Έχει περάσει κιόλας ένα τέταρτο του αιώνα από το Σεπτέμβριο του 1994. Τότε δηλαδή, που ένα ακόμα μυθιστόρημα του μεγάλου Στίβεν Κινγκ μεταφερόταν στη μεγάλη οθόνη. Ήταν το Shawshank Redemption (ελληνική μετάφραση, ίσως άστοχη αλλά εμβληματική, Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ), η ταινία που φιγουράρει μόνιμα πια στην πρώτη θέση με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών στο δημοφιλές κινηματογραφικό site IMDb. Κι αυτός είναι μόνο ένας από τους λόγους για τους οποίους θεωρείται αριστούργημα.
Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption, 1994) – Δράμα, 142΄
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Frank Darabont
Πρωταγωνιστούν: Tim Robbins, Morgan Freeman, Bob Gunton, William Sandler
Στην Αμερική. αμέσως μετά τον πόλεμο, ένας τραπεζίτης βρίσκεται άδικα στη φυλακή για το φόνο της γυναίκας του, τον οποίο δεν διέπραξε. Προσπαθώντας να προσαρμοστεί και να επιβιώσει στις τραγικές κι επικίνδυνες συνθήκες της φυλακής, γίνεται ευνοούμενος του διευθυντή βοηθώντας τον να στήσει μια σειρά από κερδοφόρες κομπίνες.
Το καταπληκτικό αυτό δράμα ανήκει στη μακρά λίστα των ταινιών που τώρα όλοι θεωρούμε μεγάλες και τρανές και τις βλέπουμε ξανά και ξανά, αλλά στην εποχή που κυκλοφόρησαν δεν έκαναν ιδιαίτερο πάταγο. Το ημερολόγιο έγραφε 1994, η χρονιά δηλαδή που έργα τέχνης όπως Forrest Gump και Pulp Fiction έκαναν την εμφάνισή τους σαρώνοντας τα πάντα. Η ταινία γενικά είχε αξιοπρεπείς αλλά χαμηλές βλέψεις: ο σκηνοθέτης και ο κεντρικός της πρωταγωνιστής ήταν ευρέως γνωστοί αλλά όχι αστέρες και το κοινό ήξερε και αγαπούσε τον Στίβεν Κινγκ (όπως κάνει και τώρα), τον ήξερε όμως ως συγγραφέα τρομακτικών ιστοριών και όχι κοινωνικών δραμάτων.
Ο Κινγκ ειδικεύεται συνήθως στα βιβλία του να πλάθει τρομακτικούς κακούς, χαρακτήρες που μένουν χαραγμένοι στη μνήμη του αναγνωστικού ή κινηματογραφικού, στις μεταφορές στη μεγάλη οθόνη, κοινού. Στο έργο του αυτό ωστόσο δημιούργησε ένα μεγάλο ήρωα, τον Andy Dufresne (Robbins), αφού τον πέταξε στο βούρκο της φυλακής Shawshank, αναδεικνύοντας όλα του τα χαρίσματα στις χειρότερες δυνατές συνθήκες.
Πολλά τα νοήματα και οι άξονες της ταινίας. Η άδικη τιμωρία των αθώων, οι άθλιες συνθήκες στις φυλακές, η φιλία (οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες δένονται με τρόπο τέτοιο ώστε η ταινία να μπορεί να χαρακτηριστεί και buddy film), η διαφθορά, η μοναξιά, η ελπίδα, το νόημα και η αξία του να συνεχίσεις να αγωνίζεσαι ακόμα και όταν όλα μοιάζουν μαύρα. Όλα αυτά ποτισμένα με όλες τις ανθρώπινες αντιδράσεις: χιούμορ, συγκίνηση, αγωνία, νοσταλγία, αποτροπιασμός, οίκτος, πριν την τελική λύτρωση, με τρόπο ανάλογο των αρχαιοελληνικών τραγωδιών.
Ο σκηνοθέτης Frank Darabont (γνωστός για την ταινία αυτή αλλά και το Πράσινο Μίλι, ένα άλλο συγγραφικό έπος του Κινγκ) μεταφέρει την κλειστοφοβική, κυνική ατμόσφαιρα την οποία θέτει το βιβλίο με μαεστρία και λεπτότητα, πιστός στην πηγή του αλλά εκμεταλλευόμενος πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει ο κινηματογράφος. Ακόμα και οι εκθαμβωτικές σταρ του κλασικού Χόλιγουντ που παρελαύνουν, ως αφίσες, στο κελί του κεντρικού ήρωα προσθέτουν μια επιπλέον λάμψη στην ταινία, αλλά και μια υπέροχη αντίφαση με το σκοτεινό, κυριολεκτικά και μεταφορικά, σκηνικό της φυλακής.
Μια υπέροχη αντίφαση αποτελεί ολόκληρη η ταινία, στην τελική, μια αντίφαση η οποία σε πλημμυρίζει διαφορετικά συναισθήματα, με ανατροπές και σεναριακά τεχνάσματα που σε οδηγούν σ΄ ένα λογικό και συναισθηματικό roller coaster. Οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών, και ιδιαίτερα του Robbins, είναι εμβληματικές, ενώ ουκ ολίγες ατάκες και σκηνές της ταινίας αποτελούν αριστουργήματα από μόνες του και μνημονεύονται με κάθε τρόπο. Ασχέτως αν έχουν δίκιο ή όχι τα εκατομμύρια των χρηστών του IMDb που την τοποθέτησαν στην πρώτη θέση, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ταινίες σαν αυτή γυρίζονται σπάνια και αξίζουν όλης της προσοχής και αποθέωσης που μπορούν να λάβουν.
