Μια από τις πιο επιτυχημένες και πολυβραβευμένες ταινίες της χρονιάς που μας πέρασε, το Moonlight αποτελεί ουσιαστικά την απάντηση του Χόλιγουντ στις κατηγορίες περί ρατσισμού που αντιμετώπισε πέρυσι τέτοιον καιρό. Αποτελώντας μιια κατατοπιστική και ρεαλιστική ματιά στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαύροι συνάνθρωποί μας στις σύγχρονες ΗΠΑ, κέρδισε την προσοχή κοινού και κριτικών εκμεταλλευόμενο και τις συγκυρίες.
Moonlight (2016) – Δράμα, 111΄
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Barry Jenkins
Πρωταγωνιστούν: Trevante Rhodes, Mahershala Ali, Naomie Harris
Η ζωή ενός μαύρου αγοριού από τις φτωχογειτονιές του Μαϊάμι, και η προσπάθειά του να ξεφύγει από τη μιζέρια και τη φτώχεια που το περιβάλλουν καθημερινά, μέσα από τρεις διαφορετικές φάσεις της, την παιδική ηλικία, την εφηβεία και την ενηλικίωση.
Από καθαρά άποψης σεναρίου και περιεχομένου, το Moonlight δε διαφέρει και πολύ από το προ διετίας Boyhood του Richard Linklater, αν και προφανώς εδώ το μικρό, έφηβο και ενήλικα ήρωα υποδύονται τρεις διαφορετικοί ηθοποιοί, ενώ ο Linklater γύριζε την ταινία του επί… 12 χρόνια περιμένοντας τον πρωταγωνιστή του να μεγαλώσει και στην πραγματικότητα. Αμφότερες οι ταινίες δείχνουν τη ζωή αρχικά μέσα από τα μάτια ενός αγοριού, με τα οικογενειακά προβλήματα, τις φιλίες που δημιουργεί και τα όνειρά του για το μέλλον, έπειτα ακολουθούν το αγόρι στην εφηβεία, με τις νέες καταστάσεις και τις ανησυχίες που αυτή δημιουργεί, και κατόπιν στην ενηλικίωση, όπου και καταλήγουν αφήνοντας το θεατή να φανταστεί το μέλλον.
Η διαφορά είναι πως το έργο του Barry Jenkins πρόκειται για μια ξεκάθαρα δραματική ματιά στη ζωή του αγοριού που μεγαλώνει. Γιατί το αγόρι αυτό είχε την ατυχία να γεννηθεί Αφροαμερικανός σε φτωχογειτονιά του Μαϊάμι, και αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο φτώχεια, συνεχή έκθεση σε φαινόμενα όπως η βία και τα ναρκωτικά, και συνήθως διαλυμένες οικογένειες, όπως και η δική του.
Δεν είναι τυχαίο πως ο πρώτος του «φίλος» είναι έμπορος ναρκωτικών, ούτε πως αυτό το δρόμο σκέφτεται συχνά να ακολουθήσει και ο ίδιος. Και το πρώτο που μου έμεινε από την ταινία, είναι η απεικόνιση της πόλης του Μαϊάμι, μια πόλη που συνδέουμε συχνά με εξωτικές παραλίες, πανάκριβα ξενοδοχεία και πολυτέλειες, αλλά μια μικρή έρευνα αποδεικνύει πως πρόκειται για ένα από τα χειρότερα μέρη για να ζεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αν και στην ταινία δεν εμφανίζεται ούτε ένας λευκός, τουλάχιστον σε ουσιώδη ρόλο, το αντιρατσιστικό μήνυμα είναι σαφές. Η περιθωριοποίηση των μαύρων στο σύγχρονο Αμερικανικό Νότο, οι μίζερες και επικίνδυνες συνθήκες ζωής τους και οι υπέρμετρες δυσκολίες που συναντούν να εκπληρώσουν τις φιλοδοξίες του και να ζήσουν τη ζωή που επιθυμούν ξετυλίγονται άκρως ρεαλιστικά κατά τη διάρκεια της ταινίας. Σφοδρή κριτική ασκεί, άλλωστε, ο Jenkins και στον εσωτερικευμένο ρατσισμό, σε καταστάσεις δηλαδή που οι μαύροι πείθουν τους εαυτούς τους ή τους ομοίους τους πως είναι κατώτεροι, με συνέπεια να βρίσκονται παγιδευμένοι σ΄ ένα φαύλο κύκλο χωρίς να χρειάζονται καν οι λευκοί ρατσιστές για να τους το υπενθυμίζουν.
Εκτός από το ρατσισμό, βέβαια, η ταινία καταγγέλλει και την ομοφοβία, χωρίς πάλι να περιλαμβάνει κανέναν ομοφοβικό χαρακτήρα. Ο ήρωας εμφανίζει από έφηβος ομοφυλοφιλικές τάσεις, και δείχνει ανίκανος να συνειδητοποιήσει το σεξουαλικό του προσανατολισμό. Η αναφορά στο θέμα δε δείχνει να ταιριάζει και πολύ στο σενάριο, για να είμαστε ειλικρινείς, αλλά είναι ακόμη ένα μήνυμα που χρειαζόμαστε αυτό τον καιρό.
Ωραία, λοιπόν, τα μηνύματα της ταινίας, αλλά αυτό δεν αναιρεί το γεγονός πως το έργο δεν κυλάει ευχάριστα. Εξελίσσεται πολύ αργά, αναλώνεται διαρκώς στα ίδια, παρουσιάζει κενά στη συνοχή του και δείχνει να βασίζεται αποκλειστικά στο κοινωνικό, αντιρατσιστικό περιεχόμενό του. Στην προσπάθειά του να φτιάξει μια ταινία που θίγει όλα αυτά τα ζητήματα που προανέφερα με επιτυχία, ο Jenkins ξεχνά το ψυχαγωγικό κομμάτι, και η ταινία του καταλήγει να μην είναι κάτι διαφορετικό από ένα ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει το ίδιο θέμα γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο.
Σημαντικό το δίλημμα, λοιπόν, όταν κάποιος καλείται να σχολιάσει το Moonlight. Μπορεί τα μηνύματά της να είναι καίρια και εύστοχα, μπορεί να σ΄ αγγίζει και να σε συγκινεί αλλά, σε καλλιτεχνικό επίπεδο, δεν έχει πολλά να σου προσφέρει, με μοναδική εξαίρεση πως και οι τρεις ηθοποιοί που υποδύονται τον ήρωα αποδίδουν εξαιρετικά. Δεν είναι εύκολη ταινία, δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστη, αλλά μια φορά αξίζει να τη δείτε, μόνο και μόνο γι΄ αυτά που έχει να πει…
Βαθμολογία: 7/10
