Ένας από τους σπουδαιότερους και πιο επιτυχημένους κινηματογραφικούς δημιουργούς της σύγχρονης εποχής είναι αδιαμφισβήτητα ο Κρίστοφερ Νόλαν. Τρία χρόνια μετά την εντυπωσιακή αλλά πολύ ρεαλιστική Δουνκέρκη, ο Νόλαν επιστρέφει στην επιτυχημένη συνταγή που συνδυάζει πολύπλοκα σενάρια και φαντασμαγορικά εφέ, σε μια ταινία με πολλή περιπέτεια, παιχνίδια με το χρόνο και το μυαλό και μυστικές συνωμοσίες.
Tenet (2020) – Περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, 145΄
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Christopher Nolan
Πρωταγωνιστούν: John David Washington, Robert Pattinson, Elizabeth Debicki, Kenneth Branagh, Michael Caine
Ένας πράκτορας της CIA διαπιστώνει πως βυθίζεται όλο και περισσότερο σε μια σκοτεινή, υπερφυσική υπόθεση που περιλαμβάνει ένα Ρώσο ολιγάρχη, τη γοητευτική αλλά περιορισμένη σύζυγό του, μια Ινδή έμπορο όπλων και μια μυστική οργάνωση, με την αντιστροφή του χρόνου στο επίκεντρο.
Δε μας προκαλεί πια εντύπωση η επιλογή του Νόλαν να παίξει με την έννοια του χρόνου και να παρουσιάσει μια ταινία στην οποία καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η ιδιότητα της αντιστροφής του. Έχουμε δει πάσης φύσεως παρεμβολές τόσο στο χρόνο (Memento. Interstellar) όσο και στην ανθρώπινη αντίληψη και τις αισθήσεις (Prestige, Inception) σε προηγούμενες πολύ επιτυχημένες προσπάθειες του εξαιρετικά ευφάνταστου και εμπνευσμένου δημιουργού. Αυτό που μας προκαλεί εντύπωση, αντιθέτως, είναι πως παραπάνω από τη μισή ταινία περνά χωρίς να δούμε αυτή την παραμόρφωση του χρόνου στο προσκήνιο.
Και τι βλέπουμε τότε στο διάστημα αυτό; Παραδόξως, μια περιπέτεια με όπλα, ξυλίκι, μυστικούς πράκτορες, Ρώσους ολιγάρχες, εμπόρους όπλων. μια γοητευτική γυναικεία παρουσία και τον πρωταγωνιστή που τα βάζει με όλους και με όλα, έχοντας στο πλευρό του μια μυστηριώδη οργάνωση που γνωρίζει τι συμβαίνει με το χρόνο και την αντιστροφή των γεγονότων. Κοινώς, μια ταινία στην οποία θα μπορούσε κάλλιστα να πρωταγωνιστεί ο Τζέισον Στέιθαμ και να μην έχει καμιά αξία πέρα από κάποιες σκηνές όπου παλεύει και δέρνει κόσμο. Για να μην είμαι απόλυτος, βέβαια, ο Νόλαν και το καστ του είναι πολύ υψηλού επιπέδου για κάτι τέτοιο και ακόμα κι αυτό το μέρος της ταινίας διέπεται από ποιότητα τόσο στη σκηνοθεσία όσο και στην εξέλιξη της πλοκής. Ωστόσο, για κάποιον που ήρθε να δει μια ταινία του Νόλαν, τα πρώτα περίπου ενενήντα λεπτά πάνε σχεδόν χαμένα.
Κάπου εκεί αρχίζει να ξεδιπλώνεται η μάλλον μπερδεμένη ιδέα του σεναρίου, με την αντιστροφή του χρόνου, τη δυνατότητα ανθρώπων και αντικειμένων να βλέπουν τα πάντα σαν να κινούνται προς τα πίσω, και τη συνωμοσία παρόντος και… μέλλοντος που απειλεί να καταστρέψει τον πλανήτη. Ακόμα και οι σκηνές μάχης γίνονται πιο ευφάνταστες, τα πλούσια οπτικοακουστικά εφέ έχουν την τιμητική τους, το συναίσθημα εισέρχεται έστω δειλά στο σενάριο και το σασπένς πρωταγωνιστεί. Όπως συνήθως συμβαίνει στα έργα του Νόλαν, δεν έχεις το περιθώριο να αφαιρεθείς ούτε λεπτό, θα χάσεις όλο το νόημα, μέσα από τις δαιδαλώδεις, μη γραμμικές αφηγήσεις του σεναρίου. Ωστόσο, στην τελευταία μία ώρα διάρκειας της ταινίας δεν έχεις κανένα λόγο να χάσεις την προσοχή σου. Ειδικά στο όμορφα κατασκευασμένο φινάλε, αισθάνεσαι επιτέλους πως βλέπεις Νόλαν, σχεδόν στα καλύτερά του.
Δε νομίζω πως σε μερικά χρόνια από τώρα θα σκεφτόμαστε την καριέρα του Νόλαν και θα μας έρχεται το Tenet στο μυαλό σαν κάτι περισσότερο από “ακόμα μια αξιόλογη ταινία του”. Εξάλλου, ο 50χρονος Βρετανός δεν έχει γυρίσει ποτέ πραγματικά κακή ταινία. Το καστ είναι καλό, το σενάριο, από τη στιγμή που παίρνει μπρος κι ύστερα, καλοσχεδιασμένο και με τις ανατροπές του, η τεχνολογία ξανά στα χέρια ενός ανθρώπου που ξέρει να τη χειρίζεται καλύτερα από τον καθένα. Ωστόσο, οι χαρακτήρες είναι αρκετά απλοϊκοί και με λιγότερο βάθος από τα συνηθισμένα για Νόλαν πρότυπα, ενώ η εισαγωγή κρατά… υπερβολικά πολύ, με αποτέλεσμα να περιμένεις για πολλή ώρα χωρίς να συμβαίνει κάτι όντως ενδιαφέρον, μέχρι που, τελικά, ευτυχώς συμβαίνουν αρκετά.
Η ταινία υπήρξε η πρώτη υψηλών προδιαγραφών παραγωγή που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας Covid-19, σημειώνοντας σημαντική εμπορική επιτυχία όσο πρόλαβε να προβληθεί, αν και τελικά μετά βίας έβγαλε το μπάτζετ της καθώς το δεύτερο, πιο καταστροφικό κύμα του ιού απέτρεψε τη συντριπτική πλειοψηφία των θεατών από πιθανές εξορμήσεις στο σινεμά. Σε άλλη χρονιά θα περνούσε μάλλον στα ψιλά, ωστόσο με τη λειψυδρία που υπάρχει (και) στον κινηματογράφο για το 2020, το Tenet προβάλλει ως μια από τις καλύτερες και πιο επιτυχημένες ταινίες του έτους. Συνολικά, σου δίνει την ιδέα πως το υλικό υπήρχε, η ιδέα ήταν έξυπνη, τα φόντα για μια μεγάλη επιτυχία Nolan-style ήταν εκεί, ωστόσο το αποτέλεσμα υστερεί, μένει στη μέση, αφήνοντας μια αξιόλογη, ποιοτική ταινία που αποδεικνύει πως ο Βρετανός δημιουργός μπορεί να γυρίσει μια καλή ταινία ακόμα κι όταν οι εμπνεύσεις δεν του βγαίνουν.
Βαθμολογία: 7/10