Το 21ο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου συνεχίζεται με αμείωτη ένταση στα γήπεδα της Ρωσίας, έτσι αποφάσισα να γράψω ακόμη ένα άρθρο για τη σύνδεση του «βασιλιά των σπορ» και της έβδομης τέχνης. Αυτή τη φορά θα μιλήσουμε για τρεις τελείως διαφορετικές ταινίες, από άποψη θεματολογίας, είδους, περιεχομένου και τεχνικής, οι οποίες ωστόσο διαθέτουν ένα κοινό παρονομαστή: τη «στρογγυλή θεά».
Ο θρυλικός Πελέ πλάι στον Σιλβέστερ Σταλόνε
Η Μεγάλη Απόδραση των Έντεκα (Escape to Victory) του John Huston
Ιστορικό δράμα, 117΄
Με τους: Michael Caine, Sylvester Stallone, Pelé, Bobby Moore
Μια ομάδα αιχμαλώτων πολέμου στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σκέφτεται να χρησιμοποιήσει ένα ποδοσφαιρικό ματς επίδειξης με μια γερμανική ομάδα ως ευκαιρία για απόδραση.
Οι πιο ποδοσφαρικά ψαγμένοι θα παρατηρήσατε τα δύο τελευταία ονόματα στη λίστα των πρωταγωνιστών. Μα καλά, ο Πελέ κι ο Μπόμπι Μουρ, μαζί με άλλους σταρ του αθλήματος της εποχής (Αρντίλες, Ντέινα, Γουόρκ), ηθοποιοί σε κανονική ταινία, πλάι σε θρύλους του σινεμά όπως ο Max von Sydow, o Κέιν, ο Σταλόνε; Αυτό το πάντρεμα ποδοσφαίρου και κινηματογράφου επιχειρεί το δράμα αυτό του μεγάλου John Huston, που περιέχει σασπένς, ιστορία, ανατροπές, συγκίνηση και φυσικά, ποδόσφαιρο. Η παρουσία των –ερασιτεχνών στην υποκριτική, προφανώς- αστέρων της μπάλας έδωσε λάμψη, αίγλη και μια διαφορετική νότα στο φιλμ, αφαιρώντας του ωστόσο μέρος της σοβαρότητάς του και της δραματικής ατμόσφαιρας που προσπαθεί να προκαλέσει. Παρ΄όλα αυτά, η ταινία αξίζει για ποδοσφαρικούς και μη λόγους κι αποτελεί μοναδική στο είδος της.
Κάν’το Όπως ο Μπέκαμ (Bend it Like Beckham) της Gurinder Chadha
Κομεντί, 112΄
Με τους: Parminder Nagra, Keira Knightley, Jonathan Rhys Meyers
Μια νεαρή Ινδή που ζει στην Αγγλία έχει πάθος –και ταλέντο- για το ποδόσφαιρο, αλλά η παραδοσιακή οικογένειά της αντιτίθεται σθεναρά κι έχει άλλα σχέδια γι΄αυτή.
Ο τίτλος προδίδει εδώ την ποδοσφαιρική ιδιότητα της πασίγνωστης χαριτωμένης αυτής κομεντί που είχε σημειώσει τεράστια επιτυχία στην εποχή της. Η διαφορά ινδικής και ευρωπαϊκής κουλτούρας, οι ρόλοι των δύο φύλων, η εφηβεία και τα ερωτικά σκιρτήματά της και, φυσικά, πάλι το ποδόσφαιρο συνυπάρχουν σ΄ένα ευχάριστο κι ανάλαφρο νεανικό έργο που ανέδειξε, μεταξύ άλλων, την Κίρα Νάιτλι και πρωτοτύπησε όντας μια απ΄τις λίγες υψηλού προφίλ ταινίες που δείχνουν ότι με το δημοφιλέστερο άθλημα του κόσμου μπορούν ν΄ασχοληθούν και γυναίκες, και δη γυναίκες από παραδοσιακές κουλτούρες. Τα πάντα, από την εμφάνιση των πρωταγωνιστών μέχρι τις αλλεπάλληλες αναφορές στον Ντέιβιντ Μπέκαμ αποτελούν ξεκάθαρα προϊόν της εποχής, μιας εποχής τελείως διαφορετικής από τη δική μας (κι ας πέρασαν μόλις 15 χρόνια), κι αυτό αποτελεί ταυτόχρονα το ατού και την αχίλλειο πτέρνα της ταινίας: προκαλεί μια όμορφη νοσταλγία, αλλά δε μας εκφράζει και τόσο τώρα πια.
The Football Factory του Nick Love
Δράμα, 91΄
Με τους: Danny Dyer, Tamer Hassan, Frank Harper
Η αντιπαλότητα μεταξύ των οπαδών της Τσέλσι και της Μίλγουολ, στο σύγχρονο Λονδίνο, φτάνει συχνά στα άκρα με τους χούλιγκαν των δυο ομάδων να συγκρούονται επανειλημμένα με καταστροφικά αποτελέσματα.
Στην Απόδραση των Έντεκα το ποδόσφαιρο χρησιμοποιείται ως μέσο διαφυγής –κυριολεκτικά και μεταφορικά- από τα δεινά του πολέμου. Στο Bend it Like Beckham, ως μια προσωπική αλλά και κοινωνική επανάσταση απέναντι στις κατεπιεστικές νόρμες μιας σεξιστικής, παραδοσιακής κουλτούρας. Στο Θαύμα της Βέρνης, για το οποίο έγραψα σε προηγούμενο άρθρο, ως το έναυσμα για εθνική υπερηφάνεια και ανοικοδόμηση.
Δυστυχώς, ωστόσο, ο βασιλιάς των σπορ έχει και την άλλη, τη σκοτεινή πλευρά κι αυτή αναδεικνύεται ωμά, ρεαλιστικά και με έξοχο τρόπο σ΄ αυτή την ταινία-κόλαφο για το χουλιγκανισμό και τη βία στα γήπεδα. Όταν το πάθος ξεπερνά τα όρια, το ποδόσφαιρο γίνεται αφορμή για βίαια ξεσπάσματα, ανόητες κόντρες και φτάνουμε στο σημείο να θρηνούμε θύματα και να καταστρέφονται ζωές στο όνομα μιας ομάδας. Η σκιαγράφηση μιας σχετικά άγνωστης κόντρας μεταξύ φανατικών οπαδών στο Λονδίνο (αληθινή ιστορία, καθώς το σενάριο είναι βασισμένο σε βιβλίο που έγραψε μετανιωμένος πρώην χούλιγκαν της Τσέλσι) συνδέει το φαινόμενο με άλλα κοινωνικά προβλήματα: φτώχεια, εγκληματικότητα, εξαρτήσεις, και δείχνει πως, όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα, έτσι και με το ποδόσφαιρο, αν το δεις με λάθος τρόπο θα οδηγηθείς σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια…
