Από την παιδική ηλικία ακόμα, θυμάμαι στο οικογενειακό μου περιβάλλον, στις γιορτές και στις συναθροίσεις, ανθρώπους άνω των πενήντα να νοσταλγούν τα δικά τους χρόνια της χαμένης αθωότητας, τους καιρούς που όλα έμοιαζαν στα μάτια τους πιο απλά, αληθινά και γήινα. Μάλιστα εάν πιούν και ένα κρασί παραπάνω καταλήγουν να συμφωνούν σε περισσότερα απ’ όσα διαφωνούν συνήθως. Οι πολιτικές διαφορές μπαίνουν στην άκρη, η κατανόηση αυξάνεται επικίνδυνα, αναγνωρίζουν σύγκλιση, διαχωρίζουν τους εαυτούς τους από τη νέα γενιά σε ένα στρατόπεδο αβάσιμου ελιτισμού. Οι ωριμότεροι ηλικιακά άνθρωποι αποκτούν στη μεγάλη τους πλειοψηφία μία κοινή θέση: Ότι έζησαν Καλύτερα χρόνια και οι γονείς τους ακόμη καλύτερα.
Σύμφωνα με την συνηθισμένη αντίληψη, οι νεότερες γενιές έχουν εκπέσει σε αισθητικά ατοπήματα, ταλαιπωρούνται από ιδεολογική σύγχυση, έχουν απολέσει την αίσθηση του ωραίου, έχουν καταργήσει την γνώση, είναι “γεγιέδες”, “πανκιά”, “emo” και γενικώς total freaks μίας κοινωνίας που αποδομείται υπό τους ήχους φρικτής μουσικής, στον απόηχο μίας βαθιά “ανθελληνικής θολοκουλτούρας” . Μία τέτοια στάση όσο και να με εκνεύριζε, εντούτοις, δεν μου έκανε ποτέ ιδιαίτερη εντύπωση. Ακόμη και ο Πλάτωνας αναρωτιόταν: Πού οδεύομεν; Ενώ και ο ποιητής Ν. Χριστιανόπουλος δεν μπορούσε να χωνέψει το γεγονός ότι το αμερικάνικο Rock ‘N’ Roll σταδιακά κατέκτησε το παγκόσμιο καλλιτεχνικό στερέωμα ρίχνοντας από το βάθρο των απόλυτων αξιών της Ελλάδας, το ρεμπέτικο τραγούδι που τόσο φανατικά λατρεύει ο εν λόγω δημιουργός. Παρ’ όλα αυτά η απάντηση είναι πως σε γενικές γραμμές οδεύουμε προς έναν καλύτερο κόσμο. Πιθανότατα φαντάζει υπερβολικά αισιόδοξη σκέψη ότι τα πράγματα περιέχουν πολύ περισσότερο φως όμως παρά τον βαθύτερο πεσιμισμό που με διακρίνει δεν θα μπορούσα και από ιστορική άποψη να υποστηρίξω το αντίθετο. Ο κόσμος μας πάει πολύ καλύτερα, απ’ ότι ας πούμε την δεκαετία του εβδομήντα, ακριβώς επειδή ο Πλάτωνας έπαψε πια να αναφέρεται στις γυναίκες ως μηχανή αναπαραγωγης, επειδή ο κάθε Χριστιανόπουλος έπαψε να αναπαράγει επαρχιώτικο αντικοσμοπολιτισμό από την θέση του διανοούμενου και επειδή η επαφή μας με την δύση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό μας έδειξε ότι εκτός από τον Παλαμά υπάρχει και ο Καβάφης, ότι εκτός από τα τσιφτετέλια και τους αμανέδες υπάρχει η rock και η pop και ότι εκτός από δικαιώματα έχουμε και υποχρεώσεις.
Καλό θα ήταν να αναγνωρίσουμε ότι ο μεγάλος υπεύθυνος αυτής της παθογένειας είναι ο ανεξέλεγκτος υπερσυναισθηματισμός μας. Η βαθιά πίστη της τέλειας παιδικής ηλικίας και των περασμένων όμορφων χρόνων πρόκεται για έναν εξόφθαλμο ανορθολογισμό. Την αντίληψη του ιδανικού βίου που μεταφράζεται ως: παιχνίδια στην αλάνα, ανυπαρξία κινηματογράφου, χουλιγκανισμός, εμφυλιακά πάθη, εξορίες, ανισότητα των φύλων, διωγμός των ομοφυλοφίλων, απόλυτη εκκλησιοκρατία, αντιαμερικανική πίστη, ωραιοποίηση της επαρχίας, φαγοπότι με τα χρήματα των άλλων, αριστερός σκοταδισμός, λαϊκοδεξιά κυριαρχία, “Τη Ρωμιοσύνη μην τη κλαις” και γαλανόλευκες δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να την παίρνουμε στα σοβαρά. Όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηρηστικά μας καλλιεργήθηκαν και εδραιώθηκαν στην νεοελληνική αντίληψη ακριβώς μέσα από την παιδική ηλικία και κατα τη διάρκεια χρόνων που σύμφωνα με τους μεγαλύτερους μοιάζουν σαν ένα τρελό party στους κήπους της Εδέμ!
Γιατί ο κόσμος μας είναι καλύτερος; Μα επειδή η δύση γνώρισε όλα τα ιστορικά απελευθερωτικά κινήματα φυσικά! I’ve said it once, I’ve said it twice, I’ve said it freaking thousand times! Και όποιος ευαγγελίζεται ευφυολογήματα και καταλήγει βαρύγδουπα και αφοριστικά ” Κάθε πέρισυ και καλύτερα ” τότε πολύ θα ήθελα να τον στείλω με μία χρονομηχανή στις εποχές της Φεουδαρχίας ώστε να υποστηρίξει έπειτα με την ίδια παρρησία ότι προτιμά να ζει ως δουλοπάροικος παρά ως flower child και παλιοροκάς! Είπαμε, το παρελθόν είναι πάντοτε καλύτερο. Πάντοτε όμως, έτσι; Επιστροφή στις ρίζες; Ευχαριστώ, δεν θα πάρω!
Δεν αμφιβάλλω καθόλου ότι μέσα σε λογικά πλαίσια είναι θεμιτό για κάθε γενιά να νοσταλγεί την παιδικότητά της, να ωραιοποιεί με αφέλεια ένα δικό της παρελθόν και να ψάχνει λόγους ώστε να πιστέψει πως όταν φύγει από τον μάταιο τούτο κόσμο, τίποτα σπουδαίο και σημαντικό δεν πρόκειται να συμβεί ώστε να σκάει που δεν το έζησε. Ακόμη κι εγώ ενώ δεν έχω φτάσει ούτε τα τριάντα, ήδη νοσταλγώ τις εποχές που αγαπημένα Rock bands έπαιζαν κομμάτια της εφηβείας μου. Παρ’ όλα αυτά, από το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα κι έπειτα, τουλάχιστον, κανένα παρελθόν δεν υπήρξε καλύτερο. Πιθανότατα υπερτερούσε σε ορισμένα πεδία: μουσικά, λογοτεχνικά, εικαστικά, φιλοσοφικά αλλά με μία ευρεία οπτική και ψύχραιμη σκέψη, ο κόσμος είναι καλύτερος μόνο όταν προχωράει μπροστά. Believe it or not. Ο Δήμαρχος Πόπωτας μπορεί να είναι ένας αστείος χαρακτήρας αλλά το ” εμπρός πίσω ” καλό είναι να περιορίζεται σε σίριαλ και κωμικές παραστάσεις, διαφορετικά περπατάμε σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια.
Η Κική Δημουλά είχε πει σε μία συνέντευξή της ότι δεν νοσταλγεί τα νεανικά της χρόνια επειδή ήταν καλύτερα αλλά μόνον επειδή ήταν αυτό. Η νεότητά της. Νομίζω πως οφείλουμε να διατηρούμε στο νου μας τα λόγια της όσο μεγαλώνουμε.
