Σε μια εποχή που το φεμινιστικό κίνημα βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο στις τέχνες και ειδικά στον κινηματογράφο (σκάνδαλα σεξουαλικής παρενόχλησης, κίνημα #MeToo καθώς και άλλα σχετικά γεγονότα), έρχεται μια ταινία να μας εξιστορήσει τη ζωή και το έργο μιας εκ των σπουδαιότερων Αμερικανίδων του τελευταίου αιώνα (αν και ελάχιστα γνωστή εκτός ΗΠΑ), και νυν μέλους του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ruth Bader Ginsburg.
On the Basis of Sex (2018) – Βιογραφικό δικαστικό δράμα, 120΄
Σκηνοθεσία: Mimi Leder
Σενάριο: Daniel Stiepleman
Πρωταγωνιστούν: Felicity Jones, Arnie Hammer, Justin Theroux
Μια νεαρή δικηγόρος ξεκινά τη σταδιοδρομία της στη νομική κόντρα στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις για το φύλο της, και καταλήγει να δίνει μια μεγάλη δικαστική μάχη για την κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων σε πολλούς τομείς στην Αμερική του 1970.
Θα ήταν παραπλανητικό να πούμε πως πρόκειται για μια πλήρη βιογραφία της Ginsburg, καθώς ουσιαστικά εστιάζει σε δύο συγκεκριμένες περιόδους της ζωής της. Αρχικά αναλύει τη σταδιοδρομία της στα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Κολούμπια, όταν αντιμετώπισε, πέραν του προφανώς πολύ υψηλού επιπέδου δυσκολίας των σπουδών της, διαρκή και επαναλαμβανόμενο σεξισμό από συμφοιτητές, καθηγητές, ακόμα και τον τότε πρύτανη του Χάρβαρντ, καθώς και τα προβλήματα υγείας του (επίσης νομικού) συζύγου της. Και το κυρίως πιάτο έρχεται με τις βαρύνουσας σημασίας δικαστικές υποθέσεις Moritz v. Commisioner και Reed v. Reed, όπου η Ginsburg, αν και τελείως άπειρη μέχρι τότε σε αγορεύσεις δικαστηρίου, υποστήριξε με πάθος και επιχειρήματα την κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων μεταξύ των φύλων σε διάφορα νομικά και κοινωνικά πλαίσια.
Φυσικά η πλοκή δεν αμελεί και το οικογενειακό προφίλ της ηρωίδας, εξάλλου ο σύζυγός της, πάντα στο πλευρό της σε κάθε δοκιμασία κι αγώνα, ήταν κι ο ίδιος δικηγόρος και συνεργάστηκε μαζί της στις επίμαχες υποθέσεις, ενώ η κόρη της προσέφερε σημαντική ηθική υποστήριξη, έχοντας μεγαλώσει με τα ιδανικά των γονέων της περί ισότητας και ανεξαρτησίας των γυναικών. Ο Martin Ginsburg απεικονίζεται ως το ιδανικό ταίρι για τη δυναμική σύζυγό του, έξυπνος, ανεκτικός και πολύτιμος σύμμαχος όπου και όποτε χρειαζόταν, χωρίς φυσικά να αμελεί και τη δική του σταδιοδρομία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η ταινία στοχεύει, εκτός από τη σκιαγράφηση της –εξαιρετικά δημοφιλούς στις ΗΠΑ- Ginsburg, να στείλει ηχηρό μήνυμα απέναντι στα έμφυλα στερεότυπα και να αναδείξει τους αγώνες που έδωσε απέναντι τόσο στους σεξιστικούς νόμους (ακόμα κι όταν στρέφονταν εναντίον των ανδρών), όσο και στον καθημερινό μισογυνισμό που αντιμετώπισε στο δρόμο, το πανεπιστήμιο, το εργασιακό περιβάλλον, τον κοινωνικό περίγυρο. Οι ομοιότητες που παρατηρήσαμε μεταξύ του μηνύματος αυτής της ταινίας κι αυτού της Captain Marvel αποδεικνύουν πως το κινηματογραφικό φεμινιστικό κίνημα υπερβαίνει τα είδη και μπορεί να λειτουργήσει με ηρωίδα τόσο ένα υπαρκτό πρόσωπο του δικαστικού κλάδου όσο και μια υπερφυσική οντότητα σ΄ένα μακρινό γαλαξία.
Καλά και χρήσιμα όλα αυτά, αλλά δεν αρκούν για να αγνοήσουμε τα χτυπητά ελαττώματα της ταινίας. Η αποσπασματική αφήγηση των γεγονότων, τα κλισέ, η προβλέψιμη πορεία της (ελαφρώς δικαιολογημένη, βέβαια, καθώς εξιστορεί πραγματικά γεγονότα), καθώς και το μάλλον απότομο φινάλε, δε βοηθούν στο να παραμείνει το ενδιαφέρον σε υψηλά επίπεδα. Η σκηνοθεσία είναι άρτια αλλά κάπως αποστειρωμένη, ακροβατώντας μεταξύ των γεγονότων και των μηνυμάτων πίσω απ΄αυτά, ενώ το σενάριο θεωρεί πολλές γνώσεις δεδομένες (τόσο για την ίδια την ηρωίδα όσο και για το αμερικανικό νομικό πλαίσιο γενικότερα), γνώσεις που για κάποιον εκτός Ηνωμένων Πολιτειών μόνο δεδομένες δεν είναι, ενώ αμφιβάλλω αν τις έχουν ακόμα και πολλοί Αμερικανοί.
Η ζυγαριά, ωστόσο, γέρνει προς θετικό πρόσημο συνολικά, χάρη στη στιβαρή ερμηνεία της Felicity Jones, κάποιες χαρακτηριστικές σκηνές που αναδεικνύουν το χαρακτήρα της ηρωίδας καθώς και το περιβάλλον στο οποίο έδρασε –και ακόμα δρα, καθώς είναι ακόμα μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ- και των σημαντικών κοινωνικών μηνυμάτων και προβληματισμών τα οποία το διέπουν. Ίσως δε δικαίωσε τις προσδοκίες για μια πρωτοκλασάτη ταινία που θέτει σε επίκεντρο το σεξισμό και την ανάγκη για αγώνα υπέρ της ισότητας των φύλων, αλλά παραμένει μια αξιόλογη προσπάθεια.
Βαθμολογία: 7/10