Ήρθε την περσινή χρονιά από τη Δανία και σάρωσε όλα τα γνωστά βραβεία για ξενόγλωσσες ταινίες (Όσκαρ, Χρυσή Σφαίρα, BAFTA). Ο σκηνοθέτης του, Τόμας Βάντερμπεργκ, ένας από τους σπουδαιότερους Σκανδιναβούς δημιουργούς, απέσπασε μέχρι και οσκαρική υποψηφιότητα για καλύτερη σκηνοθεσία. Στο πλευρό του, ένας από τους πιο γνωστούς και ταλαντούχους ηθοποιούς από τη Δανία, ο Μαντς Μίκελσεν (Casino Royale, Doctor Strange μεταξύ άλλων). Θέμα της ταινίας, το… αλκοόλ. Εντάξει, όχι μόνο. Η συνταγή για μια από τις καλύτερες ευρωπαϊκές παραγωγές των τελευταίων ετών, έτοιμη.
Άσπρο Πάτο (Druk, 2020) – Μαύρη κωμωδία/δράμα, 117΄
Σκηνοθεσία: Thomas Vinterberg
Σενάριο: Thomas Vinterberg & Tobias Lindholm
Πρωταγωνιστούν: Mads Mikkelsen, Thomas Bo Larsen, Magnus Millang, Lars Ranthe
Τέσσερις φίλοι και συνάδελφοι καθηγητές σ΄ ένα δανέζικο λύκειο πειραματίζονται με την κατανάλωση ολοένα και μεγαλύτερης ποσότητας αλκοόλ, καθώς διαπιστώνουν ότι αυτή έχει θετικά αποτελέσματα στην επαγγελματική αλλά και προσωπική τους ζωή.
Είναι γνωστό ότι η συνετή κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ έχει, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, θετική επίδραση στη συμπεριφορά αρκετών ανθρώπων σε περιβάλλον κοινωνικοποίησης. Μας χαλαρώνει, μειώνει τις αναστολές, προκαλεί αυξημένη ενέργεια και ευφορία. Έχουν γίνει μάλιστα πραγματικές ιατρικές, κοινωνιολογικής ή/και ψυχιατρικής φύσης μελέτες προκειμένου να αποδειχθεί η θεωρία ότι αυτή η επίδραση δύναται να μονιμοποιηθεί αν ο άνθρωπος καταναλώσει αλκοόλ στη σωστή ποσότητα, τη σωστή στιγμή και με τη σωστή συχνότητα, ώστε να βελτιώσει την επαγγελματική και προσωπική του ζωή.
Τη θεωρία αυτή προσπαθούν να δοκιμάσουν στην πράξη οι ήρωες της ταινίας αυτής. Τέσσερις καθηγητές, φίλοι και συνάδελφοι, ηλικίας κοντά στα 50, βλέπουν τα χρόνια να περνούν και τη ζωή τους να στερείται έμπνευσης, αυθορμητισμού και όμορφων στιγμών, τόσο στη δουλειά τους όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον. Ένας από αυτούς παρουσιάζει την ιδέα και παρακινεί τους υπόλοιπους, τα αποτελέσματα είναι άμεσα. Ωστόσο, η θεωρία απέχει από την πράξη, και οι τέσσερις φίλοι ανακαλύπτουν ότι είναι δύσκολο να κρατήσουν το μέτρο και να μην υπερβάλουν, ενώ αποδεικνύεται πως μακροπρόθεσμα οι συνέπειες του “πειράματός” τους μπορεί να είναι από απλώς περίπλοκες ως μη αναστρέψιμα επικίνδυνες.
Η ιδέα είναι σίγουρα πρωτότυπη, η εκτέλεση πετυχημένη, ρεαλιστική, αστεία και σοβαρή ταυτόχρονα, αν και αναμφίβολα προβλέψιμη. Ο Βάντερμπεργκ, ο φίλος και ομοϊδεάτης του Λαρς φον Τρίερ, συνιδρυτής του ανατρεπτικού “Δόγματος 95” στα τέλη των 90s (όλα αυτά τα ξέρετε αν βλέπατε Κωνσταντίνου και Ελένης), το έχει γυρίσει εδώ και καιρό στο mainstream κινηματογράφο ωστόσο υπάρχουν σκηνές όπου οι “επαναστατικές” καταβολές του γίνονται ευδιάκριτες. Καθοδηγεί άψογα τους πρωταγωνιστές, οι οποίοι είναι καλά δομημένοι, αρκετά ίδιοι ώστε να αντιλαμβάνεσαι τον κοινό σκοπό τους, με στοχευμένες ωστόσο διαφορές που δικαιολογούν το διαφορετικό δρόμο που τραβάει ο καθένας και την ανταπόκριση που έχουν στο πείραμα το οποίο διεξάγουν. Προφανώς ξεχωρίζει ο έμπειρος και αναγνωρισμένος Μίκελσεν, ωστόσο δεν υπάρχουν εμφανή ψεγάδια στο καστ.
Η ταινία είναι αρκετά διασκεδαστική, διακρίνεται από λεπτές αλλά έντονες εναλλαγές συναισθημάτων, ισορροπεί με επιτυχία μεταξύ κωμωδίας και δράματος, και αφήνει στο θεατή την ερμηνεία στο φινάλε, σχετικά με τα αποτελέσματα της ανορθόδοξης προσπάθειας των πρωταγωνιστών να βελτιώσουν τη ζωή τους. Θίγονται θέματα όπως η κρίση μέσης ηλικίας, το επαγγελματικό τέλμα, ειδικά σε επαγγέλματα που απαιτούν επικοινωνιακές δεξιότητες, οι οικογενειακές σχέσεις και, φυσικά, το αλκοόλ, με τα πλεονεκτήματα, τα προβλήματα και τους κινδύνους του.
Σε μια μοναδική, με την αρνητική, δυστυχώς, έννοια, χρονιά όπως το 2020, το έργο του Βάντερμπεργκ δε δυσκολεύτηκε καθόλου να ξεχωρίσει ανάμεσα στις ξενόγλωσσες παραγωγές και να σαρώσει τα σχετικά βραβεία, ενώ θεωρείται δικαίως μια από τις καλύτερες και πιο διασκεδαστικές ταινίες της εφιαλτικής χρονιάς που μας πέρασε. Κάποιος μπορεί να επισημάνει ως “μείον” την έλλειψη διαφορετικότητας: πρόκειται για μια ταινία για μεσήλικες, λευκούς, μεσαίας τάξης δυτικούς άνδρες. Ωστόσο, το κόνσεπτ του σεναρίου είναι τέτοιο που χρειαζόταν χαρακτήρες χωρίς επιπλέον “αστερίσκους” για να δουλέψει, κι ακόμα κι αν αφαιρέσουμε πόντους από την ταινία για την αβλεψία αυτή, δεν στερεί τίποτα από τη γενικότερη αξία και ποιότητα που τη χαρακτηρίζει.
Μια πολύ καλή επιλογή, ειδικά για θερινό σινεμά με φίλους, τώρα που μπορούμε ξανά, είναι το πανέξυπνο αυτό φιλμ από τη Δανία, που ξεχώρισε δικαίως σε σενάριο, σκηνοθεσία, θεματολογία και ερμηνείες και διακρίθηκε παγκοσμίως. Σοβαρό πλην ευχάριστο, διδακτικό αλλά διασκεδαστικό, αποτελεί από τις καλύτερες πρόσφατες δημιουργίες του σκανδιναβικού σινεμά, πηγαίνοντας μάλιστα κόντρα στο ρεύμα που θέλει τις ταινίες από την περιοχή αυτή, σκοτεινές, δραματικές και χωρίς ελαφρότητα και χιούμορ.
Βαθμολογία: 8/10