Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα φαινόμενο στα μέσα κοινωνικής δυκτίωσης, κυρίως στο facebook το οποίο είναι και το πιο διαδεδομένο. Πολλοί χρήστες, αδυνατώντας να εκφραστούν με ακρίβεια σχετικά με θέματα που τους απασχολούν και εμπειρίες-συναισθήματα που βιώνουν, καταφεύγουν στο εξής κόλπο. Βρίσκουν στο internet ένα απόφθεγμα κάποιου σημαντικού ιστορικού προσώπου (συνήθως φιλοσόφου) το οποίο να προσεγγίζει αυτό που θέλουνε να πούνε και το κοινωποιούν. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο φαντάζουν πιο καλλιεργημένοι στους γύρω τους, αλλά ταυτόχρονα απαλλάσσονται απο την ”εργασία” της ίδιας τους της σκέψης. Τίποτα πιο κουραστικό απο την σκέψη, έτσι δεν είναι;
Στη ηλεκτρονική εποχή στην οποία ζούμε, είναι πλέον φανερό ότι κάτι λείπει. Σε μια εποχή όπου οι εφαρμογές της τεχνολογίας σημειώνουν αλματώδη ανάπτυξη και η πρόσβαση σε αυτή την τεχνολογία είναι πιο έυκολη από ποτέ, σε μια εποχή όπου η ευημερία σε υλικά αγαθά έχει δημιουργήσει την ψευδαίσθηση της ευτυχίας, έχουμε ξεχάσει να αναπτύξουμε την ηθική μας. Έχουμε ξεχάσει τα μαθήματα που μας έχει διδάξει το παρελθόν. Έχουμε ξεχάσει να προσαρμόσουμε την σκέψη μας. Και δεν αναφέρομαι σε πολιτική, ιδεολογίες, καπιταλισμό, υπερκαταναλωτισμό, οικονομία κτλ. Αναφέρομαι στον άνθρωπο και στην ιδιότητά του να δημιουργεί σύνολα και κοινωνικές δομές.
Έχουμε αναπτύξει το περιβάλλον γύρω μας υπερβολικά πολύ και υπερβολικά γρήγορα, ξεχνώντας όμως να ”αναπτύξουμε” και εμάς τους ίδιους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το επάγγελμα του ψυχολόγου είχε τα τελευταία χρόνια(και ίσως να έχει ακόμα)μεγάλη ζήτηση. Νιώθουμε την ανάγκη να πούμε κάτι σε κάποιον ο οποίος θα μας ακούει, και όχι απλά να περιμένει την σειρά του να μιλήσει. Και αυτή ακριβώς είναι η δουλειά του ψυχολόγου· να ακούει. Αυτό όμως δεν είναι λύση, είναι μέρος του προβλήματος. Η λύση είναι κάτι πολύ πιο απλό, κάτι που θεωρούμε δεδομένο αλλά στην εποχή μας μόνο δεδομένο δεν είναι: η συζήτηση. Και αυτή ακριβώς είναι η βασική δουλειά του φιλοσόφου. Να προάγει την συζήτηση, την σκέψη, την διαφωνία και κατ’ επέκταση τον σεβασμό του διαλόγου. Και ίσως τελικά, μια υγιής συζήτηση είναι το μόνο που χρειαζόμαστε ώστε να είμαστε πνευματικά υγιείς.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι με την έναρξη της οικονομικής κρίσης, παρουσιάστηκε στην Ευρώπη ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για μελέτη αρχαίων αλλά και μεταγενέστερων φιλοσόφων, κυρίως από τη νέα γενιά, η οποία επλήγη περισσότερο από κάθε άλλη κοινωνική ομάδα. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε και στην Ελλάδα, βέβαια με σαφώς μειωμένη ένταση γιατί, όπως και να το κάνουμε, η καφετέρια όπου δουλεύει η όμορφη ξανθιά σερβιτόρα είναι αρκετά μακριά από την βιβλιοθήκη, ο υπολογιστής υπάρχει μόνο για facebook και youtube και το βράδυ έχουμε κάνει κράτηση στον Παντελίδη. Άσε που χάσαμε και την manchester united στο στοίχημα…
Ωστόσο παρά την ανεργία και τις οικονομικές-και όχι μόνο- δυσκολίες που αυτή επιφέρει, η κρίση ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία για την νέα γενια να πάρει μία ανάσα, να αποσπαστεί απο το άρμα του ξέφρενου ρυθμού των προηγουμένων ετών και να σφυρηλατίσει, μέσω του διαλόγου και της κατανόησης του ανθρώπου, κοινωνικούς δεσμούς που όμοιούς τους δεν έχουμε ξαναδεί στην σύγχρονη εποχή.
”Οι ίδιες οι κοινωνικές δομές μας αποξενώνουν” λέει κάποιος. ”Είμαστε πιο μόνοι από ποτέ”. Όχι. Απλώς οριοθετήσαμε την μοναξία μας και πλέον αναγνωρίζουμε την σημασία της κατανόησης του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας. Συζητάμε μαζί του, τον ακούμε και μας ακούει, λέμε αυτό ακριβώς που εννοούμε, αυτό ακριβώς που νιώθουμε και το ίδιο κάνει και αυτός. Τον εξερευνούμε με το ίδιο ακριβώς ενδιαφέρον που θα εξερευνούσαμε τις λειτουργίες ενός νέου κινητού ή ηλεκτρονικού υπολογιστή. Δεν χρειαζόμαστε πλέον φιλοσόφους διότι γινόμαστε οι ίδιοι φιλόσοφοι. Αρχίζουμε να βλέπουμε την απλή και ανθρώπινη πλευρά των πραγμάτων χωρίς ταυτόχρονα να καταργούμε τους περίπλοκους κανόνες του σήμερα.
Και αυτό ίσως να είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα της εποχής μας.
