Αυτός ο μήνας αποτελεί «χαράς ευαγγέλιο» για τους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους (μεταξύ των οποίων κι ο υποφαινόμενος), καθώς το 21ο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου διεξάγεται στα γήπεδα της Ρωσίας. Στο άρθρο αυτό θ΄ασχοληθούμε με μια ταινία που περιστρέφεται γύρω από μια αληθινή, και αρκετά συγκλονιστική, μουντιαλική ιστορία του παρελθόντος, αναδεικνύοντας τη δύναμη του ποδοσφαίρου.
Το Θαύμα της Βέρνης (Das Wunder von Bern, 2003) – Ιστορικό αθλητικό δράμα, 115΄
Σκηνοθεσία: Sönke Wortmann
Σενάριο: Sönke Wortmann & Rochus Hahn
Πρωταγωνιστούν: Louis Klamroth, Sascha Gopel, Peter Lohmeyer, Peter Franke
Η ζωή στη Δυτική Γερμανία λίγα χρόνια μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι δύσκολη για όλους, αλλά η πορεία της εθνικής ομάδας στο Μουντιάλ της Ελβετίας, το 1954, ενώνει τον κόσμο και δίνει μια πολυπόθητη ένεση αισιοδοξίας σε μικρούς και μεγάλους.
Το 1954, η Γερμανία, Δυτική και Ανατολική όπως είχε διχοτομηθεί κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, μετρούσε ακόμα τις πληγές της από την ήττα του ναζισμού και τη συμμαχική κατοχή που ακολούθησε. Οικογένειες ξεκληρίστηκαν, η οικονομική κατάσταση απελπιστική, το αίσθημα ενοχής και ντροπής διάχυτο στον πληθυσμό της χώρας, καθώς και η καχυποψία για το παρελθόν του καθενός στα μαύρα χιτλερικά χρόνια που είχαν προηγηθεί.
Ποδοσφαιρικά τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα. Υπερδύναμη σήμερα, τότε ωστόσο η (Δυτική) Γερμανία δε θεωρούταν κάτι αξιόλογο. Χωρίς καν ενιαίο εθνικό πρωτάθλημα, έχοντας μόλις επανέλθει στους κόλπους της παγκόσμιας ομοσπονδίας το 1950 και μ΄έναν προπονητή (Ζεπ Χέρμπεργκερ, φωτό δεξιά) που δεχόταν πανταχόθεν πυρά τόσο για το φιλοναζιστικό του παρελθόν όσο και για τις επιλογές του στην ομάδα, το Μουντιάλ της Ελβετίας το 1954 δεν έδειχνε ευκαιρία για διάκριση. Ακόμη κι όταν η ομάδα ξεκίνησε να προχωράει κι ο δρόμος για τον τελικό έδειχνε ανοιχτός, εκεί περίμενε μια από τις καλύτερες εθνικές ομάδες όλων των εποχών: η θρυλική Ουγγαρία του Πούσκας, που είχε διαλύσει τους Γερμανούς με 8-3 στους ομίλους. Κάπως έτσι φτάσαμε στο αμφιλεγόμενο (λόγω ευνοϊκής διαιτησίας αλλά και κατηγορίες περί ντόπινγκ) αλλά ανεπανάληπτο «θαύμα της Βέρνης».
Όλα αυτά τα βλέπουμε στην ταινία μέσα από τα μάτια ενός 11χρονου αγοριού, του Ματίας, ο οποίος μεγαλώνει στο Έσεν κοντά σ΄ένα αστέρι του γερμανικού ποδοσφαίρου, τον ταλαντούχο πλην απείθαρχο και άστατο εξτρέμ Χέλμουτ Ραν. Ο Ματίας βλέπει στο πρόσωπο του τελευταίου μια πατρική φιγούρα, όταν ξαφνικά ο πραγματικός του πατέρας, αιχμάλωτος επί 11 χρόνια στη Σιβηρία, επανεμφανίζεται στο σπίτι.
Η σύγκρουσή του με το παρελθόν, τα μαύρα χρόνια της Σιβηρίας και η αδυναμία του να συνειδητοποιήσει ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά όσο έλειπε θα κάνουν τη συμβίωση του πατέρα με την οικογένειά του πολύ δύσκολη, μέχρι να δώσει τη λύση το… ποδόσφαιρο, και συγκεκριμένα η πορεία της εθνικής Γερμανίας στα γήπεδα της Ελβετίας.
Μέσα σ΄όλα, έχουμε και μια παράπλευρη ιστορία, αυτή ενός αθλητικού ανταποκριτή, ο οποίος ταξιδεύει στην Ελβετία για να καλύψει το Παγκόσμιο Κύπελλο μαζί με την όμορφη σύζυγό του, η οποία αδυνατεί να καταλάβει προς τι τόσος πανικός για 22 ανθρώπους που κυνηγάνε μια μπάλα. Αν και αργότερα συνδέεται με την κεντρική ιδέα, είναι σαφές πως η ιστορία αυτή υπάρχει στην ταινία μόνο και μόνο για να την κάνει πιο ανάλαφρη και χιουμοριστική, αναπαράγοντας φυσικά όλα τα κλισέ με τις γυναίκες που δεν βλέπουν ποδόσφαιρο και δε μπορούν να καταλάβουν γιατί αρέσει τόσο στους άνδρες, οι οποίοι ενθουσιάζονται.
Το μεγάλο ατού της ταινίας είναι ότι ξεδιπλώνει σε όλο της το μεγαλείο τη δύναμη που έχει το ποδόσφαιρο, ειδικά σε εθνικό επίπεδο, και πόσο σημαντική μπορεί να είναι μια νίκη ή ένα κύπελλο για ένα ολόκληρο έθνος (αν αμφιβάλλετε, θυμηθείτε τους πανηγυρισμούς στις ελληνικές πόλεις μετά από δικές μας επιτυχίες).
Ο Χέλμουτ Ραν (Peter Franke) ήταν ο ήρωας της Δ. Γερμανίας στο Μουντιάλ του ΄54.
Προφανώς, όλο αυτό παρουσιάζεται υπεραπλουστευμένο και με κάπως παιδικό τρόπο, καθώς προφανώς η πορεία των Δυτικογερμανών στο Μουντιάλ του 1954 δεν έλυσε ξαφνικά προβλήματα δεκαετιών που προκάλεσε ο πόλεμος κι η φτώχεια, ούτε ξεκίνησε η ανάπτυξη στη χώρα επειδή αυτή κέρδισε ένα κύπελλο. Είναι αλήθεια, ωστόσο, πως οι γεμάτοι ντροπή κι εθνική απελπισία Γερμανοί βρήκαν στο πρόσωπο της εθνικής τους ομάδας ένα σημείο συσπείρωσης, αισιοδοξίας κι ένα κίνητρο ν΄αφήσουν πίσω τους τις μαύρες μέρες και να ξαναχτίσουν τη χώρα τους.
Το Θαύμα της Βέρνης, λοιπόν, αποτελεί ένα λίγο αφελές, παγιδευμένο μεταξύ κωμωδίας και δράματος, αλήθειας και μυθοπλασίας, αλλά παρ΄όλα αυτά αξιόλογο, συγκινητικό, ενίοτε αστείο κι αναμφίβολα όμορφο έργο, που αποδεικνύει γιατί η «στρογγυλή θεά» θεωρείται, κατά πολλούς, το αληθινό «όπιο των λαών». Αν σας συναρπάζει το ποδόσφαιρο, η ιστορία του και η σύνδεση του με κοινωνικά φαινόμενα κι αλλαγές, αυτή η ταινία είναι ιδανική (+ θα σας βάλει σε κλίμα Μουντιάλ). Από καθαρά καλλιτεχνικής πλευράς, βλέπεται σχετικά ευχάριστα, αλλά σίγουρα δε θα ενθουσιάσει τους αδιάφορους επί του θέματος…
Βαθμολογία: 7,5/10
https://www.youtube.com/watch?v=LxZPEL1_JAk
