Ζούμε στην εποχή της οθόνης και της εικόνας. Τα σημερινά παιδιά ήδη από πολύ νωρίς αποκτούν οικειότητα με τα smartphone ή τα tablet των γονιών τους γιατί πολύ απλά μετατρέπονται είτε σε κουδουνίστρες είτε σε συσκευές νανουρίσματος. Καθώς μεγαλώνουν δε, μαθαίνουν ότι το μαραφέτι αυτό είναι ένας θησαυρός όπου με ένα ανεπαίσθητο άγγιγμα αντιμετωπίζουν την ανία τους ή την ανασφάλειά τους, πως μπορούν να ανακαλύψουν ένα ολόκληρο κόσμο, πως μπορούν να ακούσουν, να δουν, να μάθουν και να παίξουν ό,τι θέλουν (ότι κάνει δηλαδή κι ένας ενήλικας). Είναι φυσικό επακόλουθο λοιπόν, αυτές οι «πολυλειτουργικές» συσκευές να διαγράψουν από το μυαλό των παιδιών δραστηριότητες που πραγματοποιούνται έξω από το σπίτι ή αν δεν γίνεται πλήρης διαγραφή σίγουρα μια απλή προτίμηση υπάρχει. Αυτή λοιπόν, φαίνεται να είναι η σύγχρονη πραγματικότητά μας. Μία πραγματικότητα σαφώς που εμπεριέχει και θετικά και αρνητικά φτάνει να υπάρχει το μέτρο. Μια σημερινή εικόνα λοιπόν μιας σύγχρονης οικογένειας με ό,τι αυτό συνεπάγεται είναι το, «όταν τρώμε δεν μιλάμε και το…tablet/smartphone μας κοιτάμε».
Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες εκείνες που δείχνουν τα μέλη μιας οικογένειας να παίρνουν το γεύμα τους μπροστά στην τηλεόραση με την προσοχή όλων να είναι στραμμένη σε αυτό που προβάλλεται, ενώ η μεταξύ τους αλληλεπίδραση είναι ανύπαρκτη. Η συνήθεια αυτή συνεχίζει μέχρι και σήμερα, με κάποιες φυσικά παραλλαγές όπου το smartphone ή το tablet μπορεί να αντικαθιστά την τηλεόραση, και αφορά τόσο τα παιδιά όσο και τους γονείς, που λειτουργούν και ως συμπεριφορικό πρότυπο.
Το άμεσο όφελος είναι πως τα παιδιά τρώνε το φαγητό τους χωρίς πολλές αντιστάσεις, με τον γονέα να εξοικονομεί χρόνο και ψυχικά αποθέματα. Μακροπρόθεσμα όμως χάνονται σημαντικές ευκαιρίες σύνδεσης του γονέα με το παιδί του, οι οποίες είναι καίριας σημασίας για την υγιή συναισθηματική, νοητική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
Μιλάμε για μια ακόμη χαμένη γενιά, μια καταδικασμένη γενιά την οποία καλέσαμε να βάλει τα θεμέλια τις βάσεις των ιδανικών, να αποτελέσει τα πρότυπα των επόμενων γενεών. Αστείο κι όμως αληθινό!
Τι πρότυπα να μεταδώσει όμως, κάποιος που ζει στην εποχή μας? Από πού να αντλήσει ιδανικά και αξίες, για να εμπνευστεί και να εμπνεύσει.
Ας ανοίξουμε την τηλεόραση και ας κάνουμε μια εξερεύνηση των προγραμμάτων των καναλιών. Οι πρώτες αρνητικές προσλαμβάνουσες παραστάσεις ξεπηδούν από παντού.
Σειρές στην τηλεόραση, όπου οι πρωταγωνιστές χαρακτηρίζονται για την ελαφρότητα των ηθών τους, η διαφθορά, η διαπλοκή και η έλλειψη αξιών κυριαρχούν στο σενάριο για την επίτευξη της τηλεθέασης φυσικά.
Θα πει κάποιος, μόνο η τηλεόραση διαμορφώνει άποψη στον κόσμο? Όχι βέβαια, τα ΜΜΕ όμως αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Η τηλεόραση μαζί με το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μονοπωλούν το ενδιαφέρον των νέων.
Μια “βόλτα” στα διαδικτυακά “στέκια” των νέων αρκεί για να καταλάβει τι είναι αυτό που απασχολεί την νέα γενιά.
Όλα είναι θέμα παιδείας, όχι τόσο με την έννοια της εκπαίδευσης, όσο και με την έννοια της κοινωνικής διαπαιδαγώγησης, που ξεκινάει από το σπίτι.
Παιδεία είναι ο τρόπος που μιλάμε σε έναν άγνωστο, πως συμπεριφερόμαστε στον ηλικιωμένο, στα ζώα, το πως διατηρούμε το περιβάλλον στο οποίο ζούμε, το πως σεβόμαστε τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του άλλου και πολλά άλλα που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, ξεκινούν από την οικογένεια κι επεκτείνονται στον τρόπο ζωής μας, τον σεβασμό προς τον εαυτό μας και κατ’ επέκταση, προς τους άλλους.
Είμαστε οι επιλογές μας, στα πρόσωπα των αντιπροσώπων στην κοινωνία, όπου καθρεφτίζεται το ποιόν μας.