Το 1989, ο εκκεντρικός ηθοποιός, σκιτσογράφος και σκηνοθέτης Terry Gilliam, μέλος της θρυλικής κωμικής ομάδας των Μόντι Πάιθον, είχε την έμπνευση να φτιάξει μια ταινία για το Δον Κιχώτη, η οποία θα έμπλεκε το μύθο με την ιστορία, την κωμωδία με το δράμα, το τότε με το τώρα. Του πήρε μόλις… τριάντα χρόνια να υλοποιήσει την ιδέα του. Ίσως η πιο ταλαιπωρημένη παραγωγή στην ιστορία του σινεμά, ο Άνθρωπος που Σκότωσε το Δον Κιχώτη εμφανίστηκε τελικά πέρσι σε όσους κινηματογράφους κατόρθωσε, λόγω νομικών προβλημάτων, και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για την ταινία αυτή καθαυτή όσο, πιθανότατα περισσότερο, για το background story.
Ο Άνθρωπος που Σκότωσε το Δον Κιχώτη (The Man Who Killed Don Quixote, 2018)
Περιπέτεια/σάτιρα, 132΄
Σκηνοθεσία: Terry Gilliam
Σενάριο: Tony Grisoni & Terry Gilliam
Πρωταγωνιστούν: Adam Driver, Jonathan Pryce, Joana Ribeiro, Olga Kurylenko
Ένας σκηνοθέτης προσπαθεί να βρει έμπνευση για ένα διαφημιστικό με πρωταγωνιστή το Δον Κιχώτη, όταν συναντά έναν παλιό γνωστό του ο οποίος έχει πειστεί πως αποτελεί την ενσάρκωση του φημισμένου λογοτεχνικού ιππότη.
Όλοι λογικά έχουμε λίγο πολύ μια επαφή με την ιστορία του Δον Κιχώτη, του εκκεντρικού ιππότη που νομίζει πως τα βάζει με τέρατα και σώζει αγνές δεσποινίδες, από το αδιανόητα δημοφιλές στο δυτικό πολιτισμό μυθιστόρημα του Θερβάντες. Ο Gilliam βασίζεται στην ιστορία αυτή για να στήσει την ταινία του, ωστόσο δημιουργεί ένα λαβύρινθο μέσα στον οποίο η πηγή του δεν αποτελεί παρά μόνο μια λεπτομέρεια. Ένα λαβύρινθο που συχνά, και προφανώς επιτηδευμένα, φαίνεται να μη βγάζει νόημα, με το θεατή να χάνεται καθώς προσπαθεί να καταλάβει ακόμα και τα στοιχειώδη, δηλαδή σε ποιο σύμπαν τοποθετούνται αυτά που βλέπει.
Η ταινία ξεκινά σχετικά φυσιολογικά, δείχνοντας έναν κυνικό, αν και δημοφιλή και ενίοτε ονειροπόλο, σκηνοθέτη (Adam Driver, αρχική επιλογή του σκηνοθέτη ήταν ο Τζόνι Ντεπ και μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως αν η ταινία γυριζόταν κανονικά πριν 20 χρόνια θα ήταν ιδανική επιλογή), ο οποίος σταδιακά μπλέκει στον προαναφερθέντα λαβύρινθο. Σύντομα αμφισβητεί τα πάντα, μαζί του κι εμείς που παρακολουθούμε. Είμαστε σίγουρα στον 21ο αιώνα, ή μήπως γυρίσαμε όντως στην εποχή του Δον Κιχώτη; Ακόμα και όταν βλέπουμε αποδείξεις πως είμαστε στο σήμερα, αυτό το σήμερα μοιάζει διαφορετικό από αυτό που ξέρουμε. Ένας σουρεαλιστικός κόσμος, στον οποίο ο χώρος και ο χρόνος είναι σχετικοί και ίσως ασήμαντοι.
Όπως συμβαίνει στις περισσότερες ταινίες του Gilliam (Brazil, Δώδεκα Πίθηκοι), το δαιδαλώδες σενάριο και η σουρεαλιστική σκηνοθεσία υπερβαίνουν κάθε άλλο στοιχείο της ταινίας. Δεν ξέρεις αν η ταινία είναι κωμωδία, δράμα, περιπέτεια, θρίλερ, δεν ξέρεις τι θέλει να πει ο ποιητής (αν θέλει να πει κάτι συγκεκριμένο), ουσιαστικά δεν καταλαβαίνεις τι παρακολουθείς.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Εξάλλου, μιλάμε για έναν άνθρωπο με τεράστιες δυνατότητες ο οποίος, παρά τις αδιανόητες αντιξοότητες που συνάντησε μέχρι να ολοκληρώσει το εγχείρημά του (έλλειψη μπάτζετ, θάνατοι και ασθένειες συντελεστών που είχαν συμφωνήσει, δικαστικές διαμάχες με τους παραγωγούς) κατόρθωσε να εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό καστ, με επικεφαλής τον Adam Driver, του οποίου η καριέρα βρίσκεται σε άνοδο, και να παρουσιάσει ένα πραγματικό έργο τέχνης. Στις ερμηνείες την παράσταση κλέβουν, πάντως, ο Jonathan Pryce στο ρόλο του κατά φαντασίαν (ή μήπως όχι;) Κιχώτη και η μάλλον άσημη Joana Ribeiro (φωτογραφία κάτω) σε μια εμφάνιση γεμάτη γοητεία, σεξαπίλ και εκρηκτικότητα.
Ίσως αφηρημένης τέχνης, που χάνεται στη μετάφραση, αλλά τέχνης στιβαρής, αξιόλογης, ενδιαφέρουσας. Δεδομένης της εκκεντρικότητας του δημιουργού της, αποτελεί αληθινή σπαζοκεφαλιά να εντοπίσει κάποιος σε ποια από τα δεκάδες σημεία στα οποία η ταινία μοιάζει ασύνδετη και χωρίς νόημα (χωρίς, επαναλαμβάνω, να είναι κακό αυτό) αυτό έγινε με επιθυμία του σκηνοθέτη και σε ποια ευθύνεται η ταραχώδης, γεμάτη αγκάθια τριών δεκαετιών παραγωγή της ταινίας. Για του λόγου το αληθές, η ιστορία της δημιουργίας αυτής της ταινίας είναι τόσο μοναδική που αποτελεί το θέμα ξεχωριστού ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε πριν 17 ολόκληρα χρόνια, όταν η ταινία βρισκόταν ακόμα στο στάδιο της προ-παραγωγής!
Ένας αντισυμβατικός Δον Κιχώτης λοιπόν, ο οποίος σε αντίθεση με τον κανονικό έχει όντως κακούς ολιγάρχες, όμορφες κυρίες που κινδυνεύουν και πολλή τρέλα, τόση που αυτή τη φορά ίσως ο κατά φαντασίαν ιππότης να λέει την αλήθεια. Απομονώνοντας το έργο από την απίστευτα περιπετειώδη πορεία του από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την τελική κυκλοφορία, έχουμε μια πρωτότυπη, ενδιαφέρουσα ταινία, της οποίας το βασικό ατού, : η έλλειψη συνοχής και η δαιδαλώδης, άτακτη πλοκή της, είναι ταυτόχρονα το μοιραίο της ελάττωμα.
Βαθμολογία: 7.5/10
