Την περασμένη βδομάδα, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI) τίμησε με βραβείο Συνολικής Προσφοράς έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής όλων των εποχών. Πρόκειται για τον τεράστιο John Williams, τον άνθρωπο που έγραψε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά soundtrack της έβδομης τέχνης. Ήταν δύσκολο να «απομονώσουμε» μόνο έξι από τα πολλά αριστουργήματά του, αλλά το προσπαθήσαμε…
Ας μη γελιόμαστε: τα πιο σημαντικά στοιχεία σε μια ταινία είναι το σενάριο, η σκηνοθεσία και οι ερμηνείες, και πάντα έτσι ήταν. Οι ταινίες όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτά, και δε θα ήταν ίδιες χωρίς τη, συχνά χαρακτηριστική, μουσική με την οποία επενδύονται. Κάποιες από αυτές, εκ των οποίων πρακτικά ολόκληρη η φιλμογραφία του μεγάλου Στίβεν Σπίλμπεργκ, είχαν αυτόν τον άνθρωπο να συνθέτει τη μουσική, και σε πολλές περιπτώσεις αυτή αποτέλεσε και αποτελεί εξίσου αναπόσπαστο κομμάτι τους με τα στοιχεία που αναφέραμε στην αρχή.
Ποιος είναι όμως ο John Williams; Γεννημένος το 1932, ξεκίνησε να γράφει μουσική για ταινίες στα τέλη των 50΄s, σε μια εποχή που οι πιο καταξιωμένοι συνάδελφοί του πάσχιζαν να πείσουν τα κινηματογραφικά στούντιο για τη σημασία της μουσικής σε μια ταινία, που τότε θεωρούνταν σχετικά αμελητέα. Το 1967 ήρθε η πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Soundtrack (συνολικά έχει προταθεί για 50 (!!!) Όσκαρ, κερδίζοντας πέντε) και το 1971 έγραψε το soundtrack για το φημισμένο μιούζικαλ Ο Βιολιστής στη Στέγη, αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές. Η μουσική του από τότε χαρακτηρίζονταν για την έντονη ποικιλομορφία της, από αργόσυρτη κλασική μουσική μέχρι ρυθμική τζαζ.
Η ζωή και η καριέρα του Williams άλλαξε το 1974 όταν ξεκίνησε να συνεργάζεται με τον άσημο ακόμη σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ. Ταινίες-ορόσημα του τελευταίου όπως τα Σαγόνια του Καρχαρία, ο Ε.Τ., ο Ιντιάνα Τζόουνς και το Τζουράσικ Παρκ συνδέθηκαν άρρηκτα με την αντίστοιχη μουσική που έγραψε ο μεγάλος αυτός συνθέτης, ο οποίος εξακολουθεί να συνεργάζεται με τον Σπίλμπεργκ. Το πιο διάσημο όμως soundtrack ο Williams το έγραψε, χωρίς αμφιβολία, για το franchise ταινιών Ο Πόλεμος των Άστρων.
Η μουσική του Williams έχει γίνει τόσο δημοφιλής που, σύμφωνα με έρευνα στις ΗΠΑ 9 στους 10 πολίτες ακούν τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα κάποια σύνθεσή του, συχνά χωρίς να ξέρουν ότι είναι δική του. Εκτός από την πλούσια κινηματογραφική του καριέρα, διετέλεσε μαέστρος της φημισμένης κλασικής ορχήστρας Boston Pops για 13 χρόνια, ενώ συνέθεσε μουσική και για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες το 1984. Στα 84 του σήμερα παραμένει ενεργός επαγγελματικά, επενδύοντας κυρίως (όπως πάντα) τις ταινίες του Στίβεν Σπίλμπεργκ.
Ας δούμε τώρα τα 6 πιο διάσημα και πετυχημένα soundtrack του ανεπανάληπτου αυτού δημιουργού…
Τα Σαγόνια του Καρχαρία (1975 η πρώτη ταινία)
Η περιβόητη αυτή ταινία θεωρείται το πρώτο σύγχρονο κινηματογραφικό θρίλερ και ανέδειξε τόσο τον Williams ως συνθέτη όσο και τον Σπίλμπεργκ ως σκηνοθέτη. Έχοντας μελετήσει τη μουσική στις ταινίες του «βασιλιά του σασπένς» Άλφρεντ Χίτσκοκ (με τον οποίο συνεργάστηκε το 1976 στο κύκνειο άσμα του τελευταίου), ο Williams συνειδητοποίησε πόσο μπορεί να ενισχύσει την αγωνία και την ένταση του κοινού μια κατάλληλη για θρίλερ μουσική, και το soundtrack που έγραψε συνέβαλε αποφασιστικά στο να «παγώσει το αίμα» των θεατών στις θρυλικές σκηνές των επιθέσεων του δολοφόνου καρχαρία.
Ο Πόλεμος των Άστρων (1977 η πρώτη ταινία)
Παραδεχτείτε το, φαν των Star Wars και μη, τίποτα δε θα ήταν ίδιο στο franchise αυτό χωρίς τη μουσική του Γουίλιαμς και, κυρίως, το κομμάτι που συνοδεύει τους τίτλους έναρξης («A long time ago, in a galaxy far far away…»). Μια από τις πιο διάσημες ταινίες (ή μάλλον 7 από αυτές) όλων των εποχών άξιζε ένα από τα πιο διάσημα soundtrack όλων των εποχών. Και το είχε και με το παραπάνω… Το συγκεκριμένο soundtrack έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα στενά όρια της έβδομης τέχνης, για να γίνει κομμάτι του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, μαζί με τις ταινίες άλλωστε…
Superman (1978 η πρώτη ταινία)
Αν τα Σαγόνια διαμόρφωσαν το σύγχρονο κινηματογραφικό θρίλερ, τούτη η ταινία βοήθησε να καθιερωθεί το είδος που, καλώς ή κακώς, κυριαρχεί σήμερα στον κινηματογράφο, τα superhero films. Και πάλι τίποτα δε θα ήταν ίδιο, όμως, χωρίς τη μουσική του Γουίλιαμς. Το soundtrack έχει συνδεθεί με οτιδήποτε έχει να κάνει με σούπερ ήρωες, και χρησιμοποιείται ακόμη στις ταινίες που περιλαμβάνουν ως χαρακτήρα τον Σούπερμαν. Για άλλη μια φορά ο μεγάλος συνθέτης έδειξε, εκτός από τις τρομερές ικανότητες, και τη διορατικότητά του, καθώς αντιλήφθηκε την αξία και το ρόλο που μπορούσαν να διαδραματίσουν τέτοιες ταινίες στο χώρο της έβδομης τέχνης.
Indiana Jones (1981 η πρώτη ταινία)
Ακόμη ένα τρομερά επιτυχημένο και κλασικό franchise ταινιών, δράσης αυτή τη φορά, με την υπογραφή του Στίβεν Σπίλμπεργκ, και η μουσική δε θα μπορούσε να είναι δημιούργημα άλλου συνθέτη. Ο Γουίλιαμς έγραψε ακόμη ένα soundtrack που είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στις ταινίες με ήρωα τον Ιντιάνα Τζόουνς. Όταν δούλεψε στην εν λόγω ταινία ο Γουίλιαμς θεωρούνταν ήδη ένας από τους καλύτερους συνθέτες στον κινηματογράφο, και ο Σπίλμπεργκ ένας από τους καλύτερους δημιουργούς. Όχι κι άσχημα για δυο τύπους που πριν επτά χρόνια ήταν σχετικά άγνωστοι, έτσι δεν είναι;
Η Λίστα του Σίντλερ (1993)
Ο Γουίλιαμς ειδικεύτηκε, όπως είδαμε, στη μουσική επένδυση εντυπωσιακών blockbuster και η μουσική του συνήθως είχε ένα συγκεκριμένο στιλ κατάλληλο για τις ταινίες αυτές. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δε μπορούσε να συνοδεύσει και πιο «σοβαρές» δραματικές ταινίες, με κορυφαία δημιουργία του αυτή στην καλύτερη ταινία του μόνιμου συνεργάτη του, Στίβεν Σπίλμπεργκ, όπου συνεργάστηκε στη σύνθεση με τον Itzhak Perlman. Στις τελευταίες σκηνές της ταινίας, τα όσα διαδραματίζονται είναι ικανά να σε πλημμυρίσουν δάκρυα από μόνα τους, όταν συνοδεύονται όμως από τη μουσική του Γουίλιαμς η λέξη «συγκλονιστικός» περνάει σε άλλο επίπεδο…
https://www.youtube.com/watch?v=hv6umONV7iw
Χάρι Πότερ (2001 η πρώτη ταινία)
Ναι, καλά βλέπετε. Και αυτό το franchise ταινιών συνοδεύεται από τη μουσική του Τζον Γουίλιαμς. Λογικό, καθώς οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες για τις ταινίες Χάρι Πότερ ήταν πολύ υψηλές, οπότε ποιον άλλον θα εμπιστεύονταν οι παραγωγοί; Τυπικά ο Γουίλιαμς έγραψε τη μουσική μόνο για τις τρεις πρώτες ταινίες, αλλά το βασικό soundtrack (“Hedwig’s Theme”) το οποίο θυμόμαστε οι περισσότεροι από τη σειρά ακούγεται σε όλα τα έργα. Και ναι, και αυτό είναι δικό του.
https://www.youtube.com/watch?v=Htaj3o3JD8I
