Φαντάζομαι αρκετές είναι οι φορές που θα έχετε ακούσει ή αναφέρει οι ίδιοι αστειευόμενοι τη φράση: “Μα καλά, παραισθήσεις έχεις;”. Έχετε αναρωτηθεί όμως ποτέ τι ακριβώς είναι η παραίσθηση και ποιοι μπορούν να τη βιώσουν; Αυτή την απορία έρχεται να λύσει ο ορισμός της σύμφωνα με τη νευροβιολογία. Οι παραισθήσεις, λοιπόν, είναι άμεσα συνδεδεμένες με διάφορες ψυχιατρικές παθήσεις όπως η σχιζοφρένεια ή με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών που είναι ταυτόχρονα και παραισθησιογόνα, όπως το LSD. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα μίας παραίσθησης είναι το άκουσμα φωνών που επηρεάζει το 15% των ασθενών με διαταραχές διάθεσης όπως η κατάθλιψη και το 70% των πασχόντων από σχιζοφρένεια. Υπό την επήρεια LSD, οι χρήστες διαστρεβλώνουν αντικείμενα ή και τον ίδιο τον χώρο στον οποίο βρίσκονται και βιώνουν υπερρεαλιστικά οράματα.
Οι πιο συνήθεις απάτες των αισθήσεων είναι οι οπτικές και οι ακουστικές, ωστόσο παραισθήσεις μπορούν να δημιουργηθούν και σε άλλες αισθήσεις. Συγκεκριμένα, σε οσφρητικές παραισθήσεις μπορούν να οδηγηθούν οι πάσχοντες από επιληψία του κροταφικού λοβού ή από κάποιον εγκεφαλικό τραυματισμό, οι οποίοι εντοπίζουν ευωδιαστές ή δυσάρεστες μυρωδιές όπως αυτή των φρέσκων λουλουδιών ή του σάπιου κρέατος που δεν είναι ρεαλιστικές. Η πιο σπάνια μορφή παραίσθησης είναι η απτική στην οποία κάποιος αισθάνεται ότι έρπουν εκατοντάδες έντομα κάτω από το δέρμα του. Αυτό συμβαίνει λόγω έρπητα ή κατάχρησης κοκαΐνης και λέγεται “Μυρμηκίαση”.
Η εμφάνιση των παραισθήσεων είναι παροδική και αυθόρμητη, πράγμα που δυσκολεύει τη νευρική δραστηριότητα που γίνεται έρμαιο τον συμπτωμάτων αυτών. Ο Dominic Fytche που εργάζεται στο Ψυχιατρικό Ινστιτούτο του Λονδίνου είναι αυτός που επινόησε την πειραματική τεχνική με την οποία καθίσταται δυνατή η μελέτη της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια μίας οπτικής παραίσθησης. Οι θεωρίες που προκύπτουν μέσω αυτής της τεχνικής διακρίνονται σε τοπολογικές θεωρίες και σε θεωρίες σχετικά με τις διασυνδέσεις των νευρικών κυττάρων. Η πρώτη εστιάζει στη μη φυσιολογική λειτουργία σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου ενώ η δεύτερη σε διαφορετικές περιοχές αυτού.
Οι παραισθήσεις δεν αφορούν μόνο τους ασθενείς με νοητικά προβλήματα ή εκείνους τους οποίους βρίσκονται υπό την επήρεια ουσιών αλλά φαίνεται να είναι σύνηθες φαινόμενο και στους υγιείς ανθρώπους που το βιώνουν κάτω από διάφορες συνθήκες με ποικίλους τρόπους. Γι’ αυτό το λόγο, θα πρέπει ίσως να συμφωνήσουμε με τη γνωστή, αρχαία ρήση: “Νους υγιής εν σώματι υγιή”.
