Καταναλώνοντας τον κοινωνικό κομφορμισμό…

Κοινωνικός κομφορμισμός ονομάζεται η τάση του ανθρώπου να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του -και συνεπώς και τον τρόπο σκέψης του- στις συνήθειες της κοινωνίας στην οποία ανήκει. Αυτό έχει ως επακόλουθο μία σταδιακή αλλοίωση της προσωπικότητάς του εφόσον τα προσωπικά θέλω παραμερίζονται μπροστά στα κοινωνικά πρέπει. Πώς όμως αυτή η τάση του ανθρώπου μπορεί να τον οδηγήσει στην υπερκατανάλωση και συνεπώς στην εξάρτηση από προϊόντα ή υπηρεσίες και να τον απομακρύνει από τους στόχους του;

Ο άνθρωπος συνηθίζει να προσαρμόζεται στην σύγχρονη κοινωνία σκεπτόμενος ότι αυτή του η προσαρμογή θα αποτελέσει και το εισιτήριό του για την κοινωνική του αποδοχή και εξέλιξη. Σταδιακά όμως καταλήγει να μεταβάλλεται σε παθητικός δέκτης των προσταγμάτων της σύγχρονης κοινωνίας ενώ ταυτόχρονα χάνει κάθε ικανότητα κρίσης. Επηρεαζόμενος  λοιπόν από τις σύγχρονες τάσεις και αδυνατώντας πλέον να φιλτράρει τις πληροφορίες που δέχεται γοητεύεται από τον προβαλλόμενο τρόπο ζωής και καταφεύγει στην κατανάλωση των προϊόντων ή υπηρεσιών που είναι ικανά να του τον εξασφαλίσουν.

Σε κάθε αλλαγή που επέρχεται στις στάσεις ζωής, ο άνθρωπος-κομφορμιστής νιώθει την ανάγκη να προσαρμοστεί εκ νέου προκειμένου να βρίσκεται πάντα μπροστά στις εξελίξεις. Αυτό τον οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο υπερκατανάλωσης  και εξάρτησης -από προϊόντα ή υπηρεσίες- εφόσον θεωρεί πως είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσει την αξιοπρέπεια και την ευημερία του και να κρατηθεί ψηλά στην κοινωνική πυραμίδα.

Αποτέλεσμα αυτής της υπερκατανάλωσης είναι η αλόγιστη σπατάλη χρημάτων σε είδη δευτερεύοντα ή και ασήμαντα για τη διαβίωση του ανθρώπου ενώ τα μέχρι πρότινος είδη πρώτης ανάγκης έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Δυστυχώς οι αρνητικές συνέπειες δεν σταματούν εδώ εφόσον πολλές φορές αυτά τα προβαλλόμενα είδη ή υπηρεσίες είναι είτε επιβλαβή για την υγεία είτε οδηγούν σε κάποιας μορφής εξάρτησης (διαδίκτυο, αλκοόλ, τσιγάρο, junk food, τυχερά παίγνια κ.ά). Ο καταναλωτής από την μεριά του δεν έχει πλήρη επίγνωση των βλαπτικών επιδράσεων αυτών των “προϊόντων” εφόσον αυτά προβάλλονται ως κάτι το φυσιολογικό, σύνηθες και κοινωνικά αποδεκτό.

Ρόλο καθοδηγητή της συνειδήσεως του ανθρώπου αναλαμβάνουν κυρίως τα ΜΜΕ με απώτερο σκοπό το κέρδος. Ο άνθρωπος καταλήγει λοιπόν να βρίσκεται έρμαιο της οικονομικής ευημερίας των “ισχυρών”. Ο μοναδικός του σύμμαχος προς αποτροπή αυτής της εξέλιξης είναι η μόρφωση. Δυστυχώς όμως ακόμα και το εκπαιδευτικό σύστημα έχει επανειλημμένως κατηγορηθεί ως τροχοπέδη στην κριτική και δημιουργική ικανότητα του ατόμου. Συνεπώς ο άνθρωπος πρέπει να καταβάλλει μεγάλη προσωπική προσπάθεια για μόρφωση προσφεύγοντας και σε άλλες κατευθύνσεις πέραν του εκπαιδευτικού συστήματος.

Από τα παραπάνω γίνεται εμφανές ότι ενώ το αρχικό ζητούμενο του ατόμου ήταν η κοινωνική του αποδοχή και εξέλιξη καταλήγει τελικά σε ένα πρώτο στάδιο να χειραγωγείται ενώ μετέπειτα απομονώνεται ή ακόμα και εξαθλιώνεται οικονομικά όντας αφοσιωμένος στο κυνήγι της προσωπικής του ευημερίας. Προκύπτει τελικά ότι η τάση του ανθρώπου να προσαρμόζεται περισσότερο τον απομακρύνει παρά τον φέρνει κοντά με τον στόχο του…αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι η αυτογνωσία… γνωρίζω τον εαυτό μου, αφουγκράζομαι τις ανάγκες του και ενεργώ για την εξέλιξή του…