Πέρυσι τέτοιο καιρό ήσουν έξω, ντυμένος καρναβάλι και λογικά τα έπινες σε κάποιο μαγαζί με τη παρέα σου. Φέτος όμως είναι διαφορετικά. Είσαι στο σπίτι και νοσταλγείς τα όσα έκανες πέρυσι. Νοσταλγείς την αποκριά! Κι όσο εσύ νοσταλγείς την αποκριά σήμερα, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που λίγους μήνες πριν νοσταλγούσαν το ίδιο με εσένα, μα δεν ήταν η δική σου αποκριά, ήταν η δική τους αποκριά γιατί για τους Καστοριανούς, καρναβάλι σημαίνει Ραγκουτσάρια!
Η καρδιά της Ελλάδας τις μέρες των Θεοφανείων χτυπάει στην αρχόντισσα της Δυτικής Μακεδονίας την γραφική Καστοριά. Το τριήμερο αυτό η Καστοριά γίνεται πρωτεύουσα του κεφιού, καθώς παραδίδεται σ’ ένα μοναδικό, τρελό γλέντι χαράς, κεφιού και ξεφαντώματος. Κέφι που γεννιέται αυθόρμητα μέσα στις αμέτρητες παρέες μικρών και μεγάλων. Στις 6,7,8 Ιανουαρίου οι δρόμοι και τα σοκάκια σφύζουν από τις συντροφιές των Ραγκουτσάρηδων. Τα ‘’Ραγκουτσάρια’’ που χάνονται στα βάθη των αιώνων, έχουν τις ρίζες τους στις διονυσιακές μεθυστικές τελετές που γίνονταν στην αρχαιότητα, λίγο μετά τη γέννηση του Ήλιου στις 25 Δεκεμβρίου κι ενσωματώθηκε έπειτα στη θρησκευτική λατρεία με την καθιέρωση της ημέρας των Χριστουγέννων. Η λέξη προέρχεται από τη λατινική λέξη rogatores (ρογκατόρες), που σημαίνει ζητιάνοι, οι οποίοι μεταμφιεσμένοι ζητούσαν φιλοδωρήματα από τους οικοδεσπότες για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Τα ‘’Ραγκουτσάρια΄΄ αποτελούν ένα σπάνιο δείγμα εθιμικής καθώς και ιστορικής συνέχειας.
Φέτος λοιπόν, για πρώτη φορά μετά από πολλά πολλά χρόνια η Καστοριά έμεινε άδεια εκείνες τις μέρες και οι Καστοριανοί νοστάλγησαν τις παλιές καλές εποχές του μεγάλου ξεφαντώματος. Νοστάλγησαν εκείνους τους ήχους και τις παρέες που τραγουδούσαν και χόρευαν σε ρυθμούς καρναβαλιού. Τα Ραγκουτσάρια έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους Καστοριανούς γι’ αυτό και πάντα βρίσκουν τρόπους να τα τιμήσουν. Έτσι κι φέτος παρόλο που οι δρόμοι ήταν άδειοι και η μουσική δεν ακουγόταν στα στενά της Καστοριάς οι λάτρεις του καρναβαλιού βρήκαν το δικό τους τρόπο να γιορτάσουν το αγαπημένο τους καρναβάλι. Μπείτε στο google, κάντε μια αναζήτηση και θα βρείτε τους μοναδικούς τρόπους που γιόρτασαν φέτος, όπως για παράδειγμα το βίντεο που έχει ανεβάσει στο youtube ο Δήμος Καστοριάς και που εκείνες τις μέρες έγινε viral και υπήρχε στην αρχική όλων στο facebook. ( https://www.youtube.com/watch?v=gd9UbgNtXLo )
Ας ταξιδέψουμε λοιπόν σήμερα, νοητά σε εκείνες τις μέρες, που από την επομένη της Πρωτοχρονιάς ακόμη ξεκινούν οι γιορτές και οι παρελάσεις στα γύρω χωριά, με αποκορύφωμα το τριήμερο των Θεοφανείων που στην πόλη της Καστοριάς γίνεται ένα τρελό γλέντι ολημερίς κι ολονυχτίς. Παρόλο που ο υδράργυρος συνήθως δείχνει μείον, η οδός Μητροπόλεως πλημμυρίζει από χιλιάδες φωνές, χιλιάδες παρέες Καστοριανών αλλά και ξένων επισκεπτών που ξεχύνονται στους δρόμους, χωρισμένοι σε ‘’μπουλούκια’’ με τη συνοδεία μελωδιών του Μπρέγκοβιτς καθώς και χάλκινων οργάνων. Η Ομόνοια σήμα κατατεθέν εκείνες τις μέρες γεμάτη από κόσμο που χορεύει, τραγουδάει, απολαμβάνει τα σουβλάκια του.
Δεν υπάρχει Καστοριανός μικρός ή μεγάλος που δεν έχει να σου πει το λιγότερο μία ιστορία από τα Ραγκουτσάρια. Θα ακούσεις αστείες ιστορίες, θα ακούσεις τις πιο τρελές ιστορίες από τα πιο τρελά μεθύσια, από το πιο τρελό ξεφάντωμα. Από το πρωί της 6ης Ιανουαρίου η Καστοριά ξεκινάει να γεμίζει με τις πρώτες παρέες, τα πρώτα ”μπουλούκια”, τα πρώτα σουβλάκια. Σε όποια γωνία της πόλης κι αν σταθείς θα ακούσεις μουσική από κάποιο μαγαζί, σε όποιο σημείο κι αν βρεθείς θα βρεις ένα ”μπουλούκι” με τα χάλκινα του να χορεύει και να τραγουδάει. Ένα non-stop party εκείνο το τριήμερο. Πόσοι είναι άραγε εκείνοι που κοιμήθηκαν σύνολο 10 ώρες και τις τρεις ημέρες; Στους δρόμους εκείνες τις μέρες θα βρεις από το παιδί του δημοτικού που ντύθηκε spiderman και βγήκε βόλτα με τους γονείς του, μέχρι τη γιαγιά και τον παππού που έβαλαν ότι είχαν στο σπίτι και ξεχύθηκαν στους δρόμους. Αυτές τις μέρες οι ηλικίες δεν μετράνε. Στα Ραγκουτσάρια οι μεγάλοι γίνονται μικροί, οι άγνωστοι γίνονται φίλοι, ο καφές γίνεται κρασί ή ρετσίνα ανάλογα τα γούστα!
Το έθιμο κορυφώνεται στις 8 Ιανουαρίου με τη μεγάλη παρέλαση, την ‘’Πατερίτσα’’, στην οποία οι παρέες χορεύοντας σατιρίζουν πρόσωπα και γεγονότα. Η παρέλαση ξεκινά από το Δημαρχείο, φτάνει στην πλατεία Ομονοίας, αφού περάσει από την οδό Μητροπόλεως και το Τσαρσί και καταλήγει στην πλατεία Ντολτσό –παλιά μεσαιωνική πλατεία που έπαιξε σημαντικό ρόλο επί Τουρκοκρατείας-. Στο Ντολτσό το κέφι και η διασκέδαση συνεχίζονται μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, οπού τελικά μετά από τρεις μέρες non stop party οι δρόμοι αδειάζουν και η πόλη ηρεμεί.
Το ξεφάντωμα των Ραγκουτσαριών είναι πλέον γνωστό σε όλη τη χώρα. Όμως μόνο αν βρεθείτε στην Καστοριά θα το νιώσετε. Τολμήστε το, για να πάρετε μια γεύση για το τι σημαίνει πραγματική διασκέδαση και ξεφάντωμα. Ας ελπίσουμε η πανδημία να τελειώσει σύντομα και του χρόνου ραντεβού όλοι μαζί στην Καστοριά το τριήμερο των Θεοφανείων για να ζήσουμε αυτή τη αξέχαστη εμπειρία!!
