Η ταινία που έμοιαζε να περιμένουμε, χωρίς να το ξέρουμε, περίπου 2 χρόνια, το πρώτο blockbuster της μετα-πανδημίας εποχής (με την έννοια των lockdown και των κλειστών αιθουσών, γιατί ως επί τα άλλα με την πανδημία κάθε άλλο παρά ξεμπερδέψαμε) είναι εδώ και προσελκύει την αναμενόμενη προσοχή. Στο “τιμόνι”, ο διακεκριμένος Καναδός Ντενίς Βιλνέβ, πρωταγωνιστής ο όλο και πιο ανερχόμενος, Τιμοτέ Σαλεμέ, και υλικό, ένα από τα σπουδαιότερα best-seller επιστημονικής φαντασίας που έχουν γραφεί ποτέ.
Dune (2021) – Περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, 152΄
Σκηνοθεσία: Denis Villeneuve
Σενάριο: Jon Spaihts, Denis Villeneuve & Tim Roth
Πρωταγωνιστούν: Timothée Chalemet, Rebecca Ferguson, Oscar Isaac, Jason Momoa
Η ιστορία ενός νεαρού γόνου αριστοκρατικής οικογένειας, με κρυφά υπερφυσικά χαρίσματα, ο οποίος καλείται να εμπλακεί σε μια τιτάνια διαγαλαξιακή μάχη με έπαθλο το πολυτιμότερο υλικό στο σύμπαν.
O Ντενίς Βιλνέβ έχει διανύσει μια μεγάλη διαδρομή από το σκληρό ρεαλισμό των πρώτων του εγχειρημάτων (Polytechnique, 2009) μέχρι την επιστημονική φαντασία και την εκτεταμένη χρήση της τελευταίας λέξης ψηφιακής τεχνολογίας (Arrival, 2016), ωστόσο αυτό που επιχείρησε με το Dune παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μεταφέροντας στον κινηματογράφο ένα best seller που γράφτηκε πριν πάνω από μισό αιώνα (Φρανκ Χέρμπερτ, 1965), βασίζεται όσο ποτέ στην τεχνολογία εμφανίζοντας ένα οπτικοακουστικό αριστούργημα, ωστόσο προσπαθεί να μην ξεχάσει την ανθρώπινη πλευρά, τα νοήματα του έργου, καθώς και να το επικαιροποιήσει στη σημερινή εποχή.
Να ξεκινήσουμε από τα προφανή: σωστή επιλογή να χωριστεί το βιβλίο σε δύο ταινίες. Τα νοήματα, οι χαρακτήρες, τα γεγονότα και οι αλληλουχίες εκεί είναι πάρα πολλά για να τα διηγηθείς σε μια ταινία, ακόμα κι αν αυτή κρατούσε, για παράδειγμα, τρεις και πλέον ώρες. Το τίμημα που πληρώνει ο Βιλνέβ είναι η ταινία του να αργεί λίγο να πάρει μπροστά, καθώς περίπου το πρώτο μισό μπορεί να θεωρηθεί εισαγωγικό. Ωστόσο, αποδεικνύεται απαραίτητο, καθώς το κόνσεπτ είναι αρκετά σύνθετο και απαιτείται κάποιος χρόνος ώστε ο θεατής να “μπει στο κλίμα” και να παρακολουθήσει ομαλά το υπόλοιπο. Σίγουρα, επίσης, δημιουργούνται προσδοκίες για το σίκουελ, που έρχεται το 2023.
Το κόνσεπτ είναι αρκετά σύνθετο, αλλά ταυτόχρονα πολύ απλό και όχι ιδιαίτερα πρωτότυπο. Ένας νεαρός που δεν ξέρει τις δυνάμεις του, είναι προορισμένος να σώσει ή/και να αλλάξει τον κόσμο, σε ένα φανταστικό σύμπαν, και τα εμπόδια και οι αγώνες που δίνει ώστε να το κατορθώσει. Αυτό αφαιρεί σε μεγάλο βαθμό το στοιχείο του απρόβλεπτου, τουλάχιστον ως προς τα βασικά της ιστορίας. Ωστόσο, ακριβώς επειδή είναι τόσο απλό και το έχουμε ξαναδεί τόσες φορές, μας επιτρέπει να εστιάσουμε στις πολύ πιο ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες.
Γιατί τελικά σημασία δεν έχει τόσο τι περιγράφει το Dune, αλλά πώς το κάνει. Με ένα εξαιρετικό καστ, που περιλαμβάνει πληθώρα αστέρων και κορωνίδα τον Τιμοτέ Σαλεμέ, τον 25χρονο Γαλλοαμερικανό που μάθαμε στο Call Me by Your Name και έκτοτε εξελίσσεται και κατακτά το κινηματογραφικό στερέωμα. Μετρημένη, με προσοχή στη λεπτομέρεια, “ήρεμη δύναμη” η ερμηνεία του. Φαντασμαγορική, από την άλλη, η σκηνοθεσία του Βιλνέβ, ο οποίος εκμεταλλεύεται πλήρως τα πιο σύγχρονα οπτικοακουστικά εφέ που έχει στη διάθεσή του και παρουσιάζει ένα τεχνολογικό αριστούργημα, το οποίο ωστόσο δεν ξεχνάει ότι πρόκειται για κινηματογραφική ταινία (άρα τέχνη) και είναι απόλυτα εναρμονισμένο με το περιεχόμενο και τα νοήματα της πηγής του.
Εξάλλου, το Dune μπορεί να είναι ένα εντυπωσιακό, υπερσύγχρονο έργο επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο στο περιεχόμενο υπάρχουν διάχυτα, λανθάνοντα νοήματα και μηνύματα για την κοινωνία, την οικογένεια, αλλά και το περιβάλλον. Δυστυχώς, η ταινία έχει γίνει σημαία (κυρίως στις ΗΠΑ) ορισμένων ακροδεξιών κύκλων, οι οποίοι αντιλαμβάνονται (ή έτσι δείχνουν ηθελημένα) παντελώς λανθασμένα τα νοήματα του σεναρίου. Γιατί πρόκειται για ένα έργο, δριμύ “κατηγορώ” στην αποικιοκρατία, το ρατσισμό και την εργασιακή εκμετάλλευση, ενώ χτυπά ένα αλληγορικό πλην επίκαιρο “καμπανάκι’ για την κλιματική αλλαγή.
Παρότι δεν αποτελεί αριστούργημα από καλλιτεχνικής πλευράς, το Dune είναι καλογυρισμένο, χωρίς εμφανή ψεγάδια και ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Το πρώτο, ίσως, blockbuster του είδους του από τότε που η πανδημία χτύπησε την πόρτα της ανθρωπότητας, είναι σκόπιμα γυρισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μην έχει νόημα να το δεις οπουδήποτε αλλού εκτός μιας σκοτεινής, άνετης κινηματογραφικής αίθουσα με τη μεγάλη οθόνη και τα σύγχρονα συστήματα εικόνας και ήχου. Όμως, εδώ που τα λέμε, υπάρχει για οποιαδήποτε ταινία καλύτερο μέρος να τη δεις από τον κινηματογράφο, που τόσο μας έλειψε όλο αυτό τον καιρό;
Βαθμολογία: 7,5/10