, χαρακτηριζόμαστε από βεβαιότητα και πάντα προσεγγίζουμε δεδομένα και έρευνες που επαληθεύουν τα λεγόμενά μας, δίχως να ενημερωνόμαστε εξ’ ολοκλήρου επί του θέματος.
Οι μόνοι που σύμφωνα με την επιστημοκρατία θεωρούνται ικανοί να έχουν εκλογικό δικαίωμα είναι οι ειδήμονες, οι ειδικοί, οι επαΐοντες και όχι η υπόλοιπη πλειοψηφία. Οι ίδιοι είναι ικανοί να αντιμετωπίζουν την πολιτική με επιστημονικό και ορθολογικό τρόπο. Οι απόψεις τους διέπονται έντονα από στοιχεία φιλοσοφίας, κοινωνικών επιστημών ενώ παράλληλα οι ίδιοι χαρακτηρίζονται από αυτογνωσία, βεβαιότητα και αποφασιστικότητα. Έχουν πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την πολιτική αποφεύγοντας έτσι την μεροληψία, ανορθολογισμό και την ιδιοτέλεια.
Συνεπώς και σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, δεν πρέπει να ψηφίζουμε όλοι, διότι όχι μόνο δεν είμαστε ικανοί αλλά θεωρούμαστε και απειλή για τους υπολοίπους. Με βάση, δηλαδή, την αρχή της ικανότητας, θεωρείται άδικο και αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων ενός πολίτη να του στερούνται οι προσωπικές ελευθερίες (ζωή, περιουσία) από τις λανθασμένες αποφάσεις που λαμβάνει ένα ανίκανο διαβουλευτικό σώμα (πλειοψηφία). Ως λανθασμένες αποφάσεις ερμηνεύονται εκείνες που οδηγούν σε επιθετικούς πολέμους, στην καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στον προστατευτισμό κ. ο. κ..
Η ψήφος είναι δικαίωμα όλων μας
Προτού επεκταθούμε και αναλύσουμε γιατί είναι περισσότερο επιζήμιο να οριοθετήσουμε και να αποτρέψουμε την πλειονότητα των πολιτών από το δικαίωμά στην ψήφο, ας αναλογιστούμε έναν από τους λόγους που εδραιώθηκαν τα δημοκρατικά πολιτεύματα. Ήδη από τον Περικλή, τον Εφιάλτη και γενικότερα την αρχαία Αθήνα, δημιουργήθηκε η έντονη επιθυμία αυτοέκφρασης, η οποία μεταγενέστερα κατοχυρώθηκε και ως δικαίωμα. Τι αξία όμως, ενυπάρχει σε αυτήν την έννοια;
Η αξία της δημοκρατίας αντανακλάται μέσω των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προάγει αλλά
και την προστασία που τους παρέχει. Στερώντας το εκλογικό δικαίωμα των περισσότερων πολιτών έναντι των επαϊόντων, συγχρόνως τους αποξενώνεις από την πολιτική εξέλιξη και παράλληλα απομονώνεις την προσωπική τους έκφραση. Η αυτοέκφραση αποτελεί ύψιστο αγαθό για ένα πολίτη και ως υποπροϊόν της δημοκρατίας, σηματοδοτεί την μέθοδο δημόσιας ισότητας των πολιτών αλλά και το μέσο εκδήλωσης αυτής της ισότητας. Η στέρηση αυτού του δικαιώματος ισοδυναμεί με χειραγώγηση και έλεγχο πάνω στα σώματα άλλων ανθρώπων.
Η σημασία της καθολικής ψηφοφορίας αποσκοπεί σε θεμελιωμένες αξίες όπως είναι η ισότητα και ο σεβασμός. Είναι απαραίτητη για την πρέπουσα κοινωνική αναγνώριση ή την αναγνώριση της συμβολής κάποιου. Προάγει τον αλληλοσεβασμό καταλύοντας ολιγαρχικές διακρίσεις. Συμβολίζει την ισότιμη συμμετοχή μας στο μερίδιο διακυβέρνησης, την συμμετοχή μας στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την αυτονομία μας και τις δυνάμεις αυτοδιαχείρισής μας. Η ψήφος αποτελεί μέσο αποκάλυψης της κοινωνικής ισορροπίας, και επιβεβαιώνει την αυτονομία και αυτοκυριαρχία μας στις ανθρώπινες κοινωνίες. Η καθολικότητα απορρίπτει την, δήθεν, «ανωτερότητα» των ολίγων και ισχυροποιεί την θέση της δημοκρατίας, ενώ παράλληλα αποκλείει την εν δυνάμει περιφρόνηση της πολιτικής κρίσης των συμπολιτών μας.
Ο συγγραφέας της ζωής σου, είσαι εσύ ο ίδιος
Αν θεωρήσουμε, λοιπόν, ότι το δικαίωμα εκλέγειν πρέπει να ανήκει μόνο στους «ειδήμονες», κανείς δεν μπορεί να μας εγγυηθεί ότι οι ειδήμονες, ανεξαρτήτου γνώσεων, θα έχουν δημοκρατικές πεποιθήσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πως αυτό το είδος πολιτεύματος (επιστημοκρατία) θα πράττει με ανιδιοτέλεια και προς την ευημερία όλων μας (μιας και τα συμφέροντα δύνανται να διαφέρουν). Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ανθρώπων με υψηλή γενικότερη γνώση αλλά πολιτική γνώση που δεν ήταν/είναι δημοκρατικοί, αλλά υπερόπτες της δημοκρατίας. Η δημοκρατία και τα υποπροϊόντα της δίνουν την ευκαιρία στους πολίτες με την καθολική ψήφο να αποφασίζουν αυτόνομα για το μέλλον τους, οποιοδήποτε και αν είναι αυτό.
Ο καθένας από εμάς πρέπει να είναι ελεύθερος να αποφασίζει για τον εαυτό του και να «κυβερνά την ζωή του. Το δικαίωμα στην καθολική ψήφο νομιμοποιεί τους θεσμούς της δημοκρατίας και τους λόγους ύπαρξής της. Ακόμη, λοιπόν κι αν οι επιλογές μας είναι λάθος, μπορούμε να μάθουμε από αυτά τα λάθη, αποτρέποντας έτσι εν δυναμεί φανατικές πεποιθήσεις και ωριμάζοντας τις σκέψεις μας. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερο πατερναλισμό αλλά περισσότερη ελευθερία επιλογής και έκφρασης για να λαμβάνουμε αποφάσεις και να αντιμετωπίζουμε την ενοχή των λαθών μας.
Tο παρόν άρθρο, όπως και κάθε άλλο στην ιστοσελίδα, αντικατοπτρίζει τις απόψεις του αρθρογράφου και όχι απαραίτητα του newsfilter.gr.