Τους τελευταίους 12 μήνες έχουν γυριστεί αρκετές αξιόλογες ταινίες (Ma Rainey’s Black Bottom, Judas and the Black Messiah, The Trial of the Chicago Seven) με επίκεντρο το ρατσισμό (η τελευταία ακροθιγώς μόνο), ένα άκρως επίκαιρο θέμα ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, ένα κοινό χαρακτηριστικό των ταινιών αυτών είναι πως δεν ασχολούνται άμεσα με το φαινόμενο, αλλά με τις πιο “αόρατες” μορφές του καθώς και με την επίδραση που έχει στην ιδιοσυγκρασία του πληθυσμού των Αφροαμερικανών (και λοιπών θυμάτων του), ανάλογα με το χαρακτήρα του καθενός. Ο Σπάικ Λι, γνωστός για το αιχμηρό αντιρατσιστικό του στιλ (BlackKklansman), δε θα μπορούσε να λείπει από αυτή την κατηγορία. Η νέα του ταινία, μάλιστα, συνδυάζει την αφροαμερικανική κοινότητα με άλλη μια τραυματική εμπειρία στην αμερικανική ιστορία: τον πόλεμο του Βιετνάμ.
Da 5 Bloods (2020) – Πολεμικό δράμα, 154΄
Σκηνοθεσία: Spike Lee
Σενάριο: Danny Bilson, Paul De Meo, Kevin Willmott & Spike Lee
Πρωταγωνιστούν: Delroy Lindo, Jonathan Majors, Clarke Peters, Norm Lewis
Τέσσερις μαύροι βετεράνοι του πολέμου του Βιετνάμ, μαζί με το γιο ενός εξ αυτών, ταξιδεύουν 40 χρόνια μετά στην ασιατική χώρα για να βρουν το θησαυρό χρυσού που είχαν θάψει τότε εκεί, καθώς και να αποτίσουν φόρο τιμής στον αρχηγό της αποστολής που σκοτώθηκε εκεί.
Ανοιχτή πληγή για τους Αμερικανούς η πανωλεθρία στο Βιετνάμ, κι ας πέρασε αισίως σχεδόν μισός αιώνας, ανοιχτή πληγή και ο ρατσισμός ενάντια κυρίως, αλλά όχι μόνο, στην αφροαμερικανική κοινότητα. Ο Σπάικ Λι τα συνδυάζει, τοποθετώντας την ιστορία στο Βιετνάμ του σήμερα, με κεντρικούς χαρακτήρες μαύρους βετεράνους του πολέμου.
Μια παρέα τεσσάρων φίλων, που ήταν πέντε (οι 5 Bloods, εξ ου και ο τίτλος) πριν σκοτωθεί ο αρχηγός της σε μια ενέδρα Βιετκόνγκ, στην οποία και χάθηκε η τεράστια ποσότητα χρυσού που είχε βρεθεί στο δρόμο τους και υποσχέθηκαν να επιστρέψουν για να τη βρουν. Επιστρέφουν στο σήμερα, μεσήλικες προς ηλικιωμένοι, με αρκετά σωματικά και ψυχικά τραύματα τόσο από τον πόλεμο όσο και από τις μετέπειτα δοκιμασίες στη ζωή τους, στις οποίες έχει βάλει το χεράκι του και ο έκδηλος ρατσισμός εναντίον τους. Καθώς βρίσκονται σε εύθραυστη κατάσταση, τα προβλήματα που θα προκύψουν στην πορεία, σ΄ αυτή την ιδιότυπη προσπάθεια αναζήτησης, απειλούν να τα τινάξουν όλα στον αέρα. Μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά, καθώς στην περιοχή των ερευνών τους υπάρχουν τόσο νάρκες από τον πόλεμο όσο και μια συμμορία ντόπιων, καθώς και πρόσωπα αμφιβόλου ηθικής.
Η ταινία ξεκινά χαλαρά θυμίζοντας κάτι από buddy film για περίπου μία ώρα μέχρι να αρχίσει η πραγματική δράση. Ίσως θα μπορούσε αυτό το πρώτο, “εισαγωγικό” μέρος να είναι μικρότερης διάρκειας, ωστόσο η συνέχεια σε αποζημιώνει. Σασπένς, ανατροπές, εκρήξεις και εναλλαγές συναισθημάτων, και αγωνία για το φινάλε το οποίο δυσκολεύεσαι να προβλέψεις. Η αλήθεια είναι πως κάπου… χάνεται λίγο η μπάλα και ο Σπάικ Λι το κάνει πιο περίπλοκο απ όσο χρειαζόταν, αλλά δεν ενοχλεί καθώς η ροή διατηρείται και δε θέλεις να ξεκολλήσεις τα μάτια σου από την οθόνη. Το καλύτερο, μάλιστα, ότι ενώ η παραπάνω περιγραφή θυμίζει περιπέτεια δράσης η ταινία είναι βαθιά ανθρώπινη και πραγματεύεται έμμεσα αλλά αποκαλυπτικά διαχρονικά θέματα όπως η φρίκη του πολέμου, το μετατραυματικό στρες όσων των έζησαν, ο ρατσισμός, οι οικογενειακές σχέσεις και η αγάπη για το χρήμα.
Στο πρωταγωνιστικό καστ δε συναντάμε μεγάλα ονόματα, αλλά αυτό βολεύει τον Σπάικ Λι, καθώς του επιτρέπει να βάλει φαρδιά πλατιά τη σφραγίδα του στο τελικό αποτέλεσμα, με τους ηθοποιούς να ακολουθούν τη φιλοσοφία του δείχνοντας πλήρως εμποτισμένοι σε αυτήν. Οι κεντρικοί χαρακτήρες αναπτύσσονται επαρκώς, με τις ομοιότητες, τις διαφορές, τα κίνητρα και το background τους να ξεδιπλώνονται και να κερδίζουν το ενδιαφέρον στα διαλείμματα από τη δράση. Ξεχωριστά θα αναφερθώ μόνο στον Delroy Lindo, που υποδύεται μάλλον τον πιο δύσκολο και ασταθή από τους πρωταγωνιστές και αποδίδει το ρόλο αυτό πειστικότατα αλλά χωρίς υπερβολές, αλλά και στον αείμνηστο πια Chadwick Boseman, ο οποίος κατά τραγική ειρωνεία υποδύεται τον αρχηγό της παρέας που σκοτώνεται στον πόλεμο, σε μια μικρή, σχεδόν γκεστ, εμφάνιση. Τέλος, ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στη φωτογραφία της ταινίας, η οποία θυμίζει πολύ καλές παραγωγές του παρελθόντος με θέμα το Βιετνάμ, αλλά και στη μουσική, υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερου Soundtrack με έντονες επιρροές από τη τζαζ.
Απολαυστική δράση και κοινωνικά μηνύματα, δύο σε ένα από τον μάστορα του είδους Σπάικ Λι, σε μια ελαφρώς χαοτική και μάλλον μεγαλύτερης από την ιδανική διάρκειας ταινία, η οποία σίγουρα κερδίζει τις εντυπώσεις. Δεν προσεγγίζει το επίπεδο του εξαιρετικού προ διετίας BlackKklansman, καθώς στερείται τόσο του χιούμορ όσο και της στιβαρής αφήγησης που διέπει το τελευταίο. Ωστόσο, αποτελεί ακόμα ένα αξιόλογο, υψηλής ποιότητας και επίκαιρο εγχείρημα του σπουδαίου σκηνοθέτη, το οποίο προστίθεται στη λίστα καλών ταινιών με την αφροαμερικανική κοινότητα στο προσκήνιο, που γυρίστηκαν στο μαρτυρικό 2020 ή τις αρχές του 2021.
Βαθμολογία: 7/10