Με την νέα ταινία του μεγάλου Martin Scorsese, το Silence, να είναι προ των κινηματογραφικών πυλών μετά από ένα εντυπωσιακό trailer, προσπαθήσαμε να επιλέξουμε τις καλύτερες ταινίες από τα πολλά αριστουργήματα που μας έχει χαρίσει τον τελευταίο μισό αιώνα ο ταλαντούχος δημιουργός. Και λέμε προσπαθήσαμε, γιατί το να διαλέξεις ένα συγκεκριμένο αριθμό αφήνοντας τις υπόλοιπες απ΄ έξω είναι δύσκολη υπόθεση…
Οργισμένο Είδωλο (1980) – Αθλητικό δράμα, 129΄
Πρωταγωνιστούν: Robert De Niro, Cathy Moriarty, Joe Pesci
Η αληθινή ιστορία του κορυφαίου πυγμάχου Jake LaMotta, ενός ανθρώπου με τρομερή δύναμη κι έναν αυθόρμητο κι υπερβολικά βίαιο χαρακτήρα. Τα στοιχεία αυτά τον οδηγούν στο θρίαμβο μέσα στο ρινγκ, αλλά στην καταστροφή έξω απ΄ αυτό.
Το δίδυμο Martin Scorcese (σκηνοθέτης) και Robert De Niro (πρωταγωνιστής) αποτέλεσε ένα από τα πιο επιτυχημένα στην ιστορία της έβδομης τέχνης, και ευθύνεται για ταινίες-ορόσημα όπως Ο Ταξιτζής (1976), Τα Καλά Παιδιά (1990) και Καζίνο (1995). Η συνεργασία τους, ωστόσο, έφτασε στο απόγειό της μ΄ αυτό το καταπληκτικό δράμα στο οποίο ο Ντε Νίρο δίνει –κατά την ταπεινή μου άποψη- την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του. Ο Σκορτσέζε, από την άλλη, παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας με την εξαιρετική χρήση του ασπρόμαυρου, για την αποτύπωση της εποχής που περιγράφει κι ένα σενάριο που ξετυλίγει όσο βασανιστικά χρειάζεται μια σχετικά απλή ιστορία. Ο χαρακτήρας του Jake LaMotta (De Niro) αποδεικνύεται στον απόλυτο αντιήρωα, με τα παράλογα πάθη του να προκαλούν καταστροφή σ΄ όποιον έχει την ατυχία να βρίσκεται γύρω του, αλλά παρ΄ όλα αυτά τον λυπάσαι, ενίοτε ταυτίζεσαι μαζί του γιατί είναι αυθεντικός, ειλικρινής και μοιάζει σαν να μη μπορεί να ελέγξει αυτά που κάνει. Τα ανθρώπινα πάθη και οι αδυναμίες του είδους μας αναδεικνύονται με τον πιο καλλιτεχνικό τρόπο, προσωποποιημένες σ΄ ένα υπαρκτό πρόσωπο το οποίο ο Ντε Νίρο υποδύεται με τέτοιο τρόπο που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν είναι ο ίδιος ο μποξέρ σε ντοκιμαντέρ…
Ιπτάμενος Κροίσος (2004) – Βιογραφικό δράμα, 170΄
Πρωταγωνιστούν: Leonardo DiCaprio, Cate Blanchett, John C. Reilly, Kate Beckinsale
Ο μεγαλοπαραγωγός ταινιών και πρωτοπόρος της αεροπορίας Howard Hughes διέθετε αμύθητη περιουσία κι ένα τεράστιο πάθος για τα αεροπλάνα, τον κινηματογράφο και τις όμορφες σταρ του. Η εύθραυστη ψυχική του υγεία, ωστόσο, τέθηκε συχνά εμπόδιο στην ευτυχία του.
Μετά το τέλος της συνεργασίας του με τον Ντε Νίρο, ο Σκορτσέζε δεν άργησε να βρει το next big thing του σύγχρονου Χόλιγουντ, τον άνθρωπο που ανέλαβε όταν ήταν ένας νεαρός, γοητευτικός αλλά ακατέργαστος ηθοποιός και μετέτρεψε σ΄ ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια του σινεμά. Αναφέρομαι φυσικά στο Λεονάρντο Ντι Κάπριο, που υποδυόμενος εδώ τον Howard Hughes, σε ακόμη μια βιογραφία-ποταμό του Σκορτσέζε, απέδειξε οριστικά την αξία του ως μεγάλος ηθοποιός. Η προσωπικότητα του Hughes υπήρξε πολύ πιο ενδιαφέρουσα και ο βίος του πιο πολυτάραχος από του LaMotta, οπότε εδώ το σενάριο είναι «όλα τα λεφτά», με τον Σκορτσέζε φυσικά να προσθέτει σκηνοθετικές «πινελιές» παρόμοιες με το Οργισμένο Είδωλο, χρησιμοποιώντας ρετρό χρώματα της Technicolor και αποτυπώνοντας τη Χρυσή Εποχή του Χόλιγουντ με τον πιο παραστατικό τρόπο, κάνοντας τους λάτρεις της εποχής να αγαπήσουν το έργο για έναν επιπλέον λόγο. Τέλος, το καστ που πλαισιώνει τον 30χρονο, τότε, Leo, είναι απλά απολαυστικό. Η Cate Blanchett, μάλιστα, πέτυχε κάτι μοναδικό στην ταινία αυτή, κερδίζοντας Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου υποδυόμενη μια επίσης βραβευμένη με χρυσό αγαλματίδιο ηθοποιό, τη θρυλική Katharine Hepburn!
Ο Πληροφοριοδότης (2006) – Γκανγκστερικό δράμα, 151΄
Πρωταγωνιστούν: Matt Damon, Leonardo DiCaprio, Jack Nicholson, Mark Wahlberg
Η ιρλανδική μαφία της Βοστόνης κι η αστυνομία της πόλης διαθέτουν καθεμία από έναν κατάσκοπο στις τάξεις της άλλης. Όταν και οι δυο πλευρές ανακαλύψουν τι συμβαίνει, οι δύο κατάσκοποι ξεκινούν αγώνα δρόμου για να αποκαλύψουν τον αντίπαλό τους πριν αποκαλυφθούν οι ίδιοι.
Ακόμη μια μεγάλη ταινία διά χειρός Σκορτσέζε, ο οποίος μεταφέρει μια επιτυχημένη κινεζική ταινία (Infernal Affairs, 2002) στη Βοστόνη και στηρίζεται αυτή τη φορά στο εκπληκτικό καστ, γεμάτο αστέρες τριών γενεών, από το βετεράνο Nicholson μέχρι τον άπειρο Wahlberg. Τα δυο μεγάλα αστέρια του φιλμ, Matt Damon & Leonardo DiCaprio, υποδύονται τόσο καλά τους απαιτητικούς ρόλους τους που νομίζεις ότι συναγωνίζονται ο ένας τον άλλο εντός και εκτός οθόνης. Το σενάριο είναι γεμάτο ανατροπές, σασπένς και γρήγορες σκηνές βίας, και παρά τη μεγάλη διάρκεια δεν κουράζεσαι καθόλου, τουναντίον, έχεις διαρκώς την ψευδαίσθηση ότι το επόμενο δευτερόλεπτο θα είναι το καταλυτικό για την επίλυση της υπόθεσης. Η ταινία χάρισε επιτέλους στον Σκορτσέζε ένα πανάξιο Όσκαρ Σκηνοθεσίας και θεωρείται δικαίως από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα των αρχών του 21ου αιώνα, καθώς κατορθώνει να είναι ταυτόχρονα ποιοτική και διασκεδαστική, χωρίς να έχει κανένα εμφανές ψεγάδι.
Το Νησί των Καταραμένων (2010) – Ψυχολογικό θρίλερ, 138΄
Πρωταγωνιστούν: Leonardo DiCaprio, Mark Ruffalo, Ben Kingsley
Ένας ομοσπονδιακός πράκτορας στη δεκαετία του ΄50 φτάνει σ΄ ένα απομονωμένο νησί που χρησιμοποιείται ως ψυχιατρική κλινική για να εντοπίσει μια κρατούμενο που απέδρασε πρόσφατα. Τα πράγματα όμως μπορεί και να μην είναι όπως φαίνονται…
Συνεργαζόμενος ξανά με τον Ντι Κάπριο, ο Σκορτσέζε αυτή τη φορά επέλεξε να «παίξει με το μυαλό μας», δημιουργώντας ίσως το καλύτερο θρίλερ των τελευταίων 15 ετών. Μέσα από ένα σενάριο-λαβύρινθο, σε κάνει να αναρωτιέσαι διαρκώς τι απ΄ όλα όσα ακούς και βλέπεις (και είναι πολλά και αντικρουόμενα) αληθεύουν και τι είναι αποκύημα της φαντασίας, ηθελημένης ή μη, των χαρακτήρων της ταινίας. Η σκηνοθεσία του Σκορτσέζε είναι καθηλωτική και κλειστοφοβική, μετατρέποντας το νησί-ψυχιατρείο σε μια εφιαλτική φυλακή για ασθενείς, γιατρούς και αστυνομικούς, μια φυλακή ικανή να κάνει το λογικότερο άνθρωπο να τρελαθεί εν μια νυκτί. Τόσο πολλοί, που τελικά αναρωτιέσαι ποιοι είναι οι πραγματικοί ψυχασθενείς εκεί μέσα, τι μπορούμε να κάνουμε για την ανθρώπινη ψυχή και το μυαλό μας, και άλλα τέτοια φιλοσοφικά ερωτήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα επί χιλιετίας. Κι όλα αυτά, αφού πρώτα σου παγώσει το αίμα με τις χιτσκοκικές περιγραφές του Σκορτσέζε και τις μεγαλειώδεις ερμηνείες ενός άκρως αξιόλογου πρωταγωνιστικού καστ.
Ο Λύκος της Wall Street (2013) – Μαύρη κωμωδία, 179΄
Πρωταγωνιστούν: Leonardo DiCaprio, Jonah Hill, Margot Robbie
Η άνοδος και η πτώση του βαθύπλουτου χρηματιστή Jordan Belfort, ο οποίος έζησε μια ζωή στα πλούτη, τις ακολασίες και τις κάθε είδους καταχρήσεις πριν μπει στο στόχαστρο του FBI για παράνομες δραστηριότητες.
Συνήθως οι μεγάλοι σκηνοθέτες κάνουν τις πιο ανάλαφρες, κωμικές και πολιτικά μη ορθές ταινίες τους στα χρόνια της νιότης τους, αλλά ο Σκορτσέζε αποφάσισε να αλλάξει το σενάριο της καριέρας του. Στα 71 του χρόνια, με το Λύκο της Wall Street o Scorsese δοκίμασε να γυρίσει κάτι διαφορετικό, μια ακόμη βιογραφία μεν, αλλά με έντονο σαρκασμό, ειρωνεία και καφρίλες προς κάθε κατεύθυνση. Κατορθώνει όμως να ακροβατήσει μεταξύ σοβαρού και αστείου, αληθινού και ψεύτικου, καλαισθησίας και (επιτηδευμένης) χυδαιότητας, που δε μπορείς παρά να τον θαυμάσεις. Μπορεί να φαντάζει επιφανειακή και υπερφίαλη, αλλά η ταινία αυτή έχει στιγμές γέλιου, δράματος, αγωνίας και, πάνω απ΄ όλα, ευχάριστης… αηδίας προς τους ανθρώπους σαν τον (αντι)ήρωά της, τους ανθρώπους που καθορίζουν την οικονομική μοίρα του πλανήτη. Όλα αυτά, φυσικά, δε θα τα κατάφερνε χωρίς έναν ανεπανάληπτο (ξανά) Λεονάρντο Ντι Κάπριο, που φαίνεται να απολαμβάνει κάθε λεπτό ενός ρόλου που του ταιριάζει γάντι και μάλλον άδικα έχασε το Όσκαρ. Η πιο πρόσφατη, μέχρι φέτος, λοιπόν, ταινία του Σκορτσέζε αντιμετωπίζεται συχνά ως «ασόβαρη», αλλά στην πραγματικότητα το δηλητηριώδες, ακραίο χιούμορ που τη διαποτίζει είναι ακριβώς το μεγάλο ατού της.
https://www.youtube.com/watch?v=NomP8dq7ES8
