Στο προηγούμενο άρθρο έγινε μια γενική αναφορά σχετικά με απόψεις που αφορούν στο όνειρο από την αρχαία Ελλάδα μέχρι και τον Φρόυντ σε επιστημονικό και φιλοσοφικό επίπεδο. Πέρα από τους προαναφερθέντες τομείς του ανθρώπινου επιστητού ο χώρος της λογοτεχνίας ταιριάζει απόλυτα με τα χαρακτηριστικά του ονείρου και αυτό το γεγονός δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να υπάρξει μια σχέση μεταξύ τους η οποία θα αποτελέσει και το θέμα του σημερινού άρθρου.
Το παραλήρημα και το όνειρα στην Γκραντίβα του W. Jensen.
Ο Φρόυντ ασχολήθηκε με την σχέση του ονείρου και της λογοτεχνίας γράφοντας μελέτες για το ζήτημα αυτό, μάλιστα στο έργο του με τίτλο «Το παραλήρημα και τα όνειρα στην Γκραντίβα του W. Jensen» ως βασική ιδέα παρουσιάζεται το ότι η ψυχαναλυτική προσέγγιση του ονείρου μπορεί να βοηθήσει ώστε να κατανοήσουμε τη διαδικασία της συγγραφής. Σε αυτή τη μελέτη το όνειρο αποτελεί έναν οδηγό για την ανάλυση ζητημάτων της καλλιτεχνικής και λογοτεχνικής παραγωγής, ενώ η ψυχανάλυση φαίνεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην λογοτεχνική ανάλυση γιατί, κατά τον Φρόυντ, τόσο τα αφηγούμενα όνειρα όσο και τα λογοτεχνικά όνειρα παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες.
Τι κοινό έχουν τα όνειρα στις σελίδες με τα όνειρα του ύπνου;
Αρχικά, και οι δυο περιπτώσεις διαθέτουν κατασκευαστικό χαρακτήρα, δηλαδή αποτελούν προϊόν αφήγησης του εκάστοτε ομιλητή. Ένα ακόμη κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η χρονικότητα ενώ, επίσης, ο καθημερινός χαρακτήρας αποτελεί το τρίτο κοινό τους στοιχείο. Σχετικά με το τελευταίο, αυτό αποδεικνύεται αν σκεφτεί κανείς το παιδικό παιχνίδι και το γεγονός ότι το παιδί τότε δημιουργεί ένα δικό του κόσμο ακριβώς όπως κάνει ο εκάστοτε συγγραφές. Τέλος, τόσο τα όνειρα του ύπνου όσο και τα λογοτεχνικά όνειρα εκφράζονται μέσα από τις εικόνες, με τη διαφορά ότι στην λογοτεχνία αυτές οι εικόνες ονομάζονται «μεταφορές».
Σε τι διαφέρουν όμως;
Πέρα από τις ομοιότητες ανάμεσα στα λογοτεχνικά και πραγματικά όνειρα προκύπτουν και κάποιες διαφορές. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της λογοτεχνίας ο ρόλος του συγγραφέα είναι να μεταφέρει τις εικόνες που έχει στο μυαλό του σε λέξεις, ενώ στην περίπτωση του ονείρου αυτό εκφράζεται με εικόνες. Ή στην λογοτεχνία ο συγγραφές προσπαθεί να τιθασεύσει την φαντασία του και να δημιουργήσει έναν κόσμο με τον οποίο μπορούν να ταυτιστούν οι αναγνώστες, ενώ στο όνειρο το υποκείμενο αφήνετε εξ΄ ολοκλήρου στην φαντασία του.
Οι μορφές του ονείρου στην Λογοτεχνία.
Το όνειρο στην λογοτεχνία αποτελεί ένα γενικό όρο που μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές, είτε ως απλό όνειρο, είτε ως όραμα ή οπτασία ή προαίσθημα ή προϋπνωτικές καταστάσεις αλλά και πολλά άλλα. Όπως και να έχει το όνειρο στην λογοτεχνία εμφανίζεται με διάφορες μορφές και ρόλους που αλλάζουν ανά εποχή και λογοτέχνη, όπως θα φανεί στο επόμενο άρθρο.