Μια ακόμα παράξενη και σίγουρα όχι ιδανική χρονιά φτάνει στο τέλος της. Αυτό σημαίνει, φυσικά, πως έφτασαν τα Χριστούγεννα. Τα δεύτερα στη σκιά της πανδημίας, με κάπως καλύτερες συνθήκες από τα περσινά, αλλά με την αβεβαιότητα να παραμένει.
Τα Χριστούγεννα είναι πάντα γιορτές, ωστόσο, και οι χριστουγεννιάτικες ταινίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ετήσιας παράδοσης γύρω από αυτές. Σήμερα θα μιλήσουμε για τρεις από τις, ελάχιστες είναι η αλήθεια, γνωστές ελληνικές ταινίες που περιστρέφονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, γύρω από την περίοδο των γιορτών. Οι λαμπερές, χαρούμενες παραγωγές που έχουμε συνηθίσει από το Χόλιγουντ δεν έχουν βρει απήχηση στον εγχώριο κινηματογράφο, κι έτσι οι ταινίες που θα αναλύσουμε είναι περισσότερο γλυκόπικρες και συγκινητικές. Αποτελούν, ωστόσο, σπουδαία δείγματα του ελληνικού σινεμά και αξίζουν της προσοχής μας, είτε τώρα στις γιορτές είτε και οποτεδήποτε άλλοτε.
Η Κάλπικη Λίρα (1955) του Γιώργου Τζαβέλλα
Πρωταγωνιστούν: Βασίλης Λογοθετίδης, Μίμης Φωτόπουλος, Ορέστης Μακρής, Έλλη Λαμπέτη, Δημήτρης Χορν, Σπεράντζα Βρανά
Τέσσερις διαφορετικές ιστορίες με κοινό σημείο αναφοράς μια κάλπικη λίρα, με επίκεντρο διαχρονικά θέματα όπως ο έρωτας, η φτώχεια, ο θάνατος, τα όνειρα και τα πάθη των ανθρώπων
Μια από τις καλύτερες και πιο αναγνωρισμένες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών, το σπονδυλωτό αριστούργημα του Τζαβέλλα επιστρατεύει μια dream team των ηθοποιών της εποχής και τους τοποθετεί στη θέση απλών ανθρώπων της Αθήνας του ‘50, σε τέσσερις ξεχωριστές ιστορίες με χιούμορ, συγκίνηση, ρομαντισμό και διαχρονικά νοήματα. Κάθε ιστορία είναι διαφορετική, άλλη πιο κωμική, άλλη πιο δραματική, αλλά οι έξυπνες ατάκες, οι γλυκόπικρες ανατροπές και τα ρετρό πλάνα της Αθήνας διαποτίζουν ολόκληρο το έργο. Δε θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε πως, αν είχε γυριστεί στο Χόλιγουντ ή στη Γαλλία ή την Ιταλία, η Κάλπικη Λίρα θα είχε θέση στις λίστες με τις καλύτερες ταινίες παγκοσμίως. Η σύνδεσή της με τα Χριστούγεννα; Το μελοδραματικό αλλά όμορφο τρίτο μέρος της ταινίας, μια κωμικοτραγική ιστορία γεμάτη παιδική αθωότητα μέσα σε έναν άδικο, σκληρό κόσμο, που, όπως και ολόκληρη η ταινία, σε κάνει να μην ξέρεις αν πρέπει να γελάσεις ή να δακρύσεις.
Ο Δράκος (1956) του Νίκου Κούνδουρου
Πρωταγωνιστούν: Ντίνος Ηλιόπουλος, Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, Γιάννης Αργύρης, Θανάσης Βέγγος
Ένας ασήμαντος υπάλληλος ετοιμάζεται να περάσει μόνος του την Πρωτοχρονιά, όταν η εκπληκτική ομοιότητά του μ΄ ένα διαβόητο κακοποιό θα τον οδηγήσει, από τύχη αρχικά, να πάρει τη θέση του, με απρόβλεπτες συνέπειες
Μια ακόμα ταινία – σταθμός στην ιστορία του ελληνικού σινεμά, η οποία είναι ίσως πιο γνωστή στο εξωτερικό παρά στη χώρα μας, ως εξαιρετικό δείγμα νεορεαλιστικού σινεμά και φιλμ νουάρ στα πρότυπα κυρίως ιταλικών ταινιών της εποχής. Στην Ελλάδα την “κυνήγησαν” οι αρχές, τόσο για το σκοτεινό της ύφος όσο και για τις πολιτικές καταβολές βασικών συντελεστών της. Αν και διαδραματίζεται στην περίοδο των Χριστουγέννων, δεν υπάρχει ίχνος αθωότητας ή γέλιου εδώ. Μόνο η πικρή πραγματικότητα, ο υπόκοσμος, η φτώχεια, κι ένας τρομερός Ντίνος Ηλιόπουλος, τον οποίο δυσκολεύεσαι να δεις εκτός κωμωδίας, αλλά “κεντάει” σ΄ ένα διπρόσωπο ρόλο. Ο χαρακτήρας του ονειρεύεται πολλά, όπως όλοι και όλες τα Χριστούγεννα, προσωρινά φαίνεται να τα αποκτά, αλλά στην πορεία διαπιστώνει πως στα όνειρα συγκαταλέγονται και οι εφιάλτες. Ηθογραφία, crime film, κοινωνικό δράμα, φιλμ νουάρ, σ΄ ένα καταθλιπτικό αστικό, ασπρόμαυρο τοπίο, μία καταπληκτική ταινία που δεν είναι ακριβώς… στο πνεύμα των εορτών, αλλά αξίζει σε κάθε εποχή.
Το Τανγκό των Χριστουγέννων (2011) του Νίκου Κουτελιδάκη
Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Μπέζος, Γιάννης Στάνκογλου, Βίκυ Παπαδοπούλου, Αντίνοος Αλμπάνης
Σε στρατόπεδο του Έβρου, την περίοδο της Χούντας, ένας υπολοχαγός ζητά από ένα φαντάρο, ο οποίος είναι κρυφά ερωτευμένος μαζί του, να του μάθει να χορεύει έτσι ώστε να γοητεύσει τη σύζυγο του συνταγματάρχη, στον ετήσιο χριστουγεννιάτικο χορό.
Ίσως η πιο γνωστή χριστουγεννιάτικη ταινία του σύγχρονου ελληνικού σινεμά. Πρόκειται για ένα γλυκόπικρο (στα όρια του γλυκανάλατου) ρομαντικό δράμα, γεμάτο συναισθήματα και αντιθέσεις. Αντιπαραβάλλοντας το σκληρό περιβάλλον ενός ακριτικού στρατοπέδου, στα “μαύρα” χρόνια της Χούντας, με το χορό, τα Χριστούγεννα και τον έρωτα, και χάρη στις ερμηνείες ενός καστ με πολύ υψηλές προδιαγραφές, η ταινία κυλά ευχάριστα, είναι συγκινητική και μένει πιστή, με έναν ιδιαίτερα ασυνήθιστο τρόπο, στο πνεύμα των Χριστουγέννων. Η μουσική και η ρετρό ατμόσφαιρα της δίνουν επιπλέον πόντους, έτσι ώστε οι σεναριακές υπερβολές και ο υπέρμετρος, ενίοτε, μελοδραματικός τόνος της να μην ενοχλούν τόσο. Ούτε αυτή η “χριστουγεννιάτικη” ελληνική ταινία είναι γεμάτη δώρα, γέλια και χρυσόσκονη, ωστόσο το μήνυμα εδώ είναι πως, ακόμα και στις δυσκολότερες συνθήκες, τα ανθρώπινα πάθη και συναισθήματα βρίσκουν έδαφος και μας δίνουν κίνητρο.
Καλές γιορτές σε όλες και όλους με υγεία και ευτυχία για τους αγαπημένους σας!