Όσες διακηρύξεις και διατάγματα και αν θεσμικά μόνο κατοχυρώνουν την ισότητα, όσα πανό και αν υψωθούν στους δρόμους, καταγγέλλοντας ρατσιστικά εγκλήματα, όσοι ανθρωπιστές και αν θυσιάσουν χρόνο και ιδρώτα για την ευαισθητοποίηση του λαού, πάντοτε ή πιθανότατα πάντοτε, για να αποφύγουμε την απολυτότητα και τον απαισιόδοξο χαρακτήρα, τα διάφορα πρόσωπα του ρατσισμού επρόκειτο να ταλανίζουν την ανθρωπότητα, περιορίζοντας την παγκόσμια ειρήνη, τη συναδέλφωση των λαών και την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σφαίρα της φαντασίας. Ας ξεκινήσουμε από το παρελθόν, περισσότερο ως φυλετισμός, εξαπλώθηκε και συνεχίζει, εμφανίζοντας συνεχώς νέες μορφές, όπως ο σεξισμός και ο κοινωνικός ρατσισμός, στιγματίζοντας ανεξίτηλα την ανθρώπινη ιστορία με τις καταστροφικές του συνέπειες, που για κάποιο ανεξήγητο λόγο λησμονούμε και αναπόφευκτα επαναλαμβάνουμε.
Προκύπτει, λοιπόν, λογικά ότι είναι στη φύση του ανθρώπου να διακατέχεται από φόβο και ανασφάλεια, να νιώθει απειλή κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με κάτι νέο, διαφορετικό, είτε είναι δόγμα, είτε τρόπος έκφρασης, είτε ακόμα και χρώμα ή φύλο, λες και έχουμε τη δυνατότητα να καθορίσουμε την εθνικότητα ή το φύλο μας. Σίγουρα όμως, όπως φαίνεται, έχουμε τη δυνατότητα να στερήσουμε την ευτυχία από τον αλλοεθνή συνάνθρωπό μας ή την επαγγελματική ανέλιξη από μια γυναίκα. Αναμφισβήτητα, η άποψη ότι οι αιτίες της έξαρση του φαινομένου δεν εντοπίζονται μόνο στον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά υποθάλπονται συχνά για την εξυπηρέτηση οικονομικών και πολιτικών σκοπιμοτήτων είναι ιστορικά αποδεδειγμένα αποδεκτή.
Ωστόσο, η άποψη ότι όλοι άνθρωποι είναι ρατσιστές αυτοαναιρείται, καθώς δεν υφίσταται να αποδίδεται σε έλλογα όντα η τόσο άλογη φύση αυτού του φαινομένου. Αντίθετα, η υιοθέτηση ρατσιστικών αντιλήψεων όπως και κάθε άλλης πεποίθησης έγκειται στην προσωπική μας βούληση. Γι’ αυτό και δεν έχει σημασία τόσο η επιρροή άλλων παραγόντων πάνω μας, καθώς αυτή μπορεί να οξύνει το πρόβλημα αλλά δεν το γέννα. Είναι επιλογή του ανθρώπου να πραγματώσει είτε τη δυνάμει ρατσιστική, είτε τη δυνάμει ανθρωπιστική του πλευρά. Η αλλαγή της κατάστασης έγκειται στην γενναιότητα του καθενός να απαρνηθεί τα στερεότυπα και να αποτινάξει τις προκαταλήψεις. Γιατί θέλει θάρρος να εναντιωθείς σε ευρέως αποδέκτες μεν, λανθασμένες δε απόψεις, να θεωρήσεις τον εαυτό σου υπεύθυνο για τη δυστυχία του άλλου, να αγκαλιάσεις και να υπερασπιστείς έμπρακτα το διαφορετικό, το ξένο, το ασυνήθιστο, το περιθωριοποιημένο και να γίνεις η ασπίδα του.
Στην αρχή θα είναι ένας προσωπικός και δύσκολος αγώνας με αντίπαλο τον ίδιο μας τον εαυτό, όταν όλοι όμως θα έχουμε καταφέρει να αντιπαλέψουμε τη ξενοφοβία μας, τότε ίσως να έχουμε αγγίξει την ανθρώπινη φύση μας. Όσο όμως υπάρχουν άνθρωποι που βασανίζονται, μεταφορικά και κυριολεκτικά, επειδή απλώς δεν προκύψαμε από κλωνοποίηση, τότε δεν αξίζουμε τον τίτλο.