Ως άνθρωποι αντιμετωπίζουμε καθημερινά καταστάσεις και εμπόδια τα οποία μας προβληματίζουν. Το ένστικτο που μας βγαίνει την στιγμή εκείνη είναι να μοιραστούμε με κάποιον κοντινό μας άνθρωπο τους προβληματισμούς μας και να μας ακούσει. Τι γίνεται όμως όταν το άτομο στο οποίο μιλάμε μας δίνει μια συμβουλή ώστε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα μας ασχέτως εάν την ζητήσαμε; Στην προκειμένη περίπτωση η συμβουλή αυτή είναι ανεπιθύμητη και καταπατάει κάποια όρια. Τον όρο «ανεπιθύμητη συμβουλή» τον συναντάμε κυρίως στα αγγλικά (unsolicited advice) και έχει μελετηθεί εις βάθος από την επιστήμη της ψυχολογίας.
Η συμβουλή αυτή τις περισσότερες φορές δεν είναι κακόβουλη, μπορεί να είναι σωστή ή και λάθος, το άτομο που την δίνει πιθανώς την εκφράζει με αντικειμενικό ή υποκειμενικό τρόπο, ωστόσο όποια μορφή και να έχει, όποια και να είναι η πρόθεση του ατόμου που την δίνει, εφόσον η συμβουλή δεν ήταν επιθυμητή ή δεν ζητήθηκε ποτέ, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να είναι βοηθητική. Αντιθέτως μπορεί να βάλει το άτομο σε μια αμήχανη κατάσταση καθώς του δόθηκε μια συμβουλή που δεν ζήτησε. Επιπλέον το άτομο αυτό θα νιώσει ενοχές σε περίπτωση που εκφράσει την δυσφορία του σχετικά με την ανεπιθύμητη συμβουλή που έλαβε, διότι το άτομο που το συμβούλεψε πιθανώς να είχε καλές προθέσεις. Άλλο ένα συναίσθημα που βιώνουν τα άτομα αυτά είναι και οι τύψεις εάν δεν ακολουθήσουν την συμβουλή που τους δόθηκε, καθώς σύμφωνα με τον δότη, αυτή θα ήταν αποτελεσματική.
Ποιοι είναι οι λόγοι που ωθούν έναν άνθρωπο στο να συμβουλέψει κάποιον χωρίς να του ζητηθεί;
Πρώτη βάζουμε την ταύτιση. Όταν εκφράζεσαι σε ένα άτομο για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεις είναι πιθανό και το άλλο άτομο να έχει αντιμετωπίσει ίδιο πρόβλημα η παρόμοιο. Έτσι λοιπόν θα προβεί στο να σου δώσει μια συμβουλή ή λύση στο πρόβλημα σου ασχέτως εάν το ζήτησες ή εάν η λύση αυτή θα είναι αποτελεσματική για εσένα. Ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό μηχανισμό στο να διευθετεί τα προβλήματα του, ο μηχανισμός που λειτουργεί αποτελεσματικά για εσένα μπορεί μην είναι καθόλου βοηθητικός για κάποιον άλλον.
Έπειτα έχουμε τις καλές προθέσεις, όπου το άτομο που συμβουλεύει προσπαθεί απλώς να βοηθήσει. Οι προθέσεις είναι αγνές και η όλη διαδικασία γίνεται ασυνείδητα καθώς το άτομο, νιώθοντας την ανάγκη να βοηθήσει και να βγάλει το άλλο άτομο από την δύσκολη κατάσταση που βιώνει, δεν αντιλαμβάνεται πως δεν του ζητήθηκε ποτέ βοήθεια.
Εντοπίζουμε επίσης και το προσωπικό όφελος. Το να προσφέρεται βοήθεια σε κάποιον που βρίσκεται σε μια δυσμενή κατάσταση γίνεται για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι ο προφανής, για να αντιμετωπίσει ο πάσχων την κατάσταση. Ο δεύτερος ωστόσο είναι πιο προσωπικός, και βοηθάει αυτόν που δίνει την συμβουλή . Η βοήθεια που δίνει σε κάποιον, κάνει τον ίδιο να νιώσει πιο σημαντικός, πιο χρήσιμος και πιο απαραίτητος στην ζωή του άλλου. Στην συγκεκριμένη περίπτωση “τρέφει” τον εγωισμό του και το ονομάζει βοήθεια στον συνάνθρωπο.
Επιπλέον παρατηρείται ότι πολλοί άνθρωποι που κρατούν τέτοια στάση απέναντι σε ένα άτομο που βιώνει κάτι δύσκολο, θεωρούν πως αυτός είναι ένας τρόπος να δείξουν την αγάπη τους, η να συμπαρασταθούν στον άλλον ή πιθανώς νιώθουν αμήχανα και άβολα επομένως καταλήγουν στην συμβουλή ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.
Πως να αντιμετωπίσεις μια ανεπιθύμητη συμβουλή;
Αυτό που μπορείς να κάνεις σε περίπτωση που σου δοθεί μια συμβουλή την οποία δεν έχεις ζητήσει είναι αρχικά να την ακούσεις και έπειτα με ευγενικό τρόπο να την απορρίψεις αναφέροντας πως έχεις ήδη σκεφτεί κάτι που θα λειτουργήσει αποτελεσματικά στο πρόβλημα σου. Επιπλέον μπορείς να αναφέρεις στο άτομο που σου δίνει την συμβουλή ότι παρά τις καλές του προθέσεις προτιμάς να λύσεις το πρόβλημα με τον δικό σου τρόπο.
