Στα πλαίσια της δικαστικής ψυχιατρικής ορίζεται πως για να καταλογιστεί σε κάποιον μία άδικη πράξη πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Ο Ποινικός Κώδικας δεν αναφέρει ρητώς τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται ώστε να έχουμε τέλεση εγκλήματος αλλά αντίθετα ορίζει το άρθρο 34 ότι υπάρχουν κάποιες συνθήκες που αφορούν κυρίως βιολογικά και ψυχικά χαρακτηριστικά του δράστη και σε αυτή την περίπτωση δεν έχουμε καταλογισμό ενώ αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της πράξης.
Αποτελεί αδιαπραγμάτευτη άποψη πως για την τέλεση ενός εγκλήματος πρέπει να εξετάσουμε βιολογικά αλλά και ψυχικά χαρακτηριστικά του δράστη ενώ τα ψυχικά αφορούν κυρίως την ψυχική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο δράστη και στο έγκλημα. Έχει διατυπωθεί η άποψη πως λόγω βιολογικών γενετικών χαρακτηριστικών όπως κατάθλιψη η μανιοκατάθλιψη, η σχιζοφρένεια ο δράστης έχει τη δυνατότητα να μειώσει την ποινή του ή ακόμα και να αποφύγει την τέλεση της ποινής.
Αναφορικά με τα ψυχικά χαρακτηριστικά,σε αυτή την κατηγορία εντάσσουμε διάφορα συναισθήματά του δράστη που πηγάζουν από συναισθηματική φόρτιση, ψυχική ορμή ενώ ισχύει και εδώ το ακαταλόγιστο του δράστη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μικτή μέθοδος όπου περιλαμβάνει τόσο βιολογικά όσο και ψυχικά στοιχεία και έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τον κλάδο της δικαστικής ψυχιατρικής. Σε αυτή την κατηγορία έχουμε βιολογικά και γεννητικά αίτια καθώς και την διατάραξη της συνείδησης. Η νοσηρή διατάραξη των πνευματικών λειτουργιών αφορά κυρίως την άνοια, ασθένεια που οδηγεί στην εξασθένηση της κριτικής σκέψης, της μνήμης, του μαθηματικού λογισμού, της δυνατότητας αντίληψης ενώ ακολουθεί το delirium,που δεν προκαλείται από οινοπνευματώδη κι άλλες ψυχοδραστικές ουσίες. Πρόκειται για ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από Διαταραχές του επιπέδου της συνείδησης, της προσοχής, της σκέψης και του κύκλου ύπνο εγρήγορσης. Η σχιζοφρένεια που συναντάμε σε αυτή την κατηγορία αφορά κυρίως το γεγονός πως έχουμε ψύχωση, παράξενες συμπεριφορές του ασθενούς, παραλήρημα, καταθλιπτικά η μανιακά συμπτώματα ενώ διακρίνεται από την σχιζότυπη διαταραχή που αφορά ένα ψυχρό και πρόσφορο συναίσθημα, την τάση για κοινωνική απομόνωση, ιδεοληπτικές σκέψεις καθώς και έντονες παραισθήσεις.
Αναφορικά με την ψυχική σχέση του δράστη και του εγκλήματος εδώ εξετάζουμε την διατάραξη της συνείδησης στα πλαίσια της μικτής μεθόδου. Συγκεκριμένα έχουμε αψιθυμιες που πηγάζουν από παθολογική κατάσταση του εγκεφάλου, εμφανίζονται σε ψυχικώς υγιή άτομα και είναι πάντοτε παροδικές. Εδώ ανήκουν οι αψιθυμίες, οι ακραίες ψυχικές καταστάσεις που διακρίνονται σε σθενικες και ασθενικές. Οι σθενικες διακρίνονται για την οργή,την αγανάκτηση ενώ οι ασθενικές για την φόβο,την άρα η και την απελπισία.
Επιλογικά, ο τομέας της δικαστικής ψυχιατρικής συνδυαστικά με την δικαστική ψυχολογία που είναι ένας πιο πρόσφατο κλάδο, και μελετά την αξιοπιστία των μαρτύρων με βάση την ικανότητά τους για αναγνώριση, κατάθεση μαρτυρικών γεγονότων στις μέρες μας συμβάλλει ιδιαίτερα στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης καθώς και διευκολύνει το έργο των δικαστικών λειτουργών στα πλαίσια της ποινικής δίκης.
